Steeds meer erfgoedinstellingen willen hun data online beschikbaar stellen. Naargelang de noden van je publiek en de realiteiten van je budget, kun je kiezen uit een spectrum aan oplossingen. Elk met hun eigen mogelijkheden en prijskaartje, gaande van statische data dumps op je website tot het aanbieden van data via een door een API aanspreekbare database die enkel de gewenste data uit een dataset haalt. Het aanbieden van zo’n een API is echter duur en dus buiten het bereik van veel erfgoedinstellingen. Er zijn echter ook lichtgewichtoplossingen die toelaten om data als linked data te publiceren zonder een API.

Het is voor vele instellingen omwille van zowel technische als financiële redenen niet evident om een database met een API in de lucht te houden. Er zijn echter alternatieven. Voor het online publiceren van cultuurdata als linked data kan een erfgoedinstelling gebruikmaken van een bestaande externe platform die API service al aanbiedt, bijvoorbeeld door het poolen van resources tussen instellingen voor het ontwikkelen van een datahub of ander gemeenschappelijk platform. Of door gebruik te maken van Wikidata. Dit platform is namelijk gratis, laat toe om je data als linked data te publiceren en biedt tegelijk ook een API service aan. Het is echter geen vervanging voor een systeem met centraal beheerde data.

Een andere manier om met beperkte middelen je data aan te bieden is via data dumps op je eigen website of platform. Als je deze op regelmatige basis updatet, spreken we van een zogenaamde dynamische data dump. De data is dan weliswaar up-to-date, maar niet linked.

Om data als linked data via je eigen bestaand CMS aan te bieden kun je gebruikmaken van JSON-LD! JSON-LD of JavaScript Object Notation for Linked Data is een methode om data in het JSON formaat — een formaat dat doorgaans door programmeurs geapprecieerd wordt — semantisch te annoteren en dus machineleesbaar te maken. De standaard wordt vooral voor search engine optimization gebruikt omdat het de inhoud van een website op die manier beter doorzoekbaar maakt voor zoekmachines, maar kan dus ook aangewend worden om datasets als linked data op een klassieke website aan te bieden.

In de eerste plaats wordt JSON volgens de RDF of Resource Description Framework standaard in machine-leesbare informatie omgezet. Dit doe je door JSON data in triple statements (subject-predicaat-object) om te zetten en door de JSON-properties te mappen naar concepten in een ontologie waarnaar aan de hand van een URI gelinkt wordt. Op die manier wordt elk onderdeel van de triple statement ondubbelzinnig beschreven en kan de dataset door een machine bevraagd worden. Nadat je je dataset geherstructureerd hebt als JSON-LD, kan deze gewoon aan de HTML-code van een webpagina toegevoegd worden. Op die manier stelt JSON-LD je in staat om een gewone website met een minimum aan aanpassingen te gebruiken als linked open data server!

VIAA publiceerde onlangs de frontkrantjes van het platform Nieuws van de Groote Oorlog aan de hand van JSON LD.

Meer weten?
>    http://linkeddatafragments.org/
>    https://hetarchief.be/nl/blog/oorlogskranten-na-honderd-jaar-ook-als-linked-data-beschikbaar-0
>    http://linkeddatafragments-qas.viaa.be/hetarchief