Een studiereis die mijn drie grootste passies verenigt: nieuwe mensen leren kennen, kennismaken met bibliotheken en hun best practices, en mijn Engels en Zweeds aanscherpen … Deze kans kon ik niet laten liggen!

Na wat struinen door de statige en groene stad werd ik samen met veertien Europese bibliotheekcollega’s hartelijk onthaald door vier enthousiaste, lichtjes gespannen bibliothecarissen van de Gothenburg University (GU).

Waar denken we aan als Zweden ter sprake komt? IKEA, ABBA, Pippi Langkous, de Nobelprijs, Greta Thunberg? De Zweden hebben het allemaal. Maar het uitdrukkelijkst hebben we kennisgemaakt met het verschijnsel fika: tweemaal per dag stonden de kanelbullar (kaneelbroodjes) klaar om ons te verleiden tot een gezellige babbel met alle deelnemers. Dat waren telkens momenten met een gouden randje.

De Gothenburg University Libraries

De GU heeft zeven bibliotheken, die verspreid liggen over Göteborg. Tijdens onze week brachten we een bezoek aan de Humanities Library, de Education Library, de Economics Library en de Biomedical Library. Het prachtige gebouw van de Social Sciences Library mochten we jammer genoeg niet binnen. Er wordt momenteel een treintunnel onder de stad gebouwd en er is instortingsgevaar.

Lisa van het GU International Office legde ons na haar uiteenzetting enkele vragen voor:

• Hoe kunnen de International Offices en de universiteits-/hogeschoolbibliotheken beter samenwerken?
• Is onze universiteit/hogeschool lid van een internationale samenwerking (zoals EUTOPIA European University)?
• Op welke manier werd de bibliotheek erbij betrokken?
• Heb je ideeën over hoe je erbij betrokken kunt zijn?

Na uitwisseling van onze ervaringen werden we uitgenodigd op een receptie met heerlijke Zweedse hapjes. Een prachtig pijporgelconcert in een sfeervol zaaltje binnen de Music and Drama-afdeling rondde deze eerste dag in schoonheid af.

Best practices

Tijdens deze Library Staff Week presenteerde elke deelnemer een best practice uit zijn of haar bibliotheek. Ik mocht de spits afbijten en vertelde over drie initiatieven die onder de noemer ‘De levende bibliotheek’ vallen: Teatime@bib, Bibsafari en Spotlight@bib.

Collega’s van andere bibliotheken brachten daarna hun eigen best practices. Deze gingen van de inrichting van een multifunctionele new creative space (Medical University of Sofia, Bulgarije), over de wondere wereld van de bijzonder collectie Artist’s Books van de Faculty of Fine Arts (Universitat Politècnica de València, Spanje) tot de omschakeling naar Leganto als Reading List Management System (University of Bath, Verenigd Koninkrijk).

Van de Universidade da Coruña (Spanje) kwam een uiteenzetting over de meerwaarde van de hulp van een bibliotheekmedewerker wanneer een artikel van een onderzoeker geweigerd wordt voor publicatie, en de collega van de University of Maribor (Slovenië) toonde hun reservatietool om een plaats te reserveren voor een cursus informatievaardigheden in de bibliotheek.

Kostbare collecties

Binnen de GU zijn ze erg trots op de collectie van KvinnSam, de National Resource Library for Gender Studies, opgericht in 1958. Dat archief en onderzoekscentrum bevat unieke collecties waarvan zeshonderd meter archiefmateriaal over de geschiedenis van de vrouw. Ben je nieuwsgierig geworden? Neem dan eens een kijkje op ub.gu.se/kvinn.

Na een verzorgde lunch in een van de universiteitsrestaurants konden we de benen even strekken bij een bezoek aan de Humanities Library, die tevens het Cultural Heritage Work huisvest. Prachtige oude documenten werden voor ons uit rekken en kasten gehaald. Stuk voor stuk kostbare pareltjes die ieders boekenliefhebbershart deden smelten.

Arsenicum en digitalisatie

Na de gebruikelijke fika kon de namiddag geen uiteenlopender programma hebben. Eerst kregen we een uiteenzetting over integrated pest management (IPM). Iedere bibliotheekmedewerker kent wel de bedreiging door zilvervisjes, schimmel, houtworm en brand, maar in de Scandinavische landen hebben ze nog een specifiek probleem: arsenicum. In de bibliotheken van de GU hebben ze meer dan twintig boeken uit de zeventiende en achttiende eeuw gevonden die ingesmeerd zijn met arsenicum toen men kaften van middeleeuwse geschriften hergebruikte. Doet dat bij jou ook een belletje rinkelen?

De schrijvers van die oude documenten hadden nooit kunnen denken dat hun werk ooit gedigitaliseerd zou worden. De laatste presentatie van de dag ging over het proces ‘selection - digitisation - publication - archiving’ aan de GU. In een indrukwekkende ruimte konden we de verschillende soorten scanapparatuur in actie zien. Deze boeiende dag sloten we af met een heerlijk etentje in de gezelligste buurt van Göteborg: Haga.

Topics van de derde dag

Dag drie begon ook met een variëteit aan interessante topics, gebracht door enkele deelnemers. Zo ging het over hoe je video’s en tutorials kunt maken rond basisinformatievaardigheden (Pädagogische Hochschule van Wenen, Oostenrijk) en werden de conclusies van een onderzoek naar de rol van de academische bibliothecarissen binnen e-learning tijdens de COVID-19- pandemie toegelicht. Een ander onderzoek waarover verteld werd, was From media-centered to user-centered, uitgevoerd door de Freie Universität Berlin (Duitsland).

De bibliotheek van de University of Warsaw (Polen) werd dan weer geconfronteerd met het probleem van bewegwijzering. Een collega vertelde hoe ze naar de gulden middenweg tussen te veel en te weinig wegwijzers zochten. Ook een escaperoom die de Czech University of Life Sciences Prague (Tsjechië) ineen stak om de klassieke introducties te vervangen, kwam aan bod.

De voormiddag werd afgesloten met een korte voorstelling door medewerkers van de GU die instaan voor dienstverlening aan studenten met leesmoeilijkheden, waarna elke deelnemer kon aangeven wat hij of zij hieromtrent in de eigen bibliotheek aanbiedt. ’s Namiddags op uitstap met de bus voelden we ons meteen weer tieners. De sfeer was uitgelaten en de zon was van de partij toen we het bijzondere kasteel van Tjolöholm bezochten. We werden ondergedompeld in een stukje Zweedse geschiedenis en de prachtige natuur deed ons helemaal wegdromen.

De voorlaatste dag

Donderdagochtend stonden we weer met beide voeten op de grond. De boeiende wereld van de bibliometrie (University of Thessaly, Griekenland), open access (Friedrich-AlexanderUniversität Erlangen-Nürnberg, Duitsland) en het ondersteunen van onderzoek (University of Ljubljana, Slovenië) werden besproken. De Adam Mickiewicz University Poznan (Polen) mocht de reeks afsluiten met een presentatie rond de digitale bibliotheek, open education en open access.

Ook onze collega’s van de GU verzorgden een presentatie over open access, bibliometrie en lessen informatievaardigheden, waarna een boeiend gesprek tot stand kwam waarbij ieders realiteit en ambities naar boven kwamen.

Na deze goed gevulde en boeiende dagen namen we op vrijdag afscheid van elkaar. Toen ik de bibliotheek van de GU en de fijne groep mensen verliet, wist ik nog niet dat mijn terugreis zeer frustrerend en lang zou worden. Maar daarover schrijf ik misschien later een boek …

Voor meer informatie kun je de auteur contacteren via michele.bekaert@hogent.be.