De Ligue des Bibliothèques Européennes (LIBER) organiseerde, na twee coronajaren, zijn jaarlijkse grote conferentie opnieuw in een liveversie en ditmaal in Odense, Denemarken. Als geboorteplaats van Hans Christian Andersen een sprookjesachtig plaatsje met kleurrijke (en dure) vissershuisjes, en een van de vestigingsplaatsen van de University of Southern Denmark (SDU).

De LIBER-conferentie is ondertussen uitgegroeid tot een ontmoetingsplaats voor meer dan vierhonderd bibliotheekmedewerkers van over heel Europa. Jaarlijks wordt een thema gekozen en wordt uit de vele inzendingen van de open call for papers een selectie gemaakt die moet leiden tot een programma dat de vele deelnemers inzicht geeft in de nieuwe ontwikkelingen en uitdagingen waar vooral wetenschappelijke bibliotheken op dat moment voor staan, en de oplossingen die collega’s daarvoor al met meer of minder succes uitgeprobeerd hebben.

De conferentie opent officieel op woensdagmiddag, maar woensdagvoormiddag gaan traditioneel de workshops door die vaak door de verschillende werkgroepen van LIBER georganiseerd worden. Als voorzitter van een van die werkgroepen, met name de LIBER Leadership Programmes Working Group, was ik samen met de leden van de werkgroep verantwoordelijk voor twee van deze sessies: een sessie rond Positioning the library as a valued partner in our Universities in an open science world en een gericht op de alumni van het Emerging Leadership Programme van de werkgroep.

Vele wetenschappelijke bibliotheken zoeken momenteel naar hun nieuwe rol, nu traditioneel bibliotheekwerk meer en meer vervangen wordt door ondersteuning bij het beheer van research data en nieuwe publicatiemodellen/open access, en algemene ondersteuning rond open science. Doel van de workshop was dan ook om aan de hand van opgenomen interviews met onderzoekers uit diverse disciplines uit te zoeken wat zij zelf zagen als nieuwe rol voor de bibliotheken en waaraan zij behoefte hadden. Drie hoofdbibliothecarissen – Anja Smit (Universiteitsbibliotheek Utrecht, binnenkort directeur Data Archiving and Networked Services, DANS), Giannis Tsakonas, (Universiteitsbibliotheek Patras) en Lars Burman (Universiteitsbibliotheek Uppsala) – zochten in samenwerking met de deelnemers naar mogelijke opportuniteiten voor wetenschappelijke bibliotheken bij deze uitdagingen. Duidelijk werd dat de visie van de wetenschappers op open science zeer divers is; voor sommige onderzoekers ging het enkel om open access, bij andere was ondersteuning rond research data dan weer essentieel. Net zoals we binnen de KU Leuven al gemerkt hadden bij onze Open Science Day en zoals bij de ondersteuning voor open science telkens herhaald wordt: om onderzoekers echt verder te kunnen helpen en ondersteunen is een goede kennis van de geplogenheden binnen hun disciplines een vereiste. Of het nu gaat om peerreview, publiceren, dan wel omgang met data.

De tweede workshop was enkel bedoeld voor de deelnemers aan cohort 1 tot en met 5 van het Emerging Leadership Programme, zodat ze elkaar opnieuw konden ontmoeten en samen konden bekijken hoe het nu stond met hun bibliotheekcarrière en de geleerde lessen na het traject. Ben jij een leidinggevende in een wetenschappelijke bibliotheek en functioneer je mee op strategisch niveau binnen je organisatie, houd dan zeker de website van LIBER in het oog voor een volgende call voor deelnemers.

De conferentie zelf had dit jaar als thema Libraries in the Research and Innovation Landscape : Supporting, Partnering, Leading. Oksana Brui, voorzitter van de Ukrainian Library Association, mocht de conferentie openen met haar keynote en maakte indruk op de zaal door relaas uit te brengen over de huidige toestand van bibliotheken en bibliothecarissen in Oekraïne. Duidelijk werd dat bibliotheken vaak belangrijk waren voor het psychisch welbevinden van kinderen en volwassenen, en daarnaast essentieel om fake news te duiden. Verder op de dag kwamen sessies aan bod rond het potentieel van artificiële intelligentie voor bibliotheken (potentieel is er, maar het zal nog zeker tijd en investering kosten) en [re]inventing the future: tools & services.

Op donderdag maakte de keynote van Karel Luyben, voorzitter van de European Open Science Cloud (EOSC) Association, op een verrassend heldere manier duidelijk waarom EOSC een noodzaak is en waarom wij als bibliotheken best betrokken zijn bij deze Europese data repository die moet vermijden dat ook wetenschappelijke data in de handen van big tech verdwijnen. Ook diamond open access kreeg de nodige aandacht met een erg gesmaakte bijdrage van collega Demmy Verbeke. Zowel de Université Libre de Bruxelles (ULB) als de Université catholique de Louvain (UCLouvain) toonden in heldere posters hoe zij research data ondersteunen of onderzoek deden naar de meest efficiënte aanpak van sessies informatievaardigheden.

Naar de LIBER-conferentie ga je echter niet enkel voor de lezingen; tijdens de pauzes, de lunches, de receptie en het diner heb je de kans een groot scala aan internationale collega’s te ontmoeten en met hen van gedachten te wisselen. Het is bijzonder verrijkend om te luisteren naar verhalen van bibliothecarissen uit Zuid-Europa, die met zeer krappe budgetten toch heel wat realiseren. Of naar de Engelse collega’s, die de gevolgen van de Brexit proberen te counteren. Kortom, als je de kans krijgt, en het thema van de conferentie valt binnen je werkterrein, aarzel dan niet om je onder te dompelen in dit zomerse bad voor wetenschappelijke bibliotheken. Voor wie de zomerse periode te moeilijk vindt: LIBER zal op 1 en 2 december ook een Winter Event organiseren in Amsterdam, waarbij de verschillende werkgroepen het programma volledig zullen vullen