Als doctor in de psychologie werkte Elke Geraerts aan verschillende internationale universiteiten, maar ze maakt er een kunst van om de complexe inzichten die ze verwerft toegankelijk te maken via boeken en lezingen. Zo ging ze bijvoorbeeld op zoek naar het antwoord op de vraag hoe wij als mens onze plek kunnen opeisen in een steeds digitalere wereld. In de kenniseconomie is ons brein onze belangrijkste tool. Maar door de combinatie van oude werkstructuren en de toevloed aan digitale informatie, gebruiken we die tool niet goed. Een gesprek over breinvriendelijk werken en het belang van gestructureerde informatie.
Breincrisis
We zitten in een breincrisis, daar is Elke Geraerts van overtuigd. De aanwijzingen daarvoor ziet ze in de stijgende cijfers rond stress en burn-out. “We zijn in deze breincrisis beland omdat we nu al heel wat jaren ons brein niet optimaal inzetten”, vertelt Geraerts. “Het is pas wanneer we voorrang geven aan ons brein, dat we de breincrisis kunnen stoppen.” De grote boosdoeners zijn onze slechte gewoontes en het gebrek aan kennis over de werking van ons brein.
Het druk hebben lijkt wel een modeverschijnsel. Zelfs tijdens de coronapandemie en het thuiswerken, planden we onze agenda vol met aansluitende vergaderingen. We hadden daarbij zelfs het gevoel dat we goed bezig waren, want de drukte maakt dopamine vrij in ons lichaam en werkt verslavend. “Die verslaving aan prikkels maakt het niet gemakkelijk om bijvoorbeeld een digitale detox te ondergaan. Zo’n detox, waarbij je alle digitale prikkels een tijd uitschakelt, zou nochtans helpen om ons brein weer op krachten te laten komen.” We hoeven trouwens niet zo ver te gaan als een detox om een positief effect te hebben: “We moeten op zijn minst bewuster omgaan met onze schermtijd en met afleidingen wanneer we ons moeten focussen.”
De aandachtsagenda
Vergeet de tijdsregistratie, work-lifebalans en regels rond timemanagement. Voor Elke Geraerts is ons werk een deel van ons leven, dus zorgen we er maar beter voor dat het een leuk deel is. Volgens haar is er te veel onterechte negativiteit rond werk. Werk en privé vormen een geheel, want ons werk bepaalt mee wie wij zijn, en wie wij zijn heeft invloed op de output van ons werk. Eigenaarschap is voor haar een cruciaal gegeven voor gelukkige medewerkers. “Mijn boeken gaan over hoe je als individu zelf al veel kunt doen om gelukkig en succesvol te zijn. Dat kan gaan van het leren detecteren waar jouw focuspieken en -dalen zitten, jouw zogenaamde aandachtslandschap tijdens de dag, tot het ervoor zorgen dat je brein echt kan recupereren.”
Te veel digitale prikkels zijn de voorbije jaren een boosdoener. We leven in een aandachtseconomie, waarin onze aandacht geld waard is en er langs alle kanten geprobeerd wordt om dat kostbare goed van je af te nemen. “Zorg voor pauzes en vul die niet op met zogenaamd ontspannende sociale media, maar ga even naar buiten of wandel naar het koffieapparaat. Je brein laten recupereren is van cruciaal belang. Het is een utopie om te denken dat je acht uur gefocust kunt blijven.”
Elke Geraerts moedigt iedereen aan om de eigen focuspieken en -dalen in kaart te brengen. “Gebruik de focuspiek om opdrachten met je volle aandacht uit te werken. Tijdens een focusdip – voor de meeste mensen is dat in de namiddag – plan je dan je vergaderingen en andere activiteiten die niet voor de volle honderd procent je aandacht vragen.” Voor de meesten betekent dit dat zij best hun dag starten met moeilijke opdrachten. Belangrijk daarbij is om alle afleidingen te blokkeren. Voor creatieve opdrachten is het dan weer nuttig om een vermoeider brein te hebben, brainstorms plan je daarom beter wat later op je werkdag.
Maar waarom dan geen tijdsregistratie meer? “Ik vind het werken met een tijdsregistratiesysteem ouderwets. De meeste mensen deugen in de meeste organisaties, toch zijn er processen voor de enkelingen die de kantjes ervanaf lopen. We voeren daarom allerlei regels in die de mensen die deugen benadelen, maar die enkelingen zullen alle regels in hun voordeel weten te buigen. Ik denk dat organisaties moeten evolueren naar vertrouwen in plaats van controle. Niet evalueren op het aantal uren dat iemand presteert, maar op de impact, het eindresultaat dat iemand creëert.”