Abstract

Meer dan ooit vraagt ICT een voortdurende bijscholing van het personeel. De bibliotheek- en archiefbeheersystemen evolueren natuurlijk, maar daarnaast komen er ook steeds meer webgebaseerde diensten. De gebruikers bloggen en twitteren. De bibliotheek zit op Facebook, het archief op Flickr. Hoe zorgen zij ervoor dat hun personeel al deze ontwikkelingen kan volgen? De evolutie gaat zo snel dat de reguliere opleidingen voor bibliothecarissen en archivarissen hier geen soelaas bieden. Laten we het over aan de ‘geeks' die het allemaal zelf wel uitzoeken, of pakken we het gestructureerd aan? Via bijscholingen, interne vorming of 23 dingen? En is dat voor het personeel dan een lust of een last?

Verslag door Hedwig Van den Bossche

De panelleden gooiden de knuppel in het hoenderhok met enkele gedurfde stellingen: De ICT-sector evolueert zeer snel, te snel voor heel wat van onze collega’s. Bibliotheken en zeker archieven hinken achterop. Vooral oudere personeelsleden zijn niet meer mee met de nieuwste ontwikkelingen en haken af. Bij selectieprocedures komen dikwijls boekenliefhebbers in plaats van digitale medewerkers opdagen omdat bibliotheken en archieven nog steeds als boekenverzamelingen beschouwd worden. We hebben nood aan andere types personeelsleden, met andere competenties, en aan een mentaliteitsverandering bij het personeel in dienst. De traditionele opleidingen volstaan niet, we kampen met een imagoprobleem, er moet meer samengewerkt worden, er is te weinig tijd om innovatief bezig te zijn, er is nood aan veranderingsmanagement,…

Er kwamen heel wat reacties op deze markante uitspraken: We zijn misschien geen voortrekkers in het omgaan met nieuwe technologieën, maar de bibliotheeksector loopt niet achterop wat betreft automatisering. De beperkte ICT-kennis is een tijdelijk probleem en zal opgelost worden bij de indiensttreding van jongere collega’s. Gebrek aan ICT-kennis is geen leeftijdsprobleem; heel wat oudere collega’s zijn wél ICT-minded en sommige jonge collega’s zijn het niet. Er zijn veel vernieuwingen in onze sector, maar ze zijn te weinig bekend. De bestaande opleidingen zijn volop in evolutie en hechten steeds meer belang aan zelfwerkzaamheid.

Tenslotte werden er veel suggesties en aanbevelingen gedaan voor de toekomst:

• oprichten van digitale platformen om elkaars werking beter te leren kennen. Bibnet kan dergelijke platformen aanbieden, maar de bibliotheken moeten instaan voor de inhoud. Er wordt dus een inbreng van het personeel verwacht
• structureel integreren van de ’23 dingen’ in bibliotheekopleidingen en in
  hogescholen
• bestaande bibliotheekopleidingen meer competentiegericht oriënteren, zonder de
  traditionele kennis (o.a. inhoudelijke ontsluiting) te verwaarlozen
• meer projectmatig werken en samenwerken met externe partners (o.a. erfgoedsector), om van ons stoffige imago af te raken
• jonge medewerkers niet automatisch laten coachen door oudere medewerkers (maar ook omgekeerd)
• aandacht besteden aan procesmatig leren: eerst begeleid leren, dan zelf het geleerde toepassen in de eigen werkomgeving, bij voorkeur samen met collega’s
• bij vacatures ook kandidaten zonder specifieke bibliotheekopleiding toelaten
• bibliothecarissen moeten meer bibliotheekmanagers worden ; door schaalvergroting inzake catalogiseren/collectiebeleid/centrale verwerking zal er tijd vrijkomen voor innovatieve processen
• ontwikkelingen in de sector niet overlaten aan de ‘geeks’: zorgen voor een interne mentaliteitswijziging en een gestructureerde aanpak
• het beleid op de hoogte houden van de nieuwe ontwikkelingen, zodat zij bereid zijn om te investeren
• steeds rekening houden met de gebruikers (wat is de meerwaarde van de 23 dingen voor de dienstverlening aan het publiek?)
• vraag aan de VVBAD om deze evoluties verder op te volgen en nog meer te
  rapporteren over de nieuwe ontwikkelingen in de sector