In dit nummer vind je onder andere het memorandum van het Samenwerkingsverband Auteursrecht & Samenleving (SA&S). SA&S zet zich in voor de cultuur-, erfgoed-, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Zij ontsnappen immers niet aan het auteursrechtelijk kluwen, een omgeving waarin de auteursrechtelijke regelgeving voortdurend in ontwikkeling is binnen een complex beleidsveld. Het SA&S-memorandum kaart enkele nodige hervormingen aan, gericht op de federale en Europese verkiezingen.

In de afgelopen legislatuur zijn er belangrijke doelen bereikt. Zo werd na omzetting van de Europese DSM-Richtlijn (Digital Single Market) de uitzondering voor onderwijs aangepast aan de digitale omgeving en werd een nieuwe uitzondering gecreëerd voor tekst- en datamining (TDM) voor wetenschappelijk onderzoek. Ook is het erfgoedinstellingen onder bepaalde voorwaarden toegelaten om gebruik te maken van zogenaamde out-of-commerce werken (OOCwerken). Eerder had onze nationale overheid al een open access-paragraaf geïntroduceerd in het auteurscontractenrecht, waardoor onderzoekers gemakkelijker open toegang kunnen verlenen tot hun publicaties. Dat zijn positieve stappen voorwaarts in het bevorderen van toegang tot wetenschappelijke en culturele werken.

Ondanks deze vooruitgang zijn er echter nog steeds uitdagingen die aangepakt moeten worden. Onze instellingen ervaren nog steeds hinderpalen bij het digitaliseren en beschikbaar maken van wetenschappelijk, cultureel en erfgoedwerk voor het grote publiek. Het is belangrijk om een beter uitgewerkte wetgeving te hebben die breed toegankelijke en betrouwbare informatie bevordert. Dat zorgt voor meer onderbouwd wetenschappelijk werk dat ter beschikking staat van iedereen, en maakt cultuur en erfgoed toegankelijk in plaats van dat deze onopgemerkt blijven in archieven. Het doel is een ‘auteursrecht in balans’ te creëren, waarin zowel de belangen van de gebruikers als de rechthebbenden gewaarborgd worden.

Het SA&S-memorandum roept dan ook op tot optimalisatie van de wettelijke bepalingen voor wetenschappelijk onderzoek, een werkbaar systeem voor de ontsluiting van OOC-werken en een aanpassing van het moreel divulgatierecht, het recht van de auteur om een werk al dan niet bekend te maken. We doen een dringend beroep op alle beleidsmakers om informatie voor iedereen beschikbaar en toegankelijk te houden.

Het memorandum is relevant voor verschillende doelgroepen binnen de VVBAD. Door dat memorandum mee te ondersteunen, draagt de VVBAD bij aan het stimuleren van gunstige ontwikkelingen binnen de sector.