Collega’s uit België, Duitsland en Nederland, maar ook uit Griekenland, kwamen in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) samen om zich te laten inspireren. De dag stond volledig in het teken van lokale samenwerkingen, met verhalen uit het veld en handige tips. Autocheck Systems en ekz. bibliotheekservice stelden een programma samen met o.a. lezingen van architect Jan David Hanrath, Library Director Johannes Neuer en leidinggevenden van enkele vooraanstaande bibliotheken.

De dag ging door in de ‘Forumzaal’ van de OBA, een congreszaal bedoeld voor kleinere groepen. Het gebouw dateert uit 2007, maar deze zaal werd ingericht bij een recente renovatie. De weinig gebruikte stille zaal werd daarbij omgetoverd tot een plek gericht op co-working. De CEO van de OBA, Martin Berendsen, staat erop dat alle activiteiten georganiseerd worden in samenwerking met andere organisaties. Al wijst Berendsen erop dat een samenwerking opzetten niet moeilijk is; ze onderhouden is vaak veel uitdagender.

Verschillende functies integreren 

Voor Arnoud Van der Straeten, directeur van Utopia in Aalst, is het duidelijk: “Als je relevant wilt zijn, moet je verschillende functies combineren.” Een zeer zichtbare samenwerking in Aalst is uiteraard die met de academie die in hetzelfde gebouw gehuisvest is. De bibliotheek is centraal gelegen, de leslokalen van de academie liggen rondom aan de buitenzijde van het gebouw. Die samenwerking heeft verschillende voordelen, waaronder het delen van de zalen (bibliotheek overdag en academie ’s avonds) en het aantrekken van elkaars bezoekers.

Het gebruik van één gezamenlijke ingang biedt volgens Van der Straeten een grote meerwaarde. In de architectuur van het gebouw is rekening gehouden met de verschillende functies die het gebouw heeft. Er is ook aandacht besteed aan lokaal cultureel erfgoed, zo wordt de omgeving en de identiteit van de stad binnengehaald. De grootste boekenkast van Aalst is misschien wel de mooiste vorm van de vele samenwerkingen bij Utopia. Deze boekenkast werd gevuld met speciale donaties van de Aalstenaars zelf.

Team van architecten

De LocHal in Tilburg opende op 2 januari “om te leren en studeren, ondernemen en onderzoeken, ontmoeten en vergaderen.” In de LocHal vind je niet alleen de Bibliotheek Midden-Brabant, maar ook Seats2meet en Kunstloc Brabant. In de visie van directeur Peter Kok staat de bib in voor het zelfredzaam maken, het stimuleren van mensen en het connecteren van mensen en organisaties. Voor hem moet de LocHal ’s ochtends de deuren openen om 8 uur. Dit speelt perfect in op de uren van de nachtopvang voor daklozen, zo kunnen zij bij het sluiten van die opvang meteen in de bibliotheek terecht. Ook mensen op weg naar het werk of school krijgen zo de kans om de dag te beginnen bij een kopje koffie en een krant. Die koffie is trouwens een van de succesfactoren van een bibliotheek, aldus Kok, samen met excellente wifi en voldoende stopcontacten. Dat het totaalplaatje van de LocHal klopt, is volgens hem te danken aan het architectenteam waarmee ze werkten. Door de verschillende visies van vier architecten samen te brengen, kom je op iets bijzonders.

Kies wijs 

Wat een samenwerking binnen eenzelfde gebouw bemoeilijkt, kon architect Jan David Hanradt alvast vertellen. Een aparte deur voor elke organisatie, andere openingsuren en een aparte beveiliging per instelling helpen er niet aan. Hij raadt aan om elke vorm van isolatie te vermijden, één wifinetwerk te installeren voor alle partners in het gebouw en horizontaal te programmeren. Door elke dag dezelfde openingsuren aan te houden, maak je je bibliotheek toegankelijker. Bezoekers hoeven immers niet meer na te denken over welke dag van de week het is en welke openingsuren op die dag gelden. Een samenwerking moet voor Hanradt zorgen voor een mix van elkaars doelstellingen en belangen. Reden te meer om selectief te zijn in je partnerkeuze.

Appreciatie tonen 

Voor de rondleiding doorheen de OBA kregen we nog een afsluitende lezing van Johannes Neuer. Hij is Librarian Director bij ekz.bibliotheek-service, maar kwam vertellen over zijn jarenlange ervaring bij de New York Public Library (NYPL). In de VS is het niet vreemd om grote donaties van privépersonen te ontvangen en dit ook publiekelijk bekend te maken, op een duidelijke plek in het gebouw. Een aantal van de vestigingen zijn zelfs vernoemd naar zo’n gulle gever. In samenwerking met de andere bibliotheeksystemen in New York organiseerde de NYPL Fine Forgiveness Day. Een dag waarop alle openstaande boetes van kinderen en tieners die zich dan aanmeldden, werden kwijtgescholden. Zo’n 10.000 kinderen daagden op, goed voor twee miljoen euro aan boetes. Gelukkig voor de bibliotheken werd de actie gesponsord door andere organisaties. En zo zie je maar dat er vele samenwerkingen mogelijk zijn, op verschillende niveaus, met een andere intensiteit. We nemen een aantal boeiende tips mee naar huis.