Er is echter een groot verschil: een boek wordt meestal door een enkele bekende auteur geschreven. Voor Wikipedia staan er honderdduizenden onbekende vrijwilligers paraat. Voor de Nederlandstalige Wikipedia zijn er ongeveer 1.900 actieve vrijwilligers, van wie 500 Vlamingen. Mannen en vrouwen van alle soorten, met heel verschillende interesses, van 15 tot 85 jaar oud. Meestal schrijven ze onder een pseudoniem, sommigen doen dat onder hun echte naam.
De inhoud wordt collaboratief opgebouwd door de gemeenschap van vrijwilligers. Er is geen centraal editoriaal comité. Er bestaan wel conventies en afspraken over hoe een goed artikel geschreven moet worden. De kernwaarden zijn neutraliteit, naambekendheid, en een totaal respect voor de bijdragen van anderen, auteursrechten, privacy en recht op afbeelding. Moderatoren waken erover dat zelfpromotie onmiddellijk verwijderd wordt, alsook plagiaat of inbreuken op de privacy.
Ontstaansgeschiedenis
Wikipedia bestaat twintig jaar. Het werd geboren op 15 januari 2001, als een experiment om te zien of een encyclopedie geschreven kon worden door een schijnbaar niet georganiseerde gemeenschap. Weldra volgden alle grote talen. De Nederlandstalige encyclopedie begon op 19 juni 2001.
In 2015 was de Nederlandstalige encyclopedie de vierde grootste (in aantal artikels). Sindsdien is deze naar de zesde plaats gedaald, omdat het Zweeds en het Cebuano veel robotgestuurde updates hebben. De Engelstalige blijft de meest uitgebreide in aantal en uitgebreidheid van de artikels, onderwerpen en referenties. Kleine taalgemeenschappen zoals het Bretoens, Catalaans, Fins, Luxemburgs, Noors en Welsh hebben relatief de meeste vrijwilligers, zo’n zestig per miljoen taalgebruikers.
In 2003 werd het project overgedragen aan de Wikimedia Foundation (WMF), omdat het te groot werd om door een privébedrijf bekostigd te worden qua infrastructuur, personeel, management en complexiteit. De WMF is eigenaar van de servers, de merknamen en de logo’s. De organisatie is de eindverantwoordelijke voor het project, waarbij iedere vrijwilliger het copyright, de naamsvermelding en de verantwoordelijkheid behoudt voor het stukje tekst of de mediabestanden van zijn of haar eigen bijdrage.
De inhoud blijft permanent eigendom van iedere individuele bijdrager, vanwege de Creative Commons ShareAlike-licentie (CC BY-SA). De licentie kan niet teruggetrokken worden, omdat anderen het werk ondertussen hergebruikt hebben. Ieder die het werk hergebruikt, moet hiervan op een correcte manier aan naamsvermelding doen. Niemand wordt betaald om te schrijven voor Wikipedia, dat is het principe. Iedere vrijwilliger bouwt voort op zijn voorgangers. Iedere versie van ieder artikel wordt eeuwig bijgehouden, zodat bijvoorbeeld misbruik nagegaan kan worden. Tevens bestaat voor iedere pagina een overlegpagina (een soort van “The making of”, zoals in de filmwereld).
Er zijn wereldwijd 39 nationale verenigingen en nog eens zoveel user groups die het gebruik van Wikipedia en de andere projecten promoten, waaronder Wikimedia Nederland sinds 2006 en Wikimedia België sinds 2014. De vrijwilligers kunnen lid zijn van een vereniging, maar dat is niet vereist.
De meeste Wikipedianen schrijven over onderwerpen binnen hun interessedomein. Vier op de vijf vrijwilligers doen dat op individuele basis, zonder contact met anderen. Dikwijls zijn dat germanisten, wetenschappers, leraren, professoren, geschiedkundigen, ingenieurs, advocaten, archivarissen, wetenschappers, dokters of studenten (alle disciplines, maar bv. ook journalisten en vertalertolken die artikels vertalen). Artikels in verschillende talen worden overigens onafhankelijk van elkaar geschreven, waarbij vertalen wel mogelijk is, mits naamsvermelding, omdat alle Wikipedia’s dezelfde licentie gebruiken.