Het vorige Uitgepakt-artikel ging over out-of-commerce-werken (OOC-werken), auteursrechtelijk beschermde werken die niet (meer) commercieel beschikbaar zijn of die nooit in de handel verkrijgbaar waren. De juridische onzekerheid bij het ontsluiten van deze werken door erfgoedinstellingen kan weggenomen worden door een licentie af te sluiten met een collectieve beheersorganisatie (CBO), of door het werk of de collectie te registreren op het speciaal hiervoor gecreëerde EUIPO-portaal indien voor het werktype geen CBO bestaat.

Het out-of-commerce works portal

Net zoals bij de regeling voor verweesde werken, maakt de Europese richtlijn van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt de European Union Intellectual Property Office (EUIPO) verantwoordelijk voor het oprichten van een public single portal voor OOC-werken.

Het portaal verschaft toegang tot informatie over enerzijds OOCwerken die online toegankelijk gemaakt zouden kunnen worden en anderzijds het gebruik van die werken. Het bundelt ook informatie over de rechten van de rechthebbenden en hun opties, zoals het opt-outmechanisme dat hen in staat stelt om niet akkoord te gaan met het online toegankelijk maken van hun werk. In het portaal kan informatie over individuele werken, verzamelingen werken en in werken ingebedde werken geregistreerd worden. In tegenstelling tot het EUIPO-portaal voor verweesde werken, biedt het portaal voor OOC-werken de mogelijkheid om (deel)collecties in bulk te registreren.

De EUIPO overweegt om met behulp van application programming interfaces (API’s) een integratie van de EUIPO-databank en de systemen van de erfgoedinstellingen mogelijk te maken. Het ontwikkelingswerk hiervoor zal door de gebruikers van het portaal ondersteund moeten worden.

De opt-outprocedure voor rechthebbenden

Via het portaal kan een rechthebbende een specifieke opt-out aanvragen voor een werk of een reeks werken. De opt-outprocedure wordt op het portaal gestart, maar buiten het portaal met de relevante CBO verder afgehandeld.

De rechthebbende kan ook een gedeeltelijke opt-out aanvragen voor een specifiek werk dat op het portaal aangegeven wordt, bijvoorbeeld voor specifiek gebruik of specifieke gebruikers. In het geval van een reeks werken krijgt de rechthebbende de mogelijkheid om de opt-out aan te vragen voor de hele reeks werken of voor een of meerdere specifieke werken binnen die reeks. Wanneer het gaat om werken die deel uitmaken van een ander werk kan de rechthebbende een opt-out aanvragen specifiek voor het ingebedde werk.

Gebruik van het EUIPO-portaal voor OOC-werken door erfgoedinstellingen

De portaalsite is raadpleegbaar voor elke publieke gebruiker, van privépersonen tot medewerkers van erfgoedinstellingen. Zij dienen zich niet te registreren. Ze kunnen records en details van records doorzoeken op het portaal. Een erfgoedinstelling moet zichzelf eerst registreren vooraleer ze op het portaal een werk of een reeks werken als OOC-werk(en) kan registreren. Het nationaal contactpunt zal controleren of de erfgoedinstelling daadwerkelijk een erfgoedinstelling is.

In geval van een wetsovertreding zal het nationaal contactpunt niet aansprakelijk zijn. De verantwoordelijkheid voor de correctheid van de op het platform ingevoerde informatie ligt steeds bij de erfgoedinstelling. Enkel erfgoedinstellingen, collectieve beheersorganisaties en overheidsinstanties kunnen records op het portaal aanmaken en beheren. Daarnaast raadt de EUIPO de EU-lidstaten aan om een overheidsinstantie aan te duiden die volgens de nationale wetgeving belast wordt met bepaalde taken met betrekking tot het portaal (bv. informatieverstrekking). Enkel geregistreerde gebruikers kunnen records aanmaken en wijzigen.

> meer weten