Veelgestelde vragen i.v.m. auteursrechten in de muziekafdeling van de openbare bibliotheek

Veelgestelde vragen i.v.m. auteursrechten in de muziekafdeling van de openbare bibliotheek

De studiedag 'Magda? Auteursrecht, wat mag wel, wat mag niet?' van 23 oktober 2007 werd ingericht door de VVBAD, vakgroep Muziek- en filmbibliothecarissen. In het panel: Olivier Maeterlinck (directeur BEA), Dirk Vervenne (Sabam), Marc Hofkens (Semu), Godfried Willem Raes (filosoof), Joris Deene (Advocaat / UGent). Hieronder lees je hun advies.

Algemeen

Neen, de openbare bibliotheek is niet verantwoordelijk voor wat de lener doet met de werken die hij leent. Een bibliotheek kan wel informeren wat mag en niet mag bv. met een disclaimer, een affiche tegen piraterij, enz.
Op afbeeldingen met een creatief en origineel karakter, geldt een auteursrecht. Er is geen wettelijke uitzondering die bibliotheken toelaat om afbeeldingen publiek mee te delen. Een deel van of een afbeelding of een sterk verkleinde afbeelding kan wel worden beschouwd als een citaat en citeren is toegelaten in de context van kritiek, polemiek, recensie, onderwijs of wetenschap. In de commerciële wereld is er meestal sprake van een impliciete toestemming wanneer bv. Fnac in zijn online winkel covers toont. Deze toestemming is impliciet, maar op elk moment herroepbaar.
De sperperiode of window time is ingevoerd om een evenwicht te vinden tussen commerciële belangen en de taken van de openbare bibliotheek. De sperperiode geldt enkel voor audiovisuele werken en duurt tot twee maanden na de eerste verspreiding. De eerste verspreiding of releasedatum van de drager dient te worden achterhaald a.h.v. het internet of de verkoper. Tijdens de sperperiode mag de drager niet worden uitgeleend.

Media met educatieve software worden beschouwd als software en software mag niet worden uitgeleend zonder expliciete toestemming van de producent. Uitgevers van educatieve software (vaak lid van de Vlaamse Uitgeversvereniging VUV) zullen dit in veel gevallen impliciet toelaten.
Sabam (Société d'Auteurs Belge - Belgische Auteurs Maatschappij)
BEA (Belgian Entertainment Association)
Semu (Société des Editeurs de Musique / Muziekuitgevers)
SIMIM (beheersvennoorschap van de muziekproducenten)
Uradex (op het moment van de studiedag in vereffening, beheersvennootschap van uitvoerende kunstenaars)
A7A (groepsvertoningen)
Outsourcing Partners N.V. (inningsvennootschap billijke vergoeding)

Muziek

De openbare bibliotheek mag bladmuziek uitlenen. De uitvoering van bladmuziek mag voor studie, in familiekring of in schoolverband, anders gaat het om een publieke mededeling en dient de uitvoerder auteursrechten te betalen tenzij het een componist betreft die reeds meer dan 70 jaar overleden is.
Bladmuziek mag niet worden gekopieerd zonder toelating. Men mag enkel een kort fragment kopiëren ter illustratie bij het onderwijs of onderzoek, echter zonder winstoogmerk en zonder de normale exploitatie van het werk te verhinderen.

Semu stelt een licentie ter beschikking aan het deeltijds kunstonderwijs, hogescholen, koren en instrumentale ensembles waarbij binnen de voorwaarden van de licentie een kopie van een beschermd werk kan worden gemaakt en gebruikt (bv. als werkkopie van het origineel). Semu vertegenwoordigt het overgrote deel van de Belgische en buitenlandse bladmuziekuitgevers.
Muziek uit het publieke domein (werken waarvan de auteur meer dan 70 jaar overleden is en waar geen naburige rechten op gelden) mag zonder meer uitgevoerd worden. Voor auteursrechtelijk beschermde muziek geldt enkel een uitzondering voor een kosteloze uitvoering in het kader van schoolactiviteiten. In alle andere gevallen dient de toestemming van de auteur verkregen te worden. Een uitvoering van de muziekacademie in de openbare bibliotheek valt onder deze uitzondering, indien het strikt kadert in een schoolactiviteit.
De openbare bibliotheek mag de collectie van de muziekacademie opnemen in de catalogus en ook uitlenen.
Het leenrecht is niet van toepassing op digitale bestanden. Het aanbieden van een digitaal bestand betekent inherent een publieke mededeling gevolgd door een reproductie op een opslagmedium bij de gebruiker. Digitale muziek mag niet worden aangeboden zonder expliciete toestemming van de producenten. De enige uitzondering voor bibliotheken is dat beschermd materiaal via speciale terminals in de gebouwen van publiek toegankelijke bibliotheken, of musea en archieven voor onderzoek of privé-studie mag worden medegedeeld aan of beschikbaar gesteld worden voor individuele leden van het publiek, voor zover dat materiaal deel uitmaakt van de collectie van deze instellingen.
Fragmenten mogen niet worden aangeboden zonder expliciete toestemming van de producenten.
Neen, enkel als er voor de muziek op de demo of compilatie afspraken zijn gemaakt met de rechthebbenden.
Beide worden beschouwd als publieke mededeling, maar worden toegelaten wanneer men een billijke vergoeding betaalt. De billijke vergoeding is de vergoeding die moet betaald worden voor het publieke gebruik van het muziekrepertoire van de uitvoerende artiesten en muziekproducenten. De uitvoerende artiesten en producenten kunnen immers niet verhinderen dat men hun repertoire gebruikt voor weergave in het openbaar. Naast de billijke vergoeding dienen ook auteursrechten te worden betaald, maar deze worden vaak samen geïnd.
Neen. Dit is enkel toegestaan in functie van echte preservering, namelijk onder de voorwaarde dat het werk niet meer in de handel verkrijgbaar is en er een vermoeden is dat het werk anders verloren gaat. De Europese wetgeving focust op het bewaren van het culturele en wetenschappelijke patrimonium (zonder expliciet te focussen op enkel lokaal patrimonium).
De wet is hier niet duidelijk over.
Neen, enkel onder voorwaarde van bovenstaande preservering.

Film

Een film vertonen in de openbare bibliotheek is een publieke vertoning, dus dienen er afspraken te worden gemaakt met de rechthebbenden.
De publieke vertoningsrechten zijn een zaak voor de gebruiker, niet voor de bibliotheek. Publieke vertoningen kunnen enkel tijdens schoolactiviteiten die kaderen binnen het pedagogisch programma van de school, anders dienen er afspraken gemaakt te worden met rechthebbenden. De definitie van schoolactiviteiten is echter niet in de wet vastgelegd.
Dit mag enkel met de expliciete toestemming van de omroep en/of programmamakers. Het is aan te raden leners zelf contact te laten opnemen met de omroep om een kopie van een bepaalde opname persoonlijk te ontvangen.

Games

Games op een fysieke drager (cd-rom, dvd) vallen onder het leenrecht en mogen worden uitgeleend.

Daisy-boeken

Daisy-boeken zijn luisterboeken met een navigatiestructuur die afspeelbaar zijn met speciale Daisy-spelers. Ze zijn bedoeld voor mensen met een visuele of leeshandicap (blind, slechtziend, dyslectisch). Omdat Daisy-boeken kunnen rekenen op een speciale vrijstelling van het reproductierecht en het leenrecht, mogen ze enkel aan die doelgroep uitgeleend worden.

Waarom lid van de VVBAD worden?

  • Deel zijn van het netwerk van experten en collega's
  • Mee de belangen van de informatiesector behartigen
  • Korting krijgen op de activiteiten van de VVBAD
  • Toegang krijgen tot vakinformatie
  • Participeren in de verenigingsbesturen
Word lid
© Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie vzw
Statiestraat 179 | B-2600 Berchem (Antwerpen)
Tel: (+32) 03 281 44 57 | email: vvbad@vvbad.be