Het acquisitiebeleid van de RBL wordt bepaald en gemonitord door een stuurgroep die bestaat uit drie leden van de UHasselt en drie leden van de Limburgse korpsen (FOD Justitie). De collectievorming wordt voornamelijk georganiseerd via het systeem van standing orders, reeksorders en/of pakketbestellingen bij de belangrijkste Belgische juridische uitgevers. Hierdoor komen de meeste juridische publicaties die in België verschijnen automatisch in de collectie terecht. Daarnaast wordt erop toegekeken dat men voldoende tegemoetkomt aan de onderwijsbehoeften door alle in de studiegids verplichte en aanbevolen literatuur altijd ter beschikking van de rechtenstudenten te hebben staan. Het zijn uiteraard de docenten die beslissen welke boeken daarin opgenomen worden.
Verder is er de specifieke onderzoeksliteratuur die in de bibliotheek een plaats krijgt. Hier hebben de onderzoekers het stuur in handen: zij geven aan welke publicaties ze in het kader van hun onderzoek zoal wensen aan te schaffen, al helpt een academisch bibliotheekverantwoordelijke de speerpunten inzake onderzoek te expliciteren en te bewaken. Tot slot wordt in het aankoopbeleid zeker ook rekening gehouden met de ondersteuning van de verschillende beroepsgroepen die in de bibliotheek over de vloer komen. Naast de academische focus wenst de collectie dus tegelijkertijd ook tegemoet te komen aan de ondersteuning van het juridische werkveld.
Rechtsbibliotheek UAntwerpen
In 2003 smolten de drie Antwerpse universiteiten – de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius Antwerpen (UFSIA), de Universitaire Instelling Antwerpen (UIA) en het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen (RUCA) – samen tot de UAntwerpen. Als gevolg van de fusie werden de rechtscollecties van de UFSIA en de UIA samengebracht in de leeszaal van de hernieuwde bibliotheek op de Stadscampus. De collectie van de UFSIA bestond voornamelijk uit de boeken die bewaard werden in de seminariebibliotheek van de faculteit, en in kleinere mate uit de boeken van het Centrum voor Grondslagen van het Recht en het Centrum voor Rechtssociologie, Rechtsfilosofie en Rechtstheorie. De collectie van de UIA was gelegen op de campus in Wilrijk en werd sinds de stichting van de universiteit in 1971 gestaag uitgebouwd aan de hand van schenkingen en aankopen.
De huidige collectie bevat een evenwicht tussen actuele naslagwerken en oudere rechtskundige bronnen, die geschiedkundig onderzoek toelaten. Als enige collectie in de bibliotheek is ze voornamelijk een referentiecollectie. De bronnen dienen zoveel mogelijk ter plaatse geraadpleegd te worden, om maximale beschikbaarheid voor onderzoekers en studenten te garanderen. Binnen diezelfde filosofie wordt de papieren collectie waar mogelijk aangevuld met elektronische bronnen zoals databanken, elektronische boeken en tijdschriften, opdat alles maximaal beschikbaar is voor iedereen.
Het acquisitiebeleid is in de handen van de Faculteit Rechten. De faculteitsraad benoemt een lid van het academisch personeel tot bibliotheekadviseur, die een go-between wordt tussen de faculteit en de bibliotheek. Met de hulp en het advies van de dienst Acquisitie en de dienst E-Info van de bibliotheek selecteert de bibliotheekadviseur welke boeken, tijdschriften en elektronische informatie aangeschaft moeten worden. Fundamentele en ingrijpende wijzigingen van het aankoopbeleid worden beslist door de Facultaire Bibliotheekcommissie, waarin naast de bibliotheekadviseur en leden van de bibliotheek ook de decaan van de faculteit en eventueel andere faculteitsleden zetelen. De commissie heeft eveneens een meer algemeen adviserende opdracht bij het bepalen van het bibliotheekbeleid van de faculteit. De collectie wordt naast de selectie van de bibliotheekadviseur mee gevormd door reeks- en standing orders bij de belangrijkste Belgische juridische uitgevers, analoog met wat in de RBL gebeurt.
Collectie-analyse en benchmarking
De collectie-analyse werd uitgevoerd op basis van de bibliografische gegevens uit de Anet-catalogus die beheerd en ontsloten wordt via Brocade. We vertrokken van de dataset van 30 juni 2021. Brocade biedt aan de doorsneegebruikers de mogelijkheid om rapporten en lijsten te genereren en deze eventueel in CSVformaat te exporteren voor bewerking en analyse. De gebruikers die meer vertrouwd zijn met gegevensanalyse kunnen de catalografische gegevens in een SQLite-databank exporteren om ze te bevragen via query’s, met de hulp van Python-modules zoals pandas, numpy, sqlite3 en matplotlib. Deze modules laten toe de data op diepgaande wijze te bestuderen en ze beter te visualiseren door middel van tabellen en grafieken.
In het kader van dit artikel hebben we ons beperkt tot de bevraging van een deel van de papieren boekencollecties, met name de monografieën en de naslagwerken aanwezig in de leeszalen in open kast. Men zou de analyse perfect kunnen uitbreiden naar de volledige papieren collectie en zelfs naar de volledige holding, met inbegrip van de elektronische informatie. De keuze om de studie evenwel te beperken tot (een deel van) de papieren collectie, heeft in hoofdzaak te maken met het feit dat nogal wat elektronische bronnen via een abonnementsformule aangeschaft worden en bijgevolg niet (altijd) exhaustief via de klassieke bibliotheekcatalogus ontsloten worden.
Nog een laatste opmerking alvorens we de resultaten van de analyse presenteren: de catalografische regels zijn geen statisch gegeven en evolueren in de loop der jaren. De gegevens kunnen bijgevolg onvolledig zijn, omdat bepaalde velden in het verleden niet – of niet consequent – ingevuld werden. Bij elke hieronder beschreven bevraging worden dergelijke problemen expliciet vermeld.