Op 12 november 2020 organiseerde de dienst Ondersteuning Bibliotheken in Brussel (OBiB) van de Vlaamse Gemeenschapscommissie een digitale inspiratievoormiddag naar aanleiding van de afronding van het Erasmus+-project Open the Door for Reading. Door de coronacrisis werd dat inspiratie- en kennisdelingsmoment verplaatst naar het najaar en omgevormd tot een webinar.
Aan het webinar namen meer dan veertig collega’s deel, hoofdzakelijk van de Brusselse bibliotheken, maar ook van de directe projectpartners zoals het Centrum voor Basiseducatie Brusselleer, de Huizen van het Kind en de Entiteit Gezin van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.
De inspiratievoormiddag was dan ook opgezet als een intern, Brussels terugkoppelingsmoment waarop we onder collega’s de nieuwe inzichten uit twee jaar Erasmus+-uitwisseling wilden delen.
Wat houdt Open the Door for Reading in? Hiervoor spoelen we even terug naar 2017, toen OBiB en zeven Brusselse bibliotheken (Elsene, Muntpunt, Schaarbeek, Sint-Joost-tenNode, Sint-Lambrechts-Woluwe, Sint-Pieters-Woluwe en Ukkel) in dat Erasmus+-project stapten.
Open the Door for Reading werd ingediend in Zweden door de stad Göteborg, die als coördinator optrad. Naast Brussel waren nog drie andere steden betrokken bij het project: Bristol (Engeland), Milaan (Italië) en Turku (Finland).
Het doel van dat partnerproject was om ervaringen en goede praktijken rond leesbevordering met en voor jonge gezinnen (en kansengezinnen in het bijzonder) te delen.
Twee jaar lang werkten de vijf partnersteden aan een handleiding waarin ze good practices en aandachtspunten uit verschillende beleidsdomeinen en sectoren (bibliotheken, onderwijs, gezinsondersteuning, voorschoolse instellingen, volwasseneneducatie, enz.) bundelden.
De kracht van deze handleiding zit in de intersectorale benadering: leesbevordering doe je niet alleen, maar in nauwe samenwerking met zoveel mogelijk partners.
Om tot resultaten te komen, enthousiasmeer je alle professionals en vrijwilligers zodat zij vanuit hun contacten met jonge gezinnen eenzelfde boodschap brengen en versterken. Van die Engelstalige handleiding maakte OBiB begin 2020 een afgeslankte Nederlandstalige versie voor verdere verspreiding binnen de Brusselse context.
De voorstelling van deze Brusselse versie, onder de titel Met baby’s en kleuters op weg naar een leven lang lezen. Een handleiding over leesopvoeding voor iedereen die met jonge kinderen en hun ouders omgaat, was dan ook de belangrijkste doelstelling van de inspiratievoormiddag.
Op het programma van het webinar stond een korte terugblik op de hoogtepunten van twee jaar Erasmus+-samenwerking, een lezing door Annick De Houwer (Universiteit Erfurt en HaBilNet) over meertalig opgroeien – een van de belangrijke thema’s uit de handleiding – en praktijktafels van collega’s die de inzichten uit de handleiding al in de praktijk brengen in hun diverse werkdomeinen.
We sloten de voormiddag af met de voorstelling van verschillende communicatie-instrumenten waarmee we de boodschappen uit de handleiding concreet inzetbaar willen maken in de dagelijkse praktijk.
Tot die instrumenten behoort, naast aangepast communicatie- en promotiemateriaal, de educatieve tentoonstelling Voorlezen komt voor lezen, ontwikkeld door het Huis van het Kind Anderlecht in samenwerking met de Entiteit Gezin van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.
De basisgedachte van de handleiding is inclusie: hoe kun je alle gezinnen zo goed mogelijk bijstaan op de weg naar een leven lang lezen? De cruciale stap is om uit te gaan van de sterktes van de ouders en aansluiting te zoeken bij wat ze al doen, veeleer dan vanuit onze eigen doelen en kaders te vertrekken.
Belangrijk daarbij is een brede definitie van het begrip lezen. Lezen is zoveel meer dan alleen teksten uit boeken (voor)lezen: ook verhalen vertellen, liedjes zingen, kriebelversjes zeggen, aandacht voor beeldtaal in het dagelijks leven, erkenning van het belang van de thuistaal/-talen, enzovoort, zijn essentiële onderdelen in de leesontwikkeling van kinderen.
Centraal in de handleiding staan vijf kernboodschappen die dieper inzoomen op de brede definitie van lezen en op het vertrekken van de sterktes van de ouders en de kinderen:
Met deze kernboodschappen gaan de Brusselse bibliotheken en de vele lokale partners verder aan de slag om de intersectorale samenwerking rond ontluikende leesmotivatie te verbreden en te verdiepen. En zodoende een zo breed mogelijk Brussels publiek te bereiken.