Sinds enkele jaren bewaart het Provinciaal Archief West-Vlaanderen een paar museale archieven. De vermoede waarde van die archieven stond in contrast met hun ongeordende toestand. Reden genoeg om van start te gaan met de inventarisatie. En de ambities reiken nog een beetje verder.
Wat voorafging
Begin 2016 kregen we een grote hoeveelheid archief vanuit Mu.ZEE in Oostende. Het betrof het archief van het voormalige Provinciaal Museum voor Moderne Kunst (PMMK) in Oostende en het Provinciaal Museum Constant Permeke (PMCP) in Jabbeke, de voorgangers van het huidige Mu.ZEE en Permekemuseum. Datzelfde jaar kwamen we tot een akkoord met de nabestaanden van wijlen Willy Van den Bussche – kunsthistorische bezige bij en sinds jaar en dag conservator van het PMMK en PMCP tot aan zijn pensioen in 2007 – om zijn privaat archief in bewaring te nemen. Deze archieven overstegen de reguliere capaciteiten van het Provinciaal Archief, waardoor we al snel keken om ze projectmatig aan te pakken.
Plan van aanpak? Eén pak 'met ne keer'
In 2020 ging de effectieve inventarisatie van het PMMK/PMCP-archief van start. Wegens de omvang (160 meter) en de onduidelijke ordening van het archief, kozen we in eerste instantie voor een plaatsingslijst. Eens we een duidelijk zicht hadden op de inhoud van de overdracht, konden we de plaatsingslijst omvormen tot een archiefinventaris. In mei 2022 rondden we de inventarisatie van het museumarchief, inclusief een aanvullende overdracht in 2021, af. Deze inventaris was goed voor 100 strekkende meter verwerkt archief. Bij het schrijven van dit bericht resteerde alleen nog de vormelijke opmaak van de inventaris.
De inventarisatie van het Willy Van den Bussche-archief kon dan weer van start gaan in de loop van 2021. Hier kozen we eveneens om eerst met een plaatsingslijst te werken. Die zal in de loop van dit jaar afgerond zijn en de bedoeling is dan om deze naar een archiefinventaris om te vormen.
Archiefstukken, geen museumstukken
Met de afgewerkte inventaris van het PMMK/PMCP-archief kunnen we nu al een kort overzicht geven van de inhoud. Het archief dateert van 1930 tot 2012, met het overgrote deel daterend tussen 1968 en 2010. Op het vlak van interne werking is de hoeveelheid archiefstukken al bij al beperkt. Dat komt omdat andere diensten van het Provinciebestuur instonden voor taken zoals personeelsbeheer en financiën. De grote waarde van het PMMK/PMCP-archief zit in de dossiers over de toenmalige basisfuncties van een museum: verzamelen, bewaren, onderzoeken en publiekswerking. De publiekswerking, en dan vooral het tentoonstellingsarchief, is het meest prominente deel. Zo zijn er dossiers van meer dan 250 tentoonstellingen, maar ook over de deelnames aan Beaufort en zelfs de Triënnale voor Plastische Kunst in België in de jaren zestig en zeventig. Daarenboven zijn er dossiers over niet-gerealiseerde tentoonstellingen. Daarnaast is er een grote hoeveelheid documentair materiaal over hedendaagse kunstenaars, alsook veel briefwisseling over hedendaagse kunst. Stukken over collectiebeheer, zowel acquisitie als conservatie, zijn maar in beperkte mate aanwezig. Wegens hun belang voor de huidige werking van Mu.ZEE bleven deze grotendeels in Oostende. Er is wel een grote hoeveelheid dossiers over uitgaande bruiklenen van kunstwerken overgedragen. Kunstwerken zelf zijn niet aanwezig in het archief, maar de jeugdige creaties die in het Jeugdatelier ontstaan zijn, zijn altijd een kijkje waard.
Waarderen en participeren
Een inventaris voor zowel het PMMK/PMCP-archief als het Van den Bussche-archief is niet het eindpunt voor dit project. Het is de intentie om over te gaan tot de waardering van beide archieven. Op die manier willen we het onderzoeks- en ontsluitingspotentieel van de archieven beter in kaart brengen. Zo kunnen we degelijke hulpmiddelen voor opzoekwerk aanreiken en dus het leven van onderzoekers en andere geïnteresseerden gemakkelijker maken. Naast waarderen zijn er nog andere doelstellingen. Op basis van het Van den Busschearchief maken we een netwerkkaart van de conservator op. We bekijken eveneens de mogelijke toepassingen van linked open data voor dat archief, bijvoorbeeld toegepast op de tentoonstellingen waaraan Van den Bussche meegewerkt heeft. Via participatie en educatie willen we een ruimer publiek betrekken bij de archieven. In de tussentijd is er een blog gemaakt met wekelijkse bijdragen over het verloop van het project. De bedoeling is om met dat alles te landen in mei 2023.
Vragen over deze archieven? Contacteer ons via archiefdienst@west-vlaanderen.be. Meer informatie kun je vinden op west-vlaanderen.be/willy-van-den-bussche-archief-blog.