Verslag: Marleen De Donder, OB Antwerpen

De bibliotheek Jaume Fuster dateert van 2005. De eerste aanblik is verrassend –een opvallend gebouw met speciale dakconstructie –maar vooral de ligging bij het metrostation en meer nog de grote open ruimte rond de bibliotheek vormt een enorme aantrekkingspool en zuigt als het ware alle aandacht naar het bibliotheekgebouw.

De zeer aparte vorm (onregelmatige veelhoek) biedt veel doorkijkjes, en veel heel veel licht. Licht is duidelijk essentieel en verrassend aanwezig (een verademing als je vergelijkt met onze bibliotheken). De toegang is uiterst open, aantrekkelijk en uitnodigend, met een grote buitenruimte met zitbanken, speeltuin, bloemperken. Overal zijn doorkijken naar buiten, zodat het buitengevoel ook binnen aanwezig is. Hier werd de stadsontwikkeling ten volle ontplooid met de creatie van open en publieke ruimte, zowel binnen als buiten.

De bibliotheek is volgens een vrij klassiek patroon gebouwd en is verspreid over drie verdiepingen. Gelijkvloers situeert zich de centrale hal met wachtruimte, een cafetaria, de transactieruimte, een leesruimte voor kranten en tijdschriften en de jeugdafdeling. Verder ook een mooie polyvalente vergaderzaal, een auditorium van 250 personen met veel technische voorzieningen (lichtbatterij), een tentoonstellingsruimte. Op de verdiepingen, collecties boeken, muziek en film, studieruimtes, klaslokalen, vergaderplekken, werkplekken.

Wat betreft aanbod en werking zijn vooral de studie- en zitruimtes zeer opvallend met gewoonweg overal wifi. Verder vallen de zeer uitgebreide openingsuren onmiddellijk op: de studieruimte is open tot 1u ‘s nachts, de bibliotheek in totaal bijna 60u per week. De bib werkt met weinig personeel, lang niet alle balies zijn bemand. Zo was er geen personeel in de jeugdafdeling maar kwam er wel een medewerker die een klas begeleidde. Er is een zeer commerciële visie op toegankelijkheid, alles is gratis, inclusief het leenverkeer. Alle niet-kerntaken van de bibliotheek worden uitbesteed. Taken als catalografie, workshops, cursussen of tentoonstellingen en zalenbeheer wordt allemaal geoutsourced, de staf doet enkel bibkerntaken. De collectie bestaat uit ca. 95000 items. Focus ligt op levenslang leren en de bib als onderdeel van het sociaal leven. Veel aandacht voor leespromotie in brede zin met schrijversontmoetingen, boekpresentaties, tentoonstellingen en concerten. En tot slot, voor het auditorium vragen ze 200 à 300 euro per verhuring, technici en toezichters zijn apart te betalen.

Opvallend voor mij, de enorme aantrekkingskracht van de bibliotheek voor jongeren en de enorme inzet op de educatieve waarde en dus op de studieruimte. Verder genoot ik vooral van het licht en kan ik niet genoeg benadrukken, denk big betreft ruimte! Hoe meer ruimte, hoe meer overzicht, aantrekkingskracht, rust ook … Transacties zijn helemaal niet dominant aanwezig (nog in de ruimte, noch in de rondleiding of presentatie, geen wegzetters), rfid is onbestaande. Vlaamse collega’s vonden de kasten saai maar dat vond ik niet zo erg, ze waren wel degelijk en functioneel. Fijn ook een jonge bibliothecaresse te ontmoeten. Over veiligheid werd niet gesproken, dit was geen issue, er waren geen merkbare veiligheids- of samenlevingproblemen, ik vermoed ook omdat de ruimte zo groot was dat iedereen wel een rustig plekje kon vinden.

Wat viel mij wat tegen? Naar mijn gevoel was dit een vrij klassieke indeling met veel aparte ruimtes zoals een aparte tentoonstellingsruimte, een aparte jeugdafdeling, maar dat kan natuurlijk ook voordelen hebben. En opvallend, we moesten heel stil zijn en werden daar onmiddellijk bij de ingang reeds op gewezen.