Wanneer werd het documentatiecentrum van het Jenevermuseum opgericht?
Het documentatiecentrum of de bibliotheek werd ongeveer veertig jaar geleden gelijktijdig met het museum opgericht. De collectie van het Jenevermuseum ontstond eind jaren 1970, begin jaren 1980 dankzij een aantal sympathisanten van het Hasseltse jenevererfgoed. Zij ijverden voor het behoud van dat erfgoed en vooral van de jeneverstokerij Stellingwerff-Theunissen, toen erg vervallen en met de sloop bedreigd, waarin het museum ondergebracht is. Die sympathisanten schonken in de beginjaren niet alleen objecten aan het museum, maar ook boeken en documentatie over het jenevererfgoed. Door de jaren heen groeide de bibliotheek van het Jenevermuseum gestaag via schenkingen, maar ook via gerichte aankopen. De bibliotheek maakt deel uit van de museumwerking.
Waaruit bestaat jullie museumcollectie?
Onze collectie is heel divers, en uniek in België: een nog werkende negentiende-eeuwse stookinstallatie (die aangekocht werd in 1981 en de spil van de museale jeneverproductie vormt), meer dan 3.500 glazen flessen, 1.000 stenen stopen en kruiken, meer dan 3.700 borrel- en likeurglaasjes, 250 keramische voorwerpen, 800 affiches en pancartes, ruim 11.000 etiketten en nog heel wat productieapparatuur, maar ook wetgevende en stokerijgebonden bedrijfsdocumenten.Onze collectie is heel divers, en uniek in België: een nog werkende negentiende-eeuwse stookinstallatie (die aangekocht werd in 1981 en de spil van de museale jeneverproductie vormt), meer dan 3.500 glazen flessen, 1.000 stenen stopen en kruiken, meer dan 3.700 borrel- en likeurglaasjes, 250 keramische voorwerpen, 800 affiches en pancartes, ruim 11.000 etiketten en nog heel wat productieapparatuur, maar ook wetgevende en stokerijgebonden bedrijfsdocumenten.
Wat je in het museum ziet, is slechts het topje van de ijsberg. Het overgrote deel van de collectie wordt in het depot bewaard. Via tentoonstellingen, maar ook online via erfgoedinzicht.be, laten we meer van de collectie zien.
Geen enkel ander museum in België groepeert op een ongebonden wijze een zo coherente verzameling van objecten met betrekking tot de Belgische gedistilleerde drank en tot jenever in het bijzonder. De collectie is representatief voor de geschiedenis van de Belgische jenever in de vorige twee eeuwen, maar bevat ook heel wat oudere objecten. Ze is zeker niet volledig. Niet elke fles, elk etiket van elke Belgische stokerij is in het bezit van het museum, maar dat is ook niet de bedoeling. De collectie moet in eerste instantie de economische, technische, sociale en wetenschappelijke tendensen en evoluties illustreren.
Drie objecten werden door de Vlaamse regering erkend als Vlaams topstuk: een zeventiende-eeuwse helm van een keramische alambiek (distilleerkolf, n.v.d.r.), de achttiende-eeuwse alcohol- en likeurinstallatie Van ThorenburgMestdagh en de likeurtafel met stoomketel uit stokerij Severy uit het begin van de twintigste eeuw.
Wat hebben jullie al kunnen verwezenlijken?
We zijn er bijzonder fier op dat we in al die jaren een bibliotheek hebben kunnen uitbouwen rond een zeer specifiek, zeg maar nichethema. Nergens anders kun je zoveel informatie over jenever en likeur samen op één plek vinden.
Welke ambities willen jullie als team nog graag verwezenlijken?
De bibliotheek is nu enkel op afspraak te consulteren. Lenen kan niet en dat is ook in de toekomst niet de bedoeling. De boekencatalogus staat nu ook niet online; je kunt die enkel ter plaatse raadplegen. Onderzoekers hebben daardoor geen idee van wat er allemaal in onze boekencollectie zit. Op termijn zouden we graag de catalogus online willen publiceren om onze bibliotheek en de werking ervan beter op de kaart te zetten voor al wie geïnteresseerd is in het jenevererfgoed.
Wat maakt jullie team zo uniek?
Binnen ons stafteam beschikken we over de meest diverse expertises: van onderzoek en participatie tot educatie en communicatie; we hebben zelfs een meester-stoker in dienst, die vaak in onze bibliotheek te vinden is om zijn inzichten in vroegere productietechnieken steeds verder te verfijnen.
Hoe zou je de teamspirit omschrijven?
We hebben een zeer enthousiast en creatief team met een groot hart voor ons jenevererfgoed én voor elke bezoeker of gebruiker van dat erfgoed.
Moet je graag alcohol drinken om hier te werken?
Absoluut niet! Er zijn verschillende collega’s die zelfs helemaal geen alcohol drinken. Bovendien vertellen we in ons museum ook beide zijden van het jeneververhaal: de positieve kant, namelijk dat jenever voor heel wat economische welvaart gezorgd heeft, maar ook de keerzijde van de medaille, namelijk dat jenever velen in het verderf gestort heeft. Bovendien vertaalt deze tweespalt zich in ons collectiebeleid (met onder andere antialcoholpropaganda) en in onze bibliotheek. Hier nemen we ook actief publicaties op die alcoholgebruik en -misbruik als thema hebben. Ook in al onze publieksactiviteiten zorgen we voor de nodige sensibilisering.
Wat is de meest voorkomende misconceptie over jullie job wanneer jullie mensen vertellen dat jullie in het Jenevermuseum werken?
Als we vertellen dat we in het Jenevermuseum werken, denken de meeste mensen dat hier wat productietoestellen, kruiken en glaasjes te zien zijn en dat je er een borrel kunt drinken. Dat is ook waar, maar ons museum is veel meer dan dat. Wij benaderen het nichethema jenever vanuit een breed perspectief. Zo hebben we oog voor de context waarin jenever gedronken wordt en de tradities die daarmee gepaard gaan, voor de positionering van jenever tegenover andere (buitenlandse) sterke of versterkte dranken, voor de antialcoholbewegingen, de gezondheids- en economische aspecten van de jeneverconsumptie, enzovoort. Dat maakt dat we verrassend uit de hoek kunnen komen. Of wat dacht je van een tentoonstelling over jenever en poëzie of over de geschiedenis van de flipperkast (bij uitstek een caféspel waarbij vaak geborreld werd)