Namens de American Library Association (ALA) en haar 52.000 leden wil ik de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie vzw (VVBAD) van harte feliciteren met de viering van haar honderdjarig bestaan in 2021. Dat is een hele prestatie!

Als zustervereniging die al 145 jaar actief is, kan ik je vertellen dat er nog veel moois voor de VVBAD in het verschiet ligt. Jubilea zijn altijd goede momenten om herinneringen op te halen en de acties die ons gebracht hebben tot waar we vandaag staan naar waarde te schatten. Ik wil graag enkele hoogtepunten uit het ALA-verhaal met jullie delen, die ons van het verleden naar het heden brengen. Dankzij onze voorouders hebben we heel wat geschiedenis om te delen.

Het begin

In 1876 vierden de Verenigde Staten (VS) hun honderdjarig bestaan in Philadelphia. Mensen arriveerden in paardenkoetsen om de Centennial Exposition bij te wonen. Daar werden verschillende fascinerende uitvindingen tentoongesteld, zoals de telefoon, de typemachine en een met de hand aangedreven grote mechanische rekenmachine. De 103 bibliothecarissen (90 mannen en 13 vrouwen) die aanwezig waren op de Convention of Librarians om een beroepsvereniging te vormen, kregen iets minder aandacht. Melvil Dewey was een van de oprichters van de ALA. De Verenigde Staten mogen dan wel een jong land zijn, wij hebben wel de oudste bibliotheekvereniging!

Het bibliotheekberoep en de professionele ontwikkeling

In 1905 publiceerde de ALA haar eerste aanbeveling omtrent de beroepscode, waarin gesteld werd dat je pas een bibliotheekopleiding mocht volgen na een universitaire studie van twee à drie jaar. Hiermee legde de vereniging vast dat de lat hoog lag om bibliothecaris te worden. Tegenwoordig stelt het beleid dat een masterdiploma een vereiste is. Daarnaast accrediteert de ALA opleidingen rond bibliotheek- en informatiewetenschappen in zowel de VS als Canada en Puerto Rico. Ook begon de ALA in 1905 met het publiceren van Booklist, een gids met actuele bibliotheekmaterialen om bibliothecarissen in het hele land te helpen bepalen welke boeken en andere bronnen ze moeten aanschaffen. We publiceren Booklist vandaag nog steeds en bibliotheken van over de hele wereld kunnen deze online raadplegen. Je bekijkt hem via een applicatie op je smartphone - die nu ook dienstdoet als typemachine en rekenmachine.

Vrouwen, gelijkheid, diversiteit en inclusie

Hoewel vrouwen vanaf het begin lid waren van de ALA, duurde het 35 jaar, en 27 mannelijke voorzitters, vooraleer de eerste vrouwelijke voorzitter, Theresa West Elmendorf, gekozen werd als voorzitter in 1911. Vandaag de dag is Equity, Diversity, and Inclusion (EDI) een belangrijk strategisch gebied van de ALA, maar het is een lange, langzame weg geweest. In 1921 kwam de eerste rondetafel van de ALA bijeen om de diversiteit van voorzitters te bevorderen met ALA’s Work with Negroes Round Table. Dat rondetafelgesprek moest onderzoeken hoe het gesteld was met de gelijke toegang tot bibliotheekmaterialen voor Afro-Amerikanen, maar werd ontbonden als gevolg van spanningen tussen bibliothecarissen uit het noorden en het zuiden. Pas in 1976 werd Carla Stanton Jones van de Detroit Public Library gekozen tot de eerste Afro-Amerikaanse voorzitter van de ALA. En dit jaar is Patty Wong, directeur van de openbare bibliotheek van Santa Monica, de eerste Aziatisch-Amerikaanse voorzitter. De afgelopen twintig jaar heeft de ALA ‘Spectrum-beurzen’ toegekend aan studenten met een etnisch en raciaal diverse achtergrond, zodat ze een bibliotheekopleiding kunnen volgen. In 1970 richtte de ALA een Task Force on Gay Liberation op, die in 1999 uitgegroeide tot de Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgendered (GLBT) Round Table, die nu de Rainbow Round Table genoemd wordt.

Internationaal

De ALA heeft een lange geschiedenis van contacten en samenwerkingen met bibliothecarissen en bibliotheken uit andere landen. In de jaren twintig ontving de ALA subsidies van de Laura Spelman Rockefeller Memorial Carnegie Endowment for International Peace voor Boeken voor Europa, waarmee buitenlandse bibliotheken Amerikaanse boeken en tijdschriften konden kopen. In 1947 werd de International Relations Round Table opgericht. Vandaag de dag heeft de ALA meer dan 1.500 leden in 93 landen, waaronder ook in België.

Intellectuele vrijheid

In 1939 nam de ALA de Library Bill of Rights aan en in 1953 volgde het Freedom to Read Statement, die de pijlers werden van ALA’s verdediging van intellectuele vrijheid gedurende de afgelopen tachtig jaar. In 1967 werd ALA’s Office for Intellectual Freedom opgericht. In de loop der jaren heeft de vereniging de Amerikaanse overheid aangeklaagd wegens wetten die ongrondwettelijk waren en een inbreuk vormden op het eerste amendement van de Amerikaanse grondwet. Helaas wordt het recht van een bibliotheek om bepaalde boeken en informatie te verstrekken en de privacyrechten van bibliotheekgebruikers te beschermen ook vandaag nog aangevochten. Elk jaar organiseert de ALA een Banned Books Week om aandacht te vestigen op boeken die bepaalde groepen of individuen uit bibliotheken probeerden te bannen.

Mickey Mouse, Miss Piggy en David Bowie

In 1958 begon de ALA met de National Library Week om de bijdragen van de nationale bibliotheken en bibliothecarissen te vieren en bibliotheekgebruik en -steun te bevorderen. Elk jaar maakte de ALA posters die bibliotheken konden gebruiken om die week visueel te vieren. De posters waren erg populair en het idee werd geboren om Celebrity READ-posters te maken om lezen het hele jaar door te promoten. De eerste beroemdheid was Mickey Mouse in 1978. In de jaren tachtig vroeg de ALA reële beroemdheden om te poseren met hun favoriete boek. Zo poseerde de zanger David Bowie met The Idiot van Fyodor Dostoevsky.

Get your library card

Tegelijk met de National Library Week in 1959 riep de ALA september uit tot Library Sign-up Month. Meer dan zestig jaar later gaat dat initiatief nog steeds door en worden schoolgaande kinderen aangemoedigd om lid te worden van de bibliotheek. Het moet wel werken, want meer dan zestig jaar later zegt meer dan zestig procent van de volwassenen in de VS een bibliotheekkaart te hebben. In 2020 was Wonder Woman van DC Comics de erevoorzitter van de Library Card Sign-up Month.

Meer bibliotheken dan McDonald’s

Vanaf de jaren negentig begon de ALA met de productie van Quotable Facts about America’s Libraries, een kleine drieledige brochure op kaartformaat om uit te delen aan politici, bibliotheekgebruikers en het publiek. Het meest verrassende feitje was dat er in de VS meer openbare bibliotheken waren dan McDonald’s. De laatste versie veranderde dat in “Er zijn meer openbare bibliotheken in de VS dan Starbucks”. Voor de goede orde: volgens de laatste telling zijn er 16.568 openbare bibliotheken, 13.441 McDonald’s en 15.328 Starbucks.

Jaarlijkse conferenties trekken meer dan 20.000 mensen aan

Vanaf de eerste bijeenkomst van de ALA in 1876 met 103 deelnemers, is de ALA Annual Conference uitgegroeid tot een bijeenkomst met gemiddeld meer dan 20.000 deelnemers per jaar (bibliothecarissen en exposanten). Het aantal deelnemers piekte in 2007 in Washington D.C, met een record van 28.499! De jaarlijkse conferentie van de ALA vindt in de zomer van 2022 opnieuw plaats in Washington D.C., nadat de conferentie twee jaar alleen virtueel doorging.

ALA’s archief

Als je meer wilt weten over de ALA, neem dan zeker een kijkje in onze archieven. Het archief bevindt zich in de Universiteit van Illinois, maar is ook online doorzoekbaar. Bedankt dat de ALA een stukje van haar geschiedenis met jullie mocht delen nu de VVBAD haar lange geschiedenis viert. Ik wens de VVBAD en haar leden een fantastische volgende honderd jaar toe!