Wanneer werd de bibliotheek van het Industriemuseum opgericht?

Bij het ontstaan van het Industriemuseum (toen nog het Museum voor Industriële Archeologie en Textiel of MIAT) halverwege de jaren 1970 werd er meteen ook aandacht besteed aan het oprichten van een bibliotheek. Van bij de start was het de bedoeling dat deze bibliotheek niet enkel een ondersteunende functie voor de museumwerking zou hebben, ze moest ook publiek toegankelijk zijn en ten dienste staan van onderzoekers en andere geïnteresseerden. Begin de jaren 1990 verhuisde het museum naar zijn huidige locatie, een voormalige katoenspinnerij aan de Minnemeers in Gent. Vandaag is het een plek waar bezoekers de digitale museumcollectie kunnen doorzoeken en bevragen, en zich via publicaties kunnen verdiepen in de thema’s van het museum.

Wat is jullie opdracht en hoe vullen jullie die in?

De opdracht en het verzamelbeleid van onze bibliotheek kaderen binnen de missie van het Industriemuseum. Die bestaat erin om als gastvrije belevingsplek en kwaliteitsvolle expertisecel zorg te dragen voor de sporen van ons industrieel verleden en om onderzoek daarnaar te stimuleren. De publicaties en tijdschriften in de bibliotheek refereren naar onderwerpen die gelinkt zijn aan het tijdsgewricht van de (pre-)industrialisering en de opkomst van de diensteneconomie. En dat van pakweg 1750 tot vandaag.

Wat hebben jullie al kunnen verwezenlijken?

De museumbibliotheek is met haar laagdrempelige dienstverlening uitgegroeid tot een onmisbare schakel inzake kennisdeling en -opbouw. Belangrijk daarbij is dat er geen sprake is van eenrichtingsverkeer. Net door in dialoog te gaan met de bibliotheekgebruiker wordt kennis over de museumcollectie en -thema’s opgebouwd en gedeeld. Zo verrijken we ook zelf onze kennis en kunnen we onderzoekstendensen op de voet volgen.

In 2018 voerde het museum een vernieuwingsoperatie uit en bood de inkanteling van de expertisecel voor technisch, wetenschappelijk en industrieel erfgoed (ETWIE) nieuwe kansen. De bibliotheek van het Industriemuseum blijft de centrale uitvalsbasis voor onderzoek, kennisdeling en ontmoeting.

Welke ambities willen jullie als team nog graag verwezenlijken?

Eerst en vooral willen we de museumbibliotheek nog beter bekend maken bij de sector en het brede publiek, alsook verdere stappen zetten in de participatieve manier van kennisdeling waarmee we al experimenteerden, zoals de organisatie van Wiki Cafés. Ook het waardevolle iconografische materiaal uit de erfgoedcollectie van de bibliotheek hopen we in de toekomst beter te kunnen ontsluiten in functie van tentoonstellingen of onderzoek. Daarnaast botst het bibliotheekmagazijn stilaan op zijn limieten. Door de inrichting te herbekijken, willen we ruimte vrijmaken voor nieuwe bibliothecaire verwervingen. Tot slot engageren we ons om in de toekomst blijvend in te zetten op afstemming en overleg met andere erfgoedorganisaties en bewaarinstellingen.

Hoe meet je de impact van jullie werk?

De gebruikers van de bibliotheek worden geregistreerd in een databank, waarin onder meer onderzoeksthema, type bezoeker en aard van het gebruik bijgehouden worden. Zo hebben we een goed zicht op wie onze bezoekers zijn en welke informatie ze zoeken. Jaarlijks krijgen we zo’n 250 informatie- en onderzoeksvragen voorgeschoteld. Op de mate van tevredenheid over onze werking valt niet zomaar een cijfer te plakken. Maar bedankingsmails of lovende commentaren die we regelmatig krijgen, zijn toch een teken dat onze laagdrempelige werking geapprecieerd wordt.

Wat maakt jullie team zo uniek?

Dé troef van onze bibliotheek is de dienstverlening op maat. We hebben echt een rol als informatiebemiddelaar en ondersteunen onderzoekers en andere bibliotheekbezoekers in hun zoektocht naar relevante bronnen. We denken volop mee en geven suggesties uit onze eigen collectie, maar waar nodig verwijzen we ook door naar andere organisaties. Ook ondersteuning en tips rond het online informatieaanbod horen daarbij.

Hoe zou je de teamspirit omschrijven?

In het organogram van het Industriemuseum is één voltijdse medewerker ingekleurd voor de bibliotheek. De bibliotheek is dus zowat een eenmanszaak, maar regelmatig draaien stagiairs, vrijwilligers of andere tijdelijke werkkrachten een tijdje mee. Er wordt bovendien nauw samengewerkt met de andere museumteams, waardoor de bibliotheek zeker geen eiland op zich is. Ze kan eerder gezien worden als de lijm die de verschillende teams met elkaar verbindt.

Welke eigenschappen zijn cruciaal om in dit team te functioneren?

Uiteraard is een goede vakkennis onontbeerlijk, maar een stevige portie leer- en nieuwsgierigheid komt zeker ook van pas. Daarnaast is een dienstverlenende ingesteldheid cruciaal. Bezoekers aan de juiste informatie helpen, tot het uiterste gaan om hen op weg te helpen, dat is onze taak. Daarom is het ook mooi meegenomen om vlot een gesprek aan te kunnen gaan met bezoekers. Want bij alles wat we hier in de bibliotheek doen, is dialoog erg belangrijk. Naast informeren willen we vooral ook inspireren en mensen via kennis met elkaar in verbinding brengen. En vaak is de bibliothecaris in dat proces een spilfiguur.

Welke voordelen (en risico’s) heeft het werken in teamverband in een museumbibliotheek?

Het boeiende aan de job als bibliotheekmedewerker is dat je nauw betrokken bent bij alle facetten van de museumwerking: van collectieverwerving en -registratie over onderzoek voor expo’s en projecten tot publiekswerking en communicatie. Om geen voeling te verliezen met het bibliotheekwerkveld, is het belangrijk om lid te zijn van de relevante beroepsfederaties, studiedagen bij te wonen of mee te blijven met de vakliteratuur over het bibliotheekwezen. Ook samenwerkingsverbanden zoals het Overleg Kunstbibliotheken Vlaanderen (OKBV) en Catalogus Gentse Wetenschappelijke Bibliotheken (CaGeWeB), de Gentse vereniging die als doel heeft de catalogi van Gentse speciale en wetenschappelijke bibliotheken te ontsluiten, zijn ideale platformen om af te stemmen met collega’s. Soms wordt weleens de vraag gesteld: bibliotheek- of museummens? Het antwoord? De mix is de max! Een museumbibliotheekmens dus!