Verslag Collegagroep Poëzie - dinsdag 9 november 2021

Verslag Collegagroep Poëzie - dinsdag 9 november 2021

24.11.2021

Tijdens deze collegagroep werd er inspiratie gegeven voor de poëzieweek (donderdag 27 januari tot woensdag 2 februari 2022). Drie ervaren sprekers belichtten het thema vanuit een andere invalshoek.  

Eerste spreker: David Troch - Dichter en schrijfdocent

Deze dichter en schrijfdocent was enkele jaren geleden stadsdichter in Gent en publiceerde samen met Wablieft al een bundel eenlettergreepgedichten.

Omdat poëzie, vooral gebracht op een podium, nogal saai kan zijn voor jongeren, zijn leerlingen van het 4e tot 6e middelbaar vaak een moeilijk publiek. Daarom heeft David Troch een aantal concepten bedacht om gesproken poëzie wat boeiender te maken. Deze concepten zijn ook toepasbaar op volwassenen.

Poëziepingpong

Samen met zijn echtgenote, dichter Sylvie Marie, bedacht hij poëziepingpong: een pingpongwedstrijd met gedichten. Een tos bepaalt wie begint met het voorlezen van een gedicht waarop de andere op zoek gaat naar een gedicht dat daar op een of andere manier bij aansluit. Dat kan thematisch zijn, op basis van een woord dat erin voorkomt ...

Dat concept werd al regelmatig gespeeld op vraag van bibliotheken (zoals de bibliotheek van Hoogstraten) en blijkt vooral boeiend voor jongeren van de 2e en 3e graad van het middelbaar, omdat het geen saaie voorleessessie is, maar een speelse interactie waarbij de spelers elkaar uitdagen.

De blinddoek

De Blinddoek is zijn tweede concept, iets wat zowel tijdens als na de openingsuren kan plaatsvinden in een bibliotheek.

David wandelt met een aantal dichtbundels op de arm en een blinddoek bij zich naar een bezoeker, waarop die de blinddoek om krijgt en blindelings een boek uitkiest en dat openslaat op een willekeurige pagina. Vervolgens geeft de geblinddoekte persoon aan of hij/zij de rechter of linker pagina verkiest, waarop David het gekozen gedicht voorleest.

Dat is een fijne manier om mensen die weigerachtig staan ten opzichte van poëzie er toch van te laten proeven. En het is een originele, drempelverlagende manier voor de bibliotheek om hun publiek kennis te laten maken met hun poëziecollectie.

Tips van David

Werk samen met de plaatselijke kunstacademie. De leerkracht woord kan je bijvoorbeeld bijstaan bij het uitbouwen van je collectie poëzie of zijn of haar leerlingen de weg wijzen naar de poëzieafdeling van de bibliotheek. Zo organiseerde de bibliotheek van Heist-op-den-Berg samen met David en de academie een Blinddoek-evenement in de bibliotheek, waarbij leerlingen van de woordafdeling gedichten voorlazen. Hoe ouder het jongerenpubliek, hoe moeilijker het vaak is om hen warm te maken voor poëzie. Poetry Slam kan dan een fijne optie zijn.

Vraag uit het publiek

Je hebt het vooral over concepten voor oudere tieners, zoals je zegt een moeilijk publiek. Krijg je hen meestal mee in je verhaal?

“Ja, meestal wel. Als stadsdichter ging ik de hort op naar Gentse scholen en ik herinner me nog goed dat een leerkracht me voor één sessie zei: het zal moeilijk zijn om hen te enthousiasmeren. Het ging om een 4e jaar handel en het toeval wil dat ik zelf ook ooit in die richting zat.

Door hen hierover spontaan aan te spreken en te zeggen dat je nooit weet waar het leven je brengt, hing er een losse, toffe sfeer. Ik geef leerlingen altijd mee dat ze me achteraf gedichten mogen toesturen en van die klas heb ik de meeste ontvangen.   

Mijn eerste workshop als stadsdichter gaf ik bovendien aan een groep autistische jongeren. En ook hen heb ik kunnen aanzetten tot schrijven. Het gaat erom je publiek aan te voelen.”

Contact

David staat er altijd voor open om samen met een bibliotheek een nieuw concept uit te werken. Je kunt met hem in contact komen via: info@davidtroch.be.

Tweede spreker: Sieglinde Van Haezebrouck van het Poëziecentrum 

Het Poëziecentrum is medeorganisator van de poëzieweek, die traditioneel begint op de laatste donderdag van januari met gedichtendag.

In 2022 gaat de 10e editie door, met als thema natuur. Ramsey Nasr schrijft het poëziegeschenk.

Op poezieweek.be vind je:

  • Campagnemateriaal, ook digitaal. Zo kon je posters en postkaarten bestellen met daarop gedichten die voor heel wat leeftijden geschikt zijn. Dit keer zijn er ook twee kindergedichten opgenomen.
  • Een activiteitendatabank waarin automatisch alle activiteiten van de UiTdatabank met het trefwoord poëzie opgenomen worden.
  • Specifieke informatie voor bibliotheken, gebundeld onder één knopje: hier vind je onder andere een inspiratiegids, met daarin praktijkvoorbeelden van andere bibliotheken en een uitgewerkte kinderspeurtocht gebaseerd op Een wonder prachtig dier, opvolger van Ik wou dat ik een vogel was. Bij deze speurtocht worden raadselgedichten verstopt in de bibliotheek en de antwoorden op die raadsels worden verzameld in een bus.

Er zal voor het eerst gewerkt worden met leeslijsten op bibliotheek.be.

Een eerste tip van Sieglinde

Ook Slam Poets kunnen geboekt worden via auteurslezingen.be.

Het Poëziecentrum kan bibliotheken helpen met de samenstelling van de collectie of het aanreiken van inspiratie voor activiteiten, op basis van leuke praktijkvoorbeelden:

  • De bibliotheek van Tremelo maakte dankbaar gebruik van openbare ruimte en creëerde een poëziebos in het park.
  • In Gent is er een kinderpoëzieroute met een brochure vol gedichten. (De poëzie fysiek aanbrengen in de openbare ruimte was te omslachtig vanwege officiële toestemming.) Deze brochure kan gedownload worden op de website.
  • De bibliotheek van Tielt opende een minimuseum met minigedichten en -kunstwerken en een bijbehorende minigids.
  • Je kunt de bibliotheek mooi aankleden of aan de slag gaan met een DIY-workshop voor totebags, stickers, buttons, koekjes, ... Werk hiervoor eventueel samen met de plaatselijke academie.
  • Inspiratie vind je ook op Pinterest.

Maandelijks publiceert het centrum bovendien een online suggestielijst.

Een tweede tip van Sieglinde

Een duidelijk vertrekpunt werkt gemakkelijker dan een leeg wit blad. Denk bijvoorbeeld aan een collage- of DADA-gedicht, waarbij je gebruik maakt van oude tijdschriften of tekeningen. Je kunt bezoekers van de bibliotheek een stapelgedicht laten maken met bepaalde boeken aan een themastandje. Of ga aan de slag met koelkastpoëzie of puzzelpoëzie, zoals de bibliotheek van Willebroek.

Ook stiftgedichten zijn dankbaar. Meer informatie vind je in de video over Stiftgedicht Diepzee

Contact

Contact: educatief@poëziecentrum.be

Derde spreker: Mike Claeys van Woord Omhoog

Woord Omhoog biedt creatieve workshops en opleidingen aan, met een boontje voor taal en poëzie.

Mike startte deze eenmanszaak een tiental jaar geleden om creatieve workshops te geven op scholen en bibliotheken.

Hij gaf al verschillende workshops voor bibliotheken over poëzie en maakt hierbij graag gebruik van rappen. Dat is een fijne manier om kinderen en jongeren warm te maken voor taal en poëzie, vooral ook voor hen voor wie de drempel soms te hoog is. De afkorting RAP staat niet voor niets voor Rhythm And Poetry.

Mike heeft zijn workshop opgebouwd volgens een eenvoudig driestappenplan, waarbij kinderen of jongeren zelf iets creëren. Deze heel eenvoudige methodiek heeft Mike al succesvol toegepast op zowel jonge kinderen als bankdirecteurs tijdens een teambuilding.

Het driestappenplan

1. Tel samen met de deelnemers tot vier. Op die manier creëer je samen de maat, een eenvoudig drumpatroon dat heel vaak terugkomt in rapsongs.

2. Vul die maat met woorden. Door een zin uit te spreken in dat ritme, vorm je het begin van je rap. Je kunt deze zin vasthangen aan een thema, de deelnemers een zin laten kiezen uit een boek of ze carte blanche geven om een nieuwe zin te bedenken.

  • Voorbeeld 1 : “Sieglinde kan haar verhaal niet posten.”

Deze oefening kun je al doen met kinderen uit het 6e leerjaar. Werk je met oudere jongeren en wil je het concept wat volwassener maken, kun je er meteen al bijvoeglijke naamwoorden aan toevoegen.

  • Voorbeeld 2:  ‘Sieglinde kan nu haar mooie verhaal niet posten.”

3. Herhaal dat concept met een zin die rijmt op de vorige. Een fijne kapstok voor kinderen hiervoor is: laat de eerste letter weg en probeer met andere medeklinkers nieuwe woorden te maken. Bv: ‘dat gaat haar zweet en tranen kosten’. En zo ga je verder, al dan niet met nieuwe rijmwoorden of verdergaand op hetzelfde rijmwoord. Je kunt ook één zin laten terugkeren om op die manier een refrein te creëren.

Dit concept kun je zowel individueel uitwerken als in kleine groepjes, je kunt een bepaald thema afspreken of aan de slag gaan met bestaande boeken of gedichten waaruit je de woorden haalt.

Stel dat je met een thema werkt, dan kunnen dezelfde woorden vaak terugkomen. Dan kan het interessant zijn om het thema vooraf al op te delen in subthema’s. Werk je rond gezonde voeding? Laat één groepje beschrijven waarom het belangrijk is om gezond te eten, een ander werken rond ongezonde voeding, enz. Zo waarborg je diversiteit in de taal.

Vraag uit het publiek

Hoe verloopt de timing?

“Dat kan heel verschillend zijn: van 1 uur (dit lijkt me ideaal) tot 3 uur. Hoe langer de activiteit, hoe meer tussenstapjes je kunt toevoegen. Van bewegingen tot de zoektocht naar een thema of boeken/woorden.”

Tip van Mike

Een goede workshop begeleiden heeft weinig te maken met hoe artistiek je zelf bent. Laat je dus vooral niet afschrikken door onzekerheid.

Contact

Contact: Woordomhoog.com.


Nieuwsberichten

Alle nieuwsberichten

Waarom lid van de VVBAD worden?

  • Deel zijn van het netwerk van experten en collega's
  • Mee de belangen van de informatiesector behartigen
  • Korting krijgen op de activiteiten van de VVBAD
  • Toegang krijgen tot vakinformatie
  • Participeren in de verenigingsbesturen
Word lid
© Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie vzw
Statiestraat 179 | B-2600 Berchem (Antwerpen)
Tel: (+32) 03 281 44 57 | email: vvbad@vvbad.be