Mensen, stadsgenoten, ..., we komen uit alle uithoeken van de wereld. Vaak zijn we buren zonder elkaar te kennen. Verhalen vertellen brengt mensen samen. Kokkerellen en samen eten, het werkt zo verbindend. Zoveel maakt mensen divers, zoveel maakt hen identiek. Met deze ingrediënten ging kenniscentrum ARhus in Roeselare aan de slag. Het resultaat? Plats Divers, een project dat verbindt. Met als kers op de taart, een kook- en verhalenboek.

Europees project SIREE

In ARhus staan kennisdelen en inzetten op geletterdheid in al haar vormen centraal. In 2018 stapte het kenniscentrum in Roeselare samen met partners uit België, Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië mee in het Interreg-project SIREE. Dat staat voor Social Integration of Refugees through Education and Self Employment.

Dat Europees project streeft ernaar de integratie bij mensen met een migratieachtergrond te ondersteunen via het onderwijs en via ondernemerschap. Wat SIREE uniek maakt, is het vertrek vanuit een cocreatieve aanpak. Een vorm van samenwerking waarbij iedereen in elke fase van het project nauw betrokken wordt. Kortom: kruisbestuiving in haar puurste vorm.

Samen koken verbindt

Plats Divers situeert zich binnen het SIREE-luik onderwijs en heeft als hoofddoelstelling het stimuleren van ouderparticipatie bij ouders met een migratieachtergrond. Zij ervaren vaak moeilijkheden om de weg naar school, leerkrachten en directie te vinden en weten niet dat ze daar heel erg welkom zijn met hun vragen. Daardoor kennen ouders en scholen elkaar niet en is er te weinig dialoog om het over het welzijn en de educatie van het kind te hebben.

Om de ouders aan te tonen dat de school een open plek is, kwam de Burgerschool op het idee om ouders via kookworkshops op school te verwelkomen. “Alle ouders met een hart voor koken waren welkom, maar we deden een extra inspanning om anderstalige ouders te bereiken door leerlingen gericht aan te spreken”, aldus Katrien Vandamme en Ann Seye van de Burgerschool. Dat bleek een succesvolle formule en al snel werd Plats Divers in het leven geroepen. MSKA Roeselare sloot met veel plezier in dat netoverschrijdend scholenproject aan en paste dezelfde formule toe.

Superdiversiteit als bindmiddel

In veel scholen, net zoals in MSKA en Burgerschool Roeselare, is de studentenpopulatie een bonte mengeling van nationaliteiten. Naast alle rijkdom brengt dat ook veel uitdagingen met zich mee. Beide scholen zagen een uitgelezen kans om hun leerlingen beter te leren kennen en een connectie te maken met hun thuis.

In het najaar van 2019 kwamen ouders met en zonder migratieachtergrond geregeld samen in de keukens van beide scholen om te koken en te tafelen. Er werd hun gevraagd een familierecept klaar te maken en het verhaal rond hun gerecht met Deniza Miftari, projectmedewerker jongeren en diversiteit binnen ARhus, te delen.

Tijdens het koken werd er met elkaar kennisgemaakt. Ouders die elkaar anders nooit zouden ontmoeten – of nog: met elkaar aan de praat raken – vonden verbinding in de basis van het bestaan: koken, zijn wie ze zijn en genieten van lekker eten. Ook de leerlingen leerden elkaar op een andere manier kennen. Zo realiseerde een leerlinge zich dat haar leeftijdsgenoten met een migratieachtergrond heel wat bagage met zich meedragen. Tijdens de kooksessies zag ze hoe een jongen alles moest vertalen voor zijn moeder en zij op hem rekende. Dat moet niet gemakkelijk zijn, dacht ze bij zichzelf. Sindsdien heeft ze meer begrip wanneer ze jongeren met een migratieachtergrond leert kennen.

“Samen eten en drinken werkt zo verbindend, dat hebben wij echt wel gezien”, getuigen Christelle Sartrys en Simon Lombaert van MSKA. “Dankzij Plats Divers ontstond een persoonlijke, warme band met de ouders. De betrokken ouders die we voorheen moeilijker bereikten, zijn nu gemakkelijker bereikbaar voor schoolse zaken, omdat we elkaar hebben leren kennen via de kooksessies.”

Plats Divers, what's in a name?

Dat de maatschappij almaar diverser wordt, is een gegeven. Maar de ‘ander’ ontmoeten en leren kennen is toch niet even vanzelfsprekend. Met dit project gingen we op zoek naar hetgeen we gemeen hebben. Al snel werd duidelijk dat liefde voor eten universeel is. Deniza Miftari en Johan Vergote van uitgeverij Bibliodroom sloegen de handen in elkaar. Samen gingen ze in gesprek met de ouders, schreven ze de verhalen neer en voorzagen ze van een mooie lay-out. Hans Soenen, chef van het ARhus Café, doorspekte het boek met wat kooken serveertips. Het resultaat is een boek dat lekkere recepten uit de wereldkeuken én warme, persoonlijke verhalen bundelt. Dat het niet altijd gemakkelijk was en corona veel flexibiliteit eiste, is geen verrassing. “De liefde voor dit project en de energie die we kregen van de verhalen maakten alles goed”, aldus Johan en Deniza.

Mag ik eens proeven?

Het Plats Divers-boek wordt exclusief verspreid via de deelnemers. Als ambassadeurs van het project delen zij het uit aan hun familie, vrienden en kennissen. Op die manier leren ook die mensen ARhus kennen. Daarnaast krijgt elke bibliotheek in Vlaanderen een exemplaar toegestuurd. En uiteraard kun je het boek online inkijken via de website.

Dit najaar kun je in het ARhus Café maandelijks een nieuw gerecht uit het boek als ‘Keuze van de chef’ komen proeven. Vooraf gaan chefs Hans, Sofie of Saskia tijdens kooksessies in de keuken van het ARhus Café in de leer bij de jongeren en/of hun ouders uit het boek. We betrekken er ook andere kinderen, jongeren en volwassenen bij. Nog meer kennismaken en kennisdelen in de keuken van het ARhus Café!

Divers bekeken

“Tijdens dit project had ik het genoegen met leerkrachten samen te werken die even hard geloofden in hun leerlingen als mijn leerkrachten indertijd geloofden in mij, toen ik als zesjarige vluchteling in 2001 in Roeselare terechtkwam. Altijd bereikbaar, betrokken in hun persoonlijke leven en gefocust op de ontwikkeling van de leerling. Als professional luisterde ik geboeid naar hun motivatie voor dit project, terwijl ik me soms opnieuw een zesjarige vluchteling voelde. In mijn prille carrière zal dit boek nog lang een hoogtepunt blijven”, zegt Deniza Miftari.

“Ik durf te hopen dat Plats Divers een inspiratie kan zijn voor iedereen die op zoek is naar wat ons met elkaar verbindt, onafhankelijk van waar we vandaan komen of welke taal we spreken. Koken, recepten uitwisselen en aan tafel zitten, brengen ons terug naar onze kern en geven weer waar het leven echt om draait: samen zijn.”

Meer info: Plats Divers & Het SIREE-project.