De Nederlandse verkiezingen zijn nu enkele maanden achter de rug, maar toch loont het de moeite om erop terug te blikken. Want ik was niet alleen verrast door de verkiezingsuitslag, maar ook door het verkiezingsproces. Weinig landen hebben een digitale infrastructuur die zo geavanceerd, betrouwbaar en veilig is als Nederland. En toch wordt er gestemd met potlood en papier. Met alle rompslomp van dien, zeker omdat de stembiljetten door de grote aantallen partijen en kandidaten de omvang van een krant hebben. Hoe valt dat alles te rijmen, zeker als je weet dat er tot 2007 wél digitaal gestemd werd?

Nu is ‘steminformatie’ ook overheidsinformatie die je kunt toetsen aan eisen op het gebied van duurzame toegankelijkheid. En dan duiken al snel verschillende pijnpunten op. Denk bijvoorbeeld aan betrouwbaarheid. Digitale systemen zijn nu eenmaal kwetsbaarder voor hackers en malware. Een ander punt van zorg is beschikbaarheid, of eerder het afschermen van die beschikbaarheid. Een digitaal stemproces biedt namelijk meer kans om stemmen te traceren, waardoor de anonimiteit van kiezers in gevaar komt. Nederland stapte in 2007 af van digitaal stemmen, omdat bleek dat elektromagnetische straling van stemcomputers tot op enkele tientallen meters afstand opgevangen en geanalyseerd kon worden. Voorts is er een probleem met interpreteerbaarheid, want bij digitaal stemmen is het lastiger om het kiesresultaat te controleren. Bij papieren stembiljetten kan iedereen het proces fysiek volgen, bijvoorbeeld door aanwezig te zijn bij het tellen van de stemmen. Tot slot zijn stemcomputers niet echt toekomstbestendig. Denk aan dure stemapparatuur die tussen verkiezingen door stof staat te vergaren en regelmatig vervangen moet worden.

Voor een cruciaal proces als verkiezingen moeten we papier dus niet afschrijven. Integendeel, want de risico’s van digitaal stemmen zijn de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Buitenlandse manipulatie van verkiezingen is niet meer ondenkbaar. Privacy is nog belangrijker geworden. Het wantrouwen in de overheid is alleen maar gegroeid. De ecologische voetafdruk van stemcomputers weegt alsmaar zwaarder door. In Vlaanderen gaan de huidige stemcomputers nog enkele jaren mee. Volgen we nadien het voorbeeld van Nederland? En blikken we over enkele decennia met een mix van nostalgie en ontsteltenis terug op die stemhokjes met touchscreens? Nog een goede reden dus om in juni zeker te gaan stemmen!