Geschiedenis en taak

De huidige KNVI is een fusie van drie beroepsverenigingen, die onder de huidige naam op 1 januari 2017 van start gegaan is. De KNVI bestaat uit de Vereniging OverheidsDocumentatie (SOD, opgericht in 1931 en gericht op archief/informatiebeheer), de KNVI (voorheen Nederlandse Vereniging van Bibliothecarissen (NVB), opgericht in 1912 en gericht op de bibliotheek) en de Ngi-NGN (Nederlands Genootschap voor Informatica - Netwerk Gebruikersgroep Nederland, opgericht in 1977 en gericht op ICT). De reden om tot een fusie over te gaan, lag met name in het gegeven dat de drie verschillende vakgebieden steeds meer integreren. In tijden van digitalisering en automatisering kun je informatie en techniek niet meer los van elkaar zien.

De KNVI heeft als taak de ontwikkeling van informatieprofessionals te bevorderen door samen te werken, ontwikkeling te faciliteren, elkaar te ontmoeten, focus te brengen in trends en ontwikkelingen, en voorop te lopen. De KNVI vervult deze taak door te fungeren als een platform voor iedereen in het werkveld. Het platform krijgt vorm door enerzijds bijdragen van de leden door het organiseren van evenementen, gericht op kennisoverdracht en ontmoeten, en het vullen van de kennisbank op de website, waarbij de KNVI faciliterend optreedt. Anderzijds stimuleert de KNVI de overdracht van kennis door directe betrokkenheid bij de uitgave van drie vakbladen: Informatieprofessional (IP), AG Connect en Od. Door de jaren heen heeft de KNVI, samen met haar leden, honderden evenementen georganiseerd, waarbij kennisuitwisseling en ontmoeting centraal stonden. Door de fusie van drie beroepsverenigingen met elk hun eigen specialisme, staan deze ontmoetingen vaak in het teken van het leggen van een verbinding tussen de verschillende interessegroepen (IG’s). In de huidige tijd van digitalisering en automatisering is het van belang dat de kennis van techniek (IT) samenkomt met de kennis van de toegankelijkheidsleer (‘oude’ KNVI) en het beheer van informatie (SOD).

Smart Humanity

Om een stimulans te geven aan de verbinding tussen de vakgebieden, heeft de KNVI in 2018 het thema Smart Humanity centraal gesteld in haar activiteiten. Smart Humanity gaat over de rol van de mens in de steeds voortschrijdende invloed van informatie en technologie in de samenleving (en dus ook organisaties). Informatieprofessionals spelen hierin een belangrijke rol. Dit vereist up-to-date kennis van de ontwikkelingen en inzicht in de gevolgen van de inzet van technologie.

Naast de organisatie van evenementen in het kader van Smart Humanity heeft de KNVI een aantal boeken uitgegeven en drie documentaires geproduceerd. Deze activiteiten leveren een bijdrage aan de ambitie van de KNVI om het vakgebied (en de mensen die hierin actief zijn) te versterken. Eigenlijk zou er bij elke beslissing van een organisatie, of die nu tot de politiek, de overheid of het bedrijfsleven behoort, een informatieprofessional betrokken moeten zijn, die vanuit het informatieperspectief een oordeel geeft. Om deze situatie te bereiken, moeten we – als KNVI –, zorgen voor bekendheid van ons vak. Het gaat dan vooral om het begrip van de toegevoegde waarde van een informatieprofessional voor organisaties. Daarom schuiven vertegenwoordigers van de KNVI aan bij overlegorganen, commissies en projecten die gaan over informatie. Nationaal en internationaal. Zo heeft de KNVI bijvoorbeeld zitting in de adviescommissie Archieven van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en zijn we betrokken bij de International Federation for Information Processing (IFIP). 

Positieve verandering

Gelukkig zien we in Nederland een positieve verandering optreden als het gaat om het bewustzijn van het belang van informatie en hier goed mee om kunnen gaan. Dat geldt zowel voor organisaties als voor de individuele burger. Zo loopt er bij de Nederlandse Rijksoverheid momenteel het programma Open op Orde, dat uitvoering moet geven aan de verbetering van de informatiehuishouding. Bij de uitvoering van dat programma zijn de leden van de KNVI betrokken, omdat hier de verschillende vakgebieden samenkomen. Het gaat uiteindelijk om goed informatiebeheer en goede vindbaarheid van overheidsdocumenten, maar dat kan niet zonder de ondersteuning van ICT door het bieden van gebruiksvriendelijke systemen. Deze aandacht van de politiek schept kansen om het aanzien van het vakgebied te vergroten, maar ook om meer mogelijkheden tot professionele ontwikkeling te scheppen door het beschikbaar stellen van middelen en capaciteit.

Daarnaast realiseert de Nederlandse overheid zich dat het niet alleen gaat om haar interne informatiehuishouding, maar dat ook de Nederlandse burger gebaat is bij een goede digitale dienstverlening en transparantie van overheidshandelen. De Nederlandse openbare bibliotheken hebben een grote rol gekregen in het helpen van digitaal minder vaardige burgers bij hun contacten met de overheid. Ook deze ontwikkeling gaat gepaard met het beschikbaar stellen van extra middelen en capaciteit. Dat heeft een positief effect op het vakgebied.

Deze ontwikkelingen sluiten aan bij ons Smart Humanity-thema. We hopen dan ook, met onze voortdurende aandacht voor dat thema, dat het werkveld bij het bieden van oplossingen dat aspect niet uit het oog verliest. Juist dan is samenwerking tussen de verschillende vakgebieden binnen de KNVI essentieel. Dat is een aspect dat we graag willen meegeven aan de BAD-sector: “Zoek elkaar op en gebruik elkaars expertise om te komen tot (technologische) oplossingen, die uiteindelijk goed zijn voor de eindgebruiker.”

Aandacht voor de gebruikers

Er is, gelukkig, steeds meer aandacht voor de gebruikers en hun behoeftes. Dat betekent eerst duidelijk een gewenst resultaat voor ogen hebben en dan terugwerken naar het ontwerp van de oplossing. Deze by design-gedachte is lange tijd te veel op de achtergrond gebleven in ons vakgebied, waardoor veel (informatie)systemen in onvoldoende mate gebruikt zijn. Ook deze trend vraagt om een interdisciplinaire aanpak, wat weer goed aansluit bij de KNVI en haar drie bloedgroepen.

Dat geldt ook voor de trend naar het datagedreven werken. Te vaak zien organisaties dat als een IT-project, waarbij de kwaliteit van de data of informatie niet altijd de aandacht krijgt die ze verdient. Ook hier ligt de kracht weer in het combineren van de expertises van onze drie vakgebieden om datagedreven werken ook de gewenste resultaten te laten opleveren.

Kwaliteit

Dat is dan weer nauw verbonden met een andere trend in de informatiesector: kwaliteit van informatie. In tijden van informatieoverload en de opmars van nepnieuws, gecombineerd met het streven naar transparantie, is het kunnen garanderen van de kwaliteit van informatie (juistheid, betrouwbaarheid, actualiteit, authenticiteit, volledigheid) essentieel om tot een goede bedrijfsvoering te komen. Het spreekt voor zich dat de moderne informatieprofessional op dat gebied veel toegevoegde waarde heeft.

Deze drie ontwikkelingen geven een goed beeld van de evolutie van ons vakgebied. De digitalisering van de informatiedienstverlening is al enkele decennia bezig, maar de verwevenheid van informatie met technologie is nu echt doorgedrongen in het dagelijkse werk. Waar de transitie van het analoog werken naar digitaal werken best langzaam verliep (of zelfs nog steeds bezig is), gaat de stap naar datagedreven werken razendsnel. Dat betekent nogal wat voor het vakgebied. Een van de belangrijkste gevolgen is een uitbreiding van de benodigde competenties van informatieprofessionals om succesvol te blijven functioneren in het vakgebied. Niet alleen wordt de vakinhoudelijke kennis onder invloed van de digitalisering steeds complexer, er wordt van informatieprofessionals ook verwacht dat ze een nuttige bijdrage kunnen leveren aan alle projecten waarbij informatie een rol speelt. Dat betekent dus diepgaande kennis van het eigen vak en brede kennis van thema’s die de hele organisatie aangaan. Plus het toenemende belang van de zogenaamde soft skills, zoals communicatieve vaardigheid, klantgerichtheid, nieuwsgierigheid en resultaatgerichtheid.

Kortom, het vakgebied is nog volop in beweging. De KNVI helpt haar leden (en het vakgebied) om mee te bewegen in de juiste richting.