Toen architect Joseph Schadde in 1872 de opdracht kreeg een bibliotheek te bouwen, maakte hij er een prachtige pronkbibliotheek van. In de rekken stonden meer dan 37.000 banden, waaronder een driehonderdtal handschriften, incunabelen en postincunabelen. De bibliotheek is bekend om zijn verzameling cisterciënsia. Naar een idee van pater Felix werden de werken over de cisterciënzerorde overtrokken met wit varkensleer en opgevuld met blauw linnen, een kleurencombinatie die verwijst naar de pij van de monniken.
In de bibliotheek stonden twee houten lezenaars met schuin oplopend blad. Hierop lagen soms tot twaalf naslagwerken vastgeketend om ze te behoeden voor diefstal. Tot diep in de twintigste eeuw verborg de bibliotheek een geheime afdeling: ‘de hel’. In die mysterieuze hoek werden alle verboden boeken in een gesloten kast bijeengebracht. De abt bewaarde de sleutels, zodat niemand deze boeken kon uithalen zonder toestemming. De waardevolle collectie werd door vrijwilligers geïnventariseerd en ingepakt in meer dan 1.400 grote verhuisdozen. Dat waren meer dan 50.000 boekbanden, want niet alleen de bibliotheek, maar ook annexe lokalen en archief werden aangepakt.
Pluspunt Architectuur werd aangeduid om het restauratiedossier op te stellen. De werken gingen effectief van start op 4 augustus 2020. Scheuren en barsten in de muren zijn gehecht. Na kleurhistorisch onderzoek zijn ook de originele kleuren opnieuw aangebracht. Alle boekenrekken zijn gereinigd en de boekenplanken zijn netjes geordend. Op het gelijkvloers zijn de rekken voorzien van beschermend gaaswerk. Naast de fysieke bescherming is er uiteraard ook branddetectie, een inbraakalarm en camerabewaking. Op de ramen is zelfs uv-folie aangebracht om de collectie te beschermen.
Er werd bewust niet gekozen voor een hightechinstallatie, want na de gevelrestauratie biedt de bibliotheek op zich een constant klimaat. Dataloggers houden de temperatuur en luchtvochtigheid wel in het oog om bijsturingen mogelijk te maken. Zeer creatief werden verwarmingskanalen weggewerkt achter of onder de rekken. De verlichting is volledig vervangen en dat maakt de uitstraling erg speciaal. Indirecte verlichting onder de gaanderij, een fijne rondgaande lichtlijn bovenaan en de stijlvolle hangende verlichtingsarmaturen in kruisvorm maken de beleving compleet. De lijst van de bovenstaande werken is onvolledig. Retouches van houtschilderingen, het schoonmaken van vloeren en herstellingen van de haard en de vloertegels werden uitgevoerd. Moderne glazen deuren geven bezoekers toegang tot de gerestaureerde bibliotheek.
Tijdens Open Monumentendag 2021 wordt de bibliotheek officieel geopend.