Bibliothecarissen, documentalisten en archivarissen, zet u! Drink iets en lees op je gemak de META. Want er staat weer heel wat in dit nummer dat de moeite is om door te nemen en te delen met collega’s. Ik denk aan de dagboekfragmenten die een unieke inkijk geven op de werking van een bibliotheek tijdens WO II (p. 40), de verjaardag van Wie klasseert die vindt, die niet onopgemerkt voorbij mag gaan (p. 38) maar ook aan het artikel van Pien Willems, informatiebeheerder in Nijlen. Ze evalueert de recente invoering van de digitale omgevingsvergunning in het licht van de wettelijke archiveringsplicht voor lokale besturen. De realiteit blijkt problematisch. We worden om de oren geslagen met digitaal werken en digitaal archiveren. Maar, laat ons eerlijk zijn, de werking van de meeste kleine tot middelgrote gemeenten in het 21e-eeuwse Vlaanderen is op digitaal vlak immatuur. Dat ligt o.a. aan het gebrek aan praktische begeleiding van de Vlaamse overheid — waar Nederland wel in slaagde trouwens — maar evenzeer aan de gemeenten die met hun hoofd niet in de huidige eeuw besturen.

Voor lokale besturen zijn het harde tijden, als het erop aankomt om te voldoen aan richtlijnen die van bovenaf opgelegd worden. Doorgaans denken de verschillende overheidsniveaus niet aan het gebruiksgemak voor een lokale overheid, maar eerder aan hun eigen machtspositie. U denkt dat ik overdrijf? De nieuwe regeling rond substitutie — u weet wel: “Waarom op papier bewaren als digitaal ook kan?” — is nog niet helemaal rond en het heeft er al alle schijn van dat een lokaal bestuur twee verschillende werkwijzen zal moeten volgen: een Vlaamse en een federale. En dan bedoelen we niet voor deze serie documenten de ene, en voor de andere de andere werkwijze. Tenzij beide bestuursniveaus hun eigen absurditeit nog tijdig inzien, zullen bij substitutie van één dossier twee soorten regelgeving toegepast moeten worden. Laat ons hopen dat het zo ver niet komt en dat beide partijen een voor lokale besturen eenvoudige oplossing bedenken.

Een archivaris moet dagelijks alle ledematen gebruiken om gehoord en gezien te worden in de eigen organisatie. Het getouwtrek tussen de andere overheden maakt het er niet gemakkelijker op, integendeel. Via hun bestuursdocumenten sijpelt het conflict de archieven binnen en verziekt de sfeer tussen archiefinstellingen. Zo staan het Rijksarchief en de archivarissen van lokale besturen tegenover elkaar in het recente dossier over de bruikleencontracten omtrent de bewaring van Ancien Régime-archief. Het Rijksarchief wil haar series terug. Beide partijen strijden als een vechtscheidend koppel om de kinderen maar vergeten daarbij de belangen van dat kind: ons erfgoed. We zijn een kleine sector in een land zo groot als een kleine wereldstad. Waar zijn we in hemelsnaam mee bezig? Laten we ons erfgoed geen kind van de rekening maken maar net als vertrekpunt nemen om samen te werken, van archivaris tot archivaris aan een gemeenschappelijk project. Alleen samen kunnen we het belang van archieven in de kijker zetten. Dat is dan ook wat de sectie AHD dit jaar wil doen op Internationale Archiefdag (9 juni). Hou die sociale media maar in de gaten!