Zo’n 168 openbare bibliotheken vulden dit jaar de bibliotheekmonitor in om de financiële situatie van het afgelopen jaar, 2021, te schetsen.
De begroting bleef volgens 71% hetzelfde, er zijn weinig aanpassingen. De bibliotheken gaven aan dat er het meest bespaard werd op werkingsmiddelen (41%). Dat is in vergelijking met andere jaren min of meer hetzelfde gebleven. Datzelfde geldt ook voor besparingen op het collectiebudget (34%). Het investeringsbudget, voor bijvoorbeeld meubilair of computermateriaal, kende een lichte stijging van zo’n 10%. Soms werden de budgetten verlaagd, verhoogd of verschoven vanwege corona of door een verhuizing.
Indien er sprake was van een opgelegde besparing (bij 14%) gaven de bibliotheken aan dat dat ging over een besparing van 0 tot 10%. In vergelijking met vorig jaar is die besparing wel gestegen. Investeringsdossiers (28%) werden bijna altijd op de voorziene termijn gerealiseerd. In de toekomst zullen de budgetten voor de bibliotheken waarschijnlijk hetzelfde blijven, een verhoging zit er voorlopig niet in. Slechts 1% zegt dat er plannen zijn om de bibliotheek in de gemeente af te schaffen, bij anderen (5%) is het idee wel al eens opgekomen.
Het personeelsbestand bleef in de meeste gevallen gelijk (66%) of verminderde (21%). Respondenten geven aan dat gepensioneerde medewerkers niet altijd vervangen worden en dat er vaak te weinig personeel actief is. Ook bij zwangerschapsverloven, ziekte of loopbaanonderbrekingen is er niet altijd sprake van vervanging. Verder blijft het moeilijk om de gemeente te overtuigen dat personeelsleden beter op een hoger niveau ingeschaald worden dan op het niveau van een diplomavoorwaarde secundair onderwijs.
Het aantal personeelsleden verschilt heel sterk: van bibliotheken met maximaal 5 medewerkers tot bibliotheken met 120 medewerkers. De bibliothecaris draagt meestal de eindverantwoordelijkheid (71%). Bij sommige bibliotheken ligt de eindverantwoordelijkheid elders, zoals bij de coördinator Vrije Tijd, de cultuurbeleidscoördinator of de schepen.
Zo’n 60% van de bibliotheken vraagt lidgeld aan de gebruikers, evenveel als in 2021, en bij 88% vragen ze telaatgeld bij het te laat terugbrengen van materiaal. Gebruikers betalen ook voor IBL-aanvragen (interbibliothecair leenverkeer), reservaties en het huren van een e-reader. Tot slot blijkt dat het moeilijker wordt om het belang van een goedwerkende bibliotheek op de politieke agenda te zetten.
En bij bibliotheken waar sprake is van integratie tussen bibliotheek en cultuurcentrum ondervinden ze dat het moeilijk is om die werking te splitsen. Stafmedewerkers werken soms voor beide diensten.
