In hoeverre hebben je studies je voorbereid op je huidige job?

In Utrecht studeerde ik Nederlandse Taal- en Letterkunde, inclusief lerarenopleiding, en in Amsterdam Documentaire Informatiekunde, aangevuld met een opleiding tot C++-computerprogrammeur.

Een belangrijke les was dat een diploma een mooie start is, maar dat werk nu sneller dan ooit verandert en men zich voortdurend moet bijscholen. De combinatie van geesteswetenschappen en computers bleek heel gelukkig te zijn.

In hoeverre hebben je vorige werkervaringen je voorbereid op je huidige job?

Ik startte in 1989 in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag als wetenschappelijk medewerker van het eerste Europese project. Zeven nationale bibliotheken werkten samen om hun nationale bibliografieën op elkaar af te stemmen en in één databank te publiceren.

Het betrof metadata, conversies, standaarden, meertalige helpteksten, een grafische gebruikersomgeving, downloadfaciliteiten enzovoort. De communicatie tussen de projectpartners verliep via fax. E-mail, het internet en het world wide web kwamen even later. Ruim tien jaar werkte ik aan projecten voor de Europese Unie (EU) en ministeries.

Het betrof bijvoorbeeld een conversieprogramma voor bibliografische formaten, de digitalisering van pamfletten en historieprenten, de inventarisatie van literaire en cultuurhistorische collecties als voorloper van Metamorfoze en digitale duurzaamheid. Als hoofd Nederlandse Bibliografie was ik betrokken bij het eDepot en webarchivering.

In 2003 stapte ik over naar de Universiteit Leiden. Daar werkte ik aan de herinrichting van een bibliotheek, diensten voor studenten, open access en de infrastructuur voor elektronische proefschriften. Vrijwel alle onderwerpen komen terug in mijn huidige werk.

Waar werk je nu? En wat houdt jouw baan in?

In 2007 werd ik directeur van de bibliotheek van de Universiteit Antwerpen (UAntwerpen). Ik geef leiding bij veranderingsprocessen in de organisatie, in samenspraak met de afdelingshoofden en Anet. Goede relaties en samenwerking binnen en buiten de universiteit zijn belangrijk.

Wij bouwen voort op de vernieuwingen die mijn voorgangers Ludo Simons en Julien Van Borm in gang zetten. Immers, de UAntwerpen ontstond in 2003 door de fusie van drie universiteiten. Er waren toen 7.000 studenten en nu ruim 21.000.

We integreerden talloze leeszalen in grotere gehelen en dat resulteerde in vier locaties voor respectievelijk de bibliotheek Humane en Sociale Wetenschappen, de bibliotheek Biomedische Wetenschappen, de bibliotheek Exacte en Toegepaste Ingenieurswetenschappen en een leercentrum (De Parabool).

Een wetenschappelijke bibliotheekorganisatie anno 2020 levert niet alleen kwaliteitsvolle informatie – zowel analoog als digitaal, vierentwintig uur per dag – maar men kan er ook individueel of in groep studeren en technieken inoefenen.

Sinds 2016 maken het universiteitsarchief en de kunst- en erfgoedcollectie integraal deel uit van de universiteitsbibliotheek. Weg met de silo’s. De metadata in Brocade van Anet vormen altijd de basis voor deze geïntegreerde werking.

Welk thema ligt je nauw aan het hart?

Moeilijk om te kiezen. Op dit moment is dat de modernisering van de wetenschappelijke communicatie, en open science met alle afgeleiden: open access, notebooks, peerreview, (research) data, source software, monographs, educational resources en citizen science.

Kwaliteitsvolle wetenschappelijke informatie moet beschikbaar zijn voor iedereen. Op dit moment delen laboratoria wereldwijd de inzichten met betrekking tot COVID-19. Het kan dus, maar er moeten duurzame businessmodellen komen die de ‘open’-beweging ondersteunen.

Hoe zie je de sector in de toekomst evolueren?

Digitaal is het heden en de toekomst. Het gedrukte boek blijft. Het erfgoed wordt nog belangrijker: de sensatie van originele objecten is uniek. De integrale benadering van materialen uit bibliotheken, archieven en musea zal verbeteren.

Standaarden en metadata verdienen alle aandacht. De digitale duurzaamheid van integere en authentieke informatie moet nog beter. Men zal nieuwe onderzoeksvragen stellen door de digitalisering en technieken zoals artificiële intelligentie (AI) en blockchain (een digitaal register waarin transacties bijgehouden worden, dienend ter beveiliging daarvan en ter voorkoming van fraude ermee, n.v.d.r.), en dat leidt tot meer en volledig andere inzichten.

Openbare bibliotheken spelen een cruciale rol in het onderwijs en ze bieden voorzieningen voor kansengroepen. Kortom, ik zie een mooie toekomst, op voorwaarde dat de sector zich blijft vernieuwen.