Het Cultureel-erfgoeddecreet bracht in 2008 dus geen Vlaamse financiële middelen met zich mee, maar leidde wel tot de oprichting van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken (VEB). De VEB is een samenwerkingsverband van zes erfgoedbibliotheken, met name Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, de Universiteitsbibliotheek Antwerpen, de Stadsbibliotheek Brugge, de Universiteitsbibliotheek Gent, de Universiteitsbibliotheek Leuven en de Provinciale Bibliotheek Limburg. Samen beheren die ongeveer de helft van de erfgoedcollecties in Vlaanderen en Brussel.

De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken is een netwerkorganisatie – geen steunpunt of expertisecentrum – met als doel het ondersteunen van erfgoedbibliotheken uit Vlaanderen en Brussel, de zichtbaarheid van de sector verhogen, en bovenal het stimuleren van verdere professionalisering van het veld. Dit doet het door expertise te ontwikkelen en te verspreiden rond bibliografische ontsluiting, collectiebeleid, conservering, digitalisering en culturele ontsluiting van cultureel-erfgoedcollecties. Vanuit die decretale opdracht vervult de VEB taken die traditioneel uitgevoerd worden door een nationale bibliotheek. Dit omvat onder meer (retrospectieve) nationale bibliografie, coördinerende en sturende rol voor de sector van (erfgoed)bibliotheken, innovatie op het vlak van conservering/preservering en digitalisering van erfgoed. Toch kreeg de vzw niet het statuut of de middelen van een nationale bibliotheek waardoor ze moeilijk kan inspelen op internationale verwachtingen of opportuniteiten.

De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken vertegenwoordigt ook de sector in diverse binnen- en buitenlandse overlegplatformen en fora. Zelf richt ze in samenwerking met VVBAD, Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie, jaarlijks een eigen forum voor discussie in. Via dit Overlegplatform voor erfgoedbibliotheken houdt ze de vinger aan de pols van de sector en blijft ze up-to-date over de noden en behoeften van erfgoedbibliotheken op het vlak van ondersteuning en vorming.

In 2013 mocht de VEB voor haar kwaliteitsvolle en innovatieve werking de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap voor cultureel erfgoed in ontvangst nemen.

Enkele initiatieven van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken

De vzw doet dit door allerlei projecten en initiatieven op poten te zetten.

• Flandrica.be is een portaalsite voor integraal gedigitaliseerd materiaal en toont letterschatten uit Vlaamse erfgoedbibliotheken.
• UPLA, ofwel Universal Procedure for Library Assessment, is een model voor schaderegistratie waarmee de VEB aan instellingen een middel wil aanreiken om op een eenvoudige, betrouwbare en relatief snelle manier zicht te krijgen op de fysieke staat en raadpleegbaarheid van haar collecties.
• Boekensteun is het gemeenschappelijk crowdfundingplatform van de VEB en Literatuur Vlaanderen. Via deze website kunnen erfgoedbibliotheken fondsen werven voor conserveringsprojecten.
• STCV, kort voor Short Title Catalogus Vlaanderen, is een online databank met uitgebreide bibliografische beschrijvingen van drukken die van de pers kwamen in Vlaanderen in de zeventiende en achttiende eeuw.
• Nieuws van de Groote Oorlog is een project van het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA) in samenwerking met de Vlaamse Erfgoedbibliotheken, FARO, PACKED en dertien cultureel-erfgoedinstellingen. Samen digitaliseren en ontsluiten zij frontblaadjes, tijdschriften, clandestiene en gecensureerde kranten uit de periode 1914-1918.
• Abraham - Catalogus van Belgische kranten
• Cometa is een model voor het maken van beschrijvingen op collectieniveau.