Rogues organiseert al een aantal jaren studiereizen voor functionarissen in openbare bibliotheken en verwante sectoren. Daarbij gaat het ons niet alleen om een bijzondere bestemming of een mooi gebouw, maar zeker ook om context en achtergronden. Rogues is een stichting en werkt zonder winstoogmerk. Rogues heeft twee statutair bestuurders: Rob Bruijnzeels en Joyce Sternheim.

Na Århus en Helsinki is Scandinavië opnieuw een spectaculaire bibliotheek rijker. De nieuwe centrale Bibliotheek van Oslo heeft een prominente plek gekregen in Bjørvika, een aan het fjord gelegen stadsdeel dat door een sterke focus op cultuur, architectonische kwaliteit en publieke ruimte getransformeerd is in een florerend nieuw stadscentrum. Wat zijn de achtergronden van dit project, hoe verliep het bouwproces en wat is de rol van de Bibliotheek en de andere cultuurgebouwen in het gebied? Wil je daar alles over weten? Reis dan met Rogues mee naar Oslo voor een 4-daagse verkenningstocht door Bjørvika!

Waarom deze reis?

De bouw van een nieuwe bibliotheek wordt steeds vaker onderdeel van een omvangrijker stedenbouwkundig project. Bjørvika was een vrijwel ontoegankelijk, sterk geïndustrialiseerd gebied, afgescheiden van de rest van de stad door spoorbanen en een drukke snelweg. Begin 2000 ontstonden plannen om de wijk te ontsluiten en aantrekkelijk te maken voor alle inwoners van Oslo door de ontwikkeling van culturele voorzieningen, woningen en ruimte voor ontmoeting en ontspanning aan de waterkant.

Het begon allemaal met de in 2008 geopende Opera, het wereldberoemde gebouw van Snøhetta architecten dat inmiddels is uitgegroeid tot ‘landmark’ van Oslo. Nadat in 2010 de snelweg was vervangen door een kilometerslange tunnel onder de stad, kon vervolgens verder gebouwd worden aan de nieuwe Deichman Bjørvika Bibliotheek, het Munch Museum en de kantoren- en appartementenwijk Barcode. 

Met de opening van de Bibliotheek en het Munch Museum in respectievelijk 2020 en 2021 is de ontwikkeling van Bjørvika goeddeels voltooid. Maar is het gelukt een nieuw stadsdeel te creëren waar alle inwoners van Oslo zich thuis voelen? Of maken het dure woningaanbod en de relatief hoge drempel van Opera en Museum juist dat de wijk toch een wat select publiek aantrekt? Wat betekent het voor de Bibliotheek, de grootste publiekstrekker, om in deze wijk gevestigd te zijn? Wat voor bibliotheek is het geworden en is er sprake van samenwerking met de Opera en het Museum? Hoe ziet de programmering eruit en is er sprake van samenwerking met de andere cultuurinstellingen in Bjørvika? En welke rol kunnen culturele interventies eigenlijk spelen als het gaat om gebiedsontwikkeling? 

Al deze vragen willen we onderzoeken tijdens een 4-daagse studiereis naar Oslo. We verdiepen ons in de geschiedenis en achtergronden van de stedenbouwkundige ontwikkeling, verkennen de omgeving, de Bibliotheek en de Opera en gaan samen met de architecten in gesprek over het bouwproces. We ruimen daarbij ook tijd in voor een kritische reflectie op de Bjørvika-ontwikkeling en de vraag hoe de wijk nog inclusiever gemaakt kan worden. Daarmee is deze reis niet alleen interessant voor directies van bibliotheken, maar evenzeer voor beleidsambtenaren van gemeenten en provincies die zich bezighouden met stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening.

Programma

Maandag 12 juni

• Middag: vlucht van Schiphol naar Oslo (vertrek 14.30 uur).
• Aankomst Oslo; inchecken in Comfort Hotel Karl Johan.
• Eerste kennismaking.
• Gezamenlijk diner in restaurant Stock.

Dinsdag 13 juni

• (In Deichman): introductie reis door Marjo van Schaik.
• Stedenbouwkundige ontwikkeling waterfront Oslo door Stein Kolstø (head of Oslo Waterfront Planning Office).
• Wandeling met Stein Kolstø door Bjørvika en lunch in LOSÆTER.
• Rondleiding door de Deichman Bibliotheek en gesprek met architecten Lundhagem en Atelier Oslo over het ontwerp- en bouwproces van de bibliotheek. Interessant is dat beide architectenbureaus, samen met het Nederlandse bureau Powerhouse Company, tevens zijn uitverkoren om aan de slag te gaan met de renovatie van de centrale bibliotheek Rotterdam. •
• Lessons learned.
• Diner in Centropa - restaurant van de bibliotheek.

Woensdag 14 juni

De ochtend staat in het teken van het creatieproces van de Deichman Bjørvika Bibliotheek en de inrichting van de omgeving:

• Knut Skansen (directeur Deichman) vertelt over het ontstaan van het bibliotheekontwerp en de bijbehorende strategie.
• Rob Bruijnzeels, Marjo van Schaik en Joyce Sternheim presenteren hun visie op het creatieproces van bibliotheken en culturele gebouwen in het algemeen.
• Anne Beate Hovind, culturele ‘kwartiermaker’ van Bjørvika en initiatiefneemster van de ‘Future Library’, vertelt over de creatieve inrichting van de publieke ruimte in Bjørvika.
• Lunch in Deichman.
• Middag en avond ter vrije besteding.

Donderdag 15 juni

• Bezoek aan de Opera en gesprek met Jørn Knutsen (hoofd marketing Opera) en architect Snøhetta
• Rondleiding in de Opera.
• Lunch in Brasserie Sanguine (restaurant Opera)
• Afsluitend gesprek (in Deichman): •
  • Arild Eriksen (Architect en oprichter van Fragment AS)
  • Marjo van Schaik.
• Terugvlucht naar Amsterdam (aankomst ± 21.00 uur) (wijzigingen voorbehouden)

Praktische informatie

Prijs: € 1.990,00 (0% BTW volgens reisbureau-regeling)

Prijs is inclusief:

• Vlucht economy klasse (op basis van handbagage) Amsterdam <> Oslo per KLM.
• Transfers Luchthaven Oslo <> centrum Oslo.
• Overnachtingen in éénpersoonskamer en ontbijt in ★★★ Comfort Hotel Karl Johan (beoordeling Expedia 8,2/10 – Zeer goed)
• 2 diners, inclusief niet alcoholische consumpties (maandag en dinsdag);
• 3 lunches (dinsdag, woensdag, donderdag).
• Rondleidingen, tips etc

Tijdens deze reis worden we begeleid door Marjo van Schaik. Zij begon haar carrière in de culture sector bij Nationale opera en Ballet in Amsterdam waar ze werkte als zakelijk directeur. Sinds 2009 heeft ze haar eigen bedrijf Mare. Ze creëert en initieert projecten, zoals Europe by People (2016) en Home(Land) in 2022. Daarnaast vervult ze regelmatig directiefuncties als er kritieke strategische kwesties spelen. Ook doet Marjo onderzoek over de betekenis en plek van cultuurgebouwen. In 2018 promoveerde ze op de ontwikkeling van cultuurgebouwen in de netwerksamenleving en verscheen haar boek Spaces of Culture bij NAI-uitgeverij. Aansluitend schreef ze diverse artikelen over dit onderwerp en geeft ze regelmatig lezingen in binnen- en buitenland.

"Betekenisvolle ervaringen ontstaan in de beleving van het programma én in de onderlinge verbondenheid, in het samenzijn. Echter, bestaande en nieuwe gebouwen zijn vooral gericht op een frictieloos, efficiënt proces, en niet op het laten ontstaan van ontmoetingen en toevallige samenkomsten."

Inschrijven is mogelijk tot 1 april 2023 (of zoveel eerder als de reis is volgeboekt # want het aantal deelnemers is gelimiteerd)