Oog hebben voor een goede collectie-ecologie in de bibliotheek … dat is uiteindelijk het opzet van het hele plan. Want een goede mix van bronnen en een veelheid aan stemmen: de vorsende mens kan er alleen maar beter van worden. Deze goede mix komt er echter niet zomaar. Er zijn natuurlijk de steeds ontoereikende budgetten die beperkingen opleggen, er zijn de infrastructurele eisen die soms remmend werken, maar er is ook de marktwerking en de bijbehorende keerzijde van de medaille

In de wetenschappelijke uitgeverswereld is elektronische informatie al langer de (gewenste) standaard. Interessante pakketten van grote internationale (en zonder uitzondering: westerse) uitgevers worden steeds interessanter. En aanlokkelijker. Bibliotheken worden verleid om zo steeds meer eieren in een beperkt aantal manden te leggen. Kleinere uitgevers zien de omzet dalen en kunnen steeds minder investeren in de uitbouw van een competitief elektronisch aanbod. Het mattheuseffect loert om de hoek

En dat is jammer, want een goed en rijk geschakeerd aanbod heeft ook aandacht voor de minder luide stemmen. Boeken gepubliceerd door kleinere spelers die buiten het rijke westen opereren, bieden niet zelden een alternatieve kijk, geven kleur en zorgen voor meerstemmigheid. Kortom: ze verdienen aandacht. En die aandacht komt niet zomaar. We kunnen er maar beter heel bewust mee bezig zijn, zoniet dreigen ze uit de boot te vallen.

De Faculteitsbibliotheek Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Gent (UGent) wil hier de nodige aandacht voor hebben. Met twee acties probeert ze het belang van een gevarieerd aanbod onder de aandacht te brengen en te houden. Zo brengt ze in kaart hoeveel van de boeken die ze op de collegeplanken plaatst, gepubliceerd werden buiten het ‘Globale Noorden’. Het betreft boeken die in de leeslijsten van de cursussen vermeld worden en die apart aangeboden worden. Dat in kaart brengen en hierover rapporteren, is een eerste belangrijke stap in de bewustwording bij lesgevers en bezoekers van mogelijke hiaten.

Is er nog werk aan de bibliotheekwinkel? Ja, net geen 95 procent van de boeken op de collegeplanken bleek gepubliceerd in het Globale Noorden. Het toont hoe westers onze blik is en met welke gigantische dode hoek studenten geconfronteerd worden.

Voor de duidelijkheid: het Globale Noorden definiëren we als de EU-15 plus Noorwegen en de Angelsaksische wereld. Anderzijds werd een fonds voor bibliodiversiteit opgericht. Dat fonds geeft een duw in de rug richting gevarieerder aanbod. Het betaalt boeken die buiten het Globale Noorden gepubliceerd werden of boeken die oorspronkelijk in een andere dan een ‘schooltaal’ uitgegeven werden en nu in vertaling bij ons beschikbaar zijn. Het maakt de aankoop van minder voor de hand liggende titels mogelijk.