Wanneer werd het Aartsbisschoppelijk Archief opgericht?

De oudste sporen van het diocesaan archief gaan terug tot de zeventiende eeuw. Het archief werd toen beheerd door de secretaris van de aartsbisschop en had een uitsluitend administratieve functie. Pas sinds de negentiende eeuw werd het historisch-cultureel belang ervan onderkend en werd het in toenemende mate geraadpleegd door onderzoekers. Tot ver in de twintigste eeuw is het archief beheerd door priesterarchivarissen die behalve de zorg voor het archief ook andere taken hadden. Sinds twintig jaar is het archief in handen van leken-archivarissen die zich volledig kunnen toeleggen op archiefbeheer.

Wat is jullie opdracht en hoe vullen jullie die in?

Onze kernopdracht is het beheer, de ontsluiting en de valorisatie van de historische archieven van het aartsbisdom Mechelen-Brussel. Een groot deel van onze tijd besteden we aan het inventariseren van archiefbestanden en aan externe en interne dienstverlening. Daarnaast coördineren we het hedendaags documentbeheer van de interne diensten van het aartsbisdom. We investeren ook in publiekswerking, onder meer door regelmatige deelname aan de Erfgoeddag en een Facebookpagina.

Wat hebben jullie al kunnen verwezenlijken?

Door in te zetten op een kwaliteitsvolle dienstverlening en door onze publiekswerking hebben we de drempel tot het archief kunnen verlagen, want kerkelijke archiefcollecties hebben een specifiek profiel en waren in het verleden niet altijd heel toegankelijk. We hebben ook structurele samenwerkingsverbanden opgezet met KADOC-KU Leuven en het Rijksarchief, waar eveneens belangrijke collecties religieuze archieven bewaard worden, en met de andere Vlaamse bisschoppelijke archieven. Op die manier is ons archief verankerd in een breed netwerk van archiefinstellingen waarmee we expertise delen en informatie uitwisselen.

Welke ambities willen jullie als team nog graag verwezenlijken?

De online ontsluiting van de collectie is momenteel onze grootste prioriteit. Het omzetten van oude archiefinventarissen naar een versie die online geraadpleegd kan worden, is een arbeidsintensief proces, maar noodzakelijk om als archiefinstelling relevant te blijven. Daarnaast is ook behoud en beheer, het zo goed mogelijk bewaren van onze archieven, een belangrijke doelstelling. Zo willen we het ons toevertrouwde erfgoed voor de komende generaties veiligstellen.

Hoe meet je de impact van jullie werk?

Dat is moeilijk te meten, maar indicaties daarvoor zijn de waardering die we krijgen voor onze dienstverlening en de mate waarin onze collectie geconsulteerd wordt met het oog op academisch en niet-academisch onderzoek. We merken dat in onze geseculariseerde samenleving een levendige interesse blijft bestaan voor religiegeschiedenis. Daarvan getuigt ook de respons op onze Facebookpagina waar we onze archiefcollectie op een laagdrempelige manier presenteren.

Wat maakt jullie team zo uniek?

We ervaren allemaal een grote persoonlijke betrokkenheid bij het archief, ook onze vrijwilligers die voor onze werking onontbeerlijk zijn. Het besef dat dit erfgoed ons toevertrouwd is en dat we er zo goed mogelijk voor moeten zorgen, is deel van onze ‘bedrijfscultuur’ en zorgt ervoor dat we geëngageerd in ons werk staan.

Hoe zou je de teamspirit omschrijven?

We zijn een klein team dat goed op elkaar ingespeeld is, elk met zijn eigen competenties. We vullen elkaar goed aan en de werksfeer is informeel, ook de overlegmomenten zijn dat. Dat zorgt ervoor dat we flexibel kunnen werken en tegelijkertijd toch efficiënt zijn.

Welke achtergrond hebben de teamleden?

De gemeenschappelijke deler is wat je de historische microbe zou kunnen noemen, de passie voor geschiedenis en archieven. Dat is wat ons bindt en het geldt zowel voor het kernteam als voor de vrijwillige medewerkers. Een geschiedenisopleiding en/of ervaring in de archief- of bredere erfgoedsector zorgt voor de nodige onderbouw.

Welke vaardigheden zijn cruciaal om in dit team te functioneren?

Zin voor precisie en detail en een grote bereidheid om onderzoekers behulpzaam te zijn en de juiste archiefbronnen aan te reiken voor hun onderzoek, samen met een niet aflatende nieuwsgierigheid naar de eigen collectie en het vermogen om zelfstandig te kunnen werken, zijn belangrijke tools en vormen het referentiekader voor onze werking.

Welke voordelen (en risico’s) heeft het werken in teamverband voor archivarissen?

Het werken in een klein team creëert de mogelijkheid tot vlotte uitwisseling en overleg en zorgt ervoor dat we voortdurend elkaars klankbord zijn. Dat draagt bij tot een continue expertise-opbouw over de collectie. Dat ervaren wij als stimulerend. Momenteel ondervinden we dat de huidige coronacrisis deze manier van werken onder druk zet, want niet alles is op te vangen via mail, telefonisch overleg of Zoom.

> het archief
> facebook