Informatie aan Zee 2021 was feest op alle vlakken. We vierden honderd jaar VVBAD. We konden mentaal uitwaaien tijdens een rijk gevuld lezingenprogramma en fysiek op het strand. En we zagen elkaar na lange tijd weer terug. Proficiat aan het coördinatieteam van de VVBAD, dat een vlekkeloos event wist neer te zetten waarop we ons als informatiesector weer verbonden mochten voelen. (Ik hoorde zelfs stemmen opgaan om Informatie aan Zee vanaf nu elk jaar te organiseren!)

Net als op vorige edities was er ruime aandacht voor erfgoed in het programma. Logisch, want het behoud en de valorisatie van documentair erfgoed ligt veel van onze collega’s na aan het hart. Digitalisering – in de breedste zin van het woord – blijft daarbij een rode draad. Het afgelopen anderhalf jaar kwam de nadruk in de cultureel-erfgoedsector nog meer dan voorheen op de digitale transformatie te liggen. Corona liet ons zien waarin we sterk zijn en waarin we ons nog kunnen verbeteren. De crisis legde ook verschillen bloot. Organisaties die al hadden kunnen investeren in een goede digitale basis, met de juiste expertise, processen en infrastructuur, slaagden erin om de noodzakelijke digitale versnelling vrij vlot te maken. Bij andere voelde het meer als een omslag en was de epidemie een hefboom om het digitale met vallen en opstaan te omarmen.

Het mag niet verbazen dat de Vlaamse overheid ervoor kiest om binnen het relanceplan Vlaamse Veerkracht de middelen voor cultureel erfgoed vooral in te zetten voor digitalisering. Extra projectsubsidies helpen om achterstanden bij collectieregistratie langzaam maar zeker verder weg te werken. Dat soort impulsen is iets waarvoor we als Vlaamse Erfgoedbibliotheken vanaf ons begin geijverd hebben. Meemoo gaat topstukken en 170.000 fotografische glasplaten digitaliseren, en samen met de Vlaamse Erfgoedbibliotheken 630.000 pagina’s kwetsbare historische kranten. Ook dat laatste stond hoog op onze agenda. Er komt een Virtueel Museum voor de Geschiedenis en de Cultuur van Vlaanderen en er wordt een stappenplan uitgewerkt voor een digitale basisinfrastructuur die de gefragmenteerde werking van vandaag moet integreren.

Kritische stemmen wijzen erop dat het niet duidelijk is hoe we sommige van die investeringen gaan bestendigen na 2023, als de relancestromen opdrogen. En dat de focus op digitale transformatie de zorg voor de fysieke collecties niet nog meer onder druk mag zetten. Ook daarvoor blijven impulssubsidies en investeringen in duurzame oplossingen nodig. Na de wijziging van het cultureelerfgoeddecreet in 2022 zullen gelukkig meer erfgoedbibliotheken en archieven dan vroeger een Vlaamse werkingssubsidie kunnen aanvragen. Opnieuw een antwoord op een jarenlange vraag, maar ook een met een prijskaartje. In 2046 viert de VVBAD haar 125-jarig bestaan. Laten we geloven in de opgaande lijn en de wil van de politiek om op meer in te zetten dan digitale transformatie alleen. Dan vieren we dat feestje in een rijk en divers cultureel-erfgoedlandschap waarin erfgoedzorg centraal staat.