Van erfgoedbeheerders wordt steeds meer verwacht dat ze informatie over hun collecties digitaal toegankelijk maken. Om dat op een duurzame manier te doen, dienen ze gebruik te maken van persistente identifiers (PID’s) of persistente URI’s, een methode om informatie uniek te identificeren en online beschikbaar te stellen door ze te koppelen aan onveranderlijke webadressen.

Een boot? Een sleutel? Een PID!

Hoe kunnen ARK’s hiervoor een oplossing bieden? ARK staat voor Archival Resource Key en is een richtlijn voor het bepalen van de structuur van de PID voor een informatieobject op het web. Deze standaard werd in 2001 geïntroduceerd door John Kunze en zijn collega’s van de California Digital Library. Ze wilden tegemoetkomen aan de behoefte van de erfgoedsector aan een betrouwbare toegang tot online informatieobjecten op lange termijn. ARK’s kunnen verschillende soorten informatieobjecten identificeren, onder andere digitale en fysieke objecten, levende wezens en concepten.

Zoals men een specifieke structuur kan bepalen voor inventarisnummers om erfgoedobjecten in een collectie uniek te identificeren, zo kan men ook een syntax bepalen voor een PID om die objecten online uniek te identificeren. ARK biedt een sjabloon voor zo’n PID.

Een voorbeeld van een ARK is: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8449691v. Een ARK moet uit vier essentiële onderdelen bestaan:

• een domeinnaam (https://gallica.bnf.fr);
• een ARK-label (/ark:), zodat de mensen en machines die zo’n label in een webadres lezen, weten dat dat adres de ARK-standaard volgt;
• een NAAN (/12148), een unieke code voor een erfgoedorganisatie geregistreerd in het Name Assigning Authority Number-register;
• een assigned name of een identifier (/btv1b8449691v), die door elke organisatie zelf gevormd kan worden.

De combinatie van de laatste drie onderdelen – een ARK-label, een NAAN en een assigned name – maakt zo’n identifier globaal uniek, wat voor een ondubbelzinnige identificatie van online informatieobjecten zorgt. Een groot voordeel hiervan is dat men, ongeacht de mogelijke toekomstige veranderingen in de domeinnaam van de persistent URI (het eerste onderdeel), toch steeds dezelfde combinatie van de laatste drie onderdelen kan blijven gebruiken om een informatieobject online te identificeren.

Duurzaam beheer

De duurzaamheid van alle PID’s (ook ARK’s) is compleet afhankelijk van het duurzame beheer ervan. Dat omvat niet enkel het inhoudelijke beheer, maar ook de technische infrastructuur die de webadressen op lange termijn online actief houdt. Dat kan centraal of decentraal georganiseerd worden, afhankelijk van de noden en mogelijkheden. In het eerste geval ben je beperkt in je beslissingen, maar hoef je de infrastructuur niet zelf op te zetten, in het tweede geval beslis je zelf hoe je PID’s eruitzien, maar moet je de infrastructuur zelf beheren.

ARK vormt daar een soort middenweg in: men is vrij om een eigen domeinnaam en eigen identifiers te kiezen, maar de finale structuur van de persistente URI’s moet de ARK-standaard volgen. Een erfgoedorganisatie dient bijvoorbeeld een NAAN-code aan te vragen die centraal geregistreerd en beheerd wordt door de ARK Alliance. Dat initiatief biedt ook een centrale oplossing voor de technische infrastructuur aan (de N2T resolver), maar elke organisatie is vrij om de ARK’s via haar eigen infrastructuur te activeren. Sinds 2001 werden er al 8,2 miljard ARK’s gecreëerd door meer dan 850 organisaties, waaronder bibliotheken, archieven, musea en overheidsorganisaties.