Kijk! Poëzie
Zoals alle talen daagt gebarentaal uit tot creatieve expressie. Heel anders dan in het Nederlands, maar je kunt er ook mee dichten. Geen klank, rijm, metrum en ritme, maar handvorm, beweging, overgangen, cadans, expressie en soms zelfverzonnen gebaren. Doof Vlaanderen en het Poëziecentrum (Gent) publiceerden op 26 april een eerste visuele poëziebundel. Na een parcours van workshops en coaching staan er vandaag verschillende gedichten in VGT online.
Informatie in VGT
Veel overheden en organisaties doen inspanningen om informatie toegankelijk te maken voor gebarentaligen. We zien VGT op tv, bij de VRT worden de nieuwsuitzendingen naar VGT vertaald, op Ketnet is er Karrewiet in VGT en sinds kort is er ook Info en Actua met VGT – een selectie uit actuele thema’s – in VGT. Veel steden en gemeenten deden inspanningen om de informatie rond de vaccinatiestrategie toegankelijk te maken voor gebarentaalgebruikers en bieden filmpjes aan met informatie in VGT.
Erfgoedapp
Tegelijkertijd stellen we vast dat in musea of erfgoedinstellingen meer en meer audiogidsen gebruikt worden. Deze gidsen worden vaak in vele talen aangeboden. Dove mensen hebben hier niets aan en het gaat vaak ten koste van het aanbod aan geschreven informatie. Bovendien houden gebarentaligen net als iedereen van een ontspannen bezoek aan een tentoonstelling met informatie in hun moedertaal. Met de toepassing VGT in de Ergfoedapp is het mogelijk om dezelfde informatie als in de audiogidsen aan te bieden in VGT. De bezoeker ziet de filmpjes op zijn smartphone of tablet. Ook andere gebarentalen zijn mogelijk. Er bestaan meerdere gebarentalen, in het Franssprekende deel van ons land heet de gebarentaal LSFB: la Langue des Signes de Belgique Francophone. Op dit moment zouden er 125 gebarentalen van dovengemeenschappen in de wereld zijn en 18 dorpsgebarentalen.
Momenteel is er in mu-zee-um in Oostende een visioguide voor de expo Droogvis, slijk en Algipan. In het Gallo-Romeins Museum in Tongeren is er ook een tour in VGT beschikbaar bij de tentoonstelling Oog in oog met de Romeinen. Voor een overzicht kun je terecht op de website van FARO.
Immaterieel erfgoed/kwetsbaar erfgoed
Vlaamse Gebarentaal is erkend als immaterieel cultureel erfgoed. Doordat het voor een groot deel ‘mondelinge’ geschiedenis of erfgoed is (we noemen het hier ‘mondelinge’ geschiedenis, een meer correcte benaming zou misschien ‘manuele’ geschiedenis zijn), is het ook vluchtig en kwetsbaar. Er moet bijzondere aandacht gaan naar de borging van dit kwetsbare erfgoed. Zeker de mondelinge geschiedenis van de vorige eeuw – voor de technologische vooruitgang bij het vastleggen van bewegende beelden – is kwetsbaar. Dove mensen worden ouder en sterven, de geschiedenis verdwijnt.
Meer audio
Na vijftien jaar erkenning van de Vlaamse Gebarentaal mogen we fier zijn op de grote zichtbaarheid van VGT, maar we moeten waakzaam blijven: er is een tendens naar meer en meer audio in de sociale media. Er worden tal van Podcasts en chatgroepen gelanceerd die enkel voor horende mensen toegankelijk zijn.
> doof.vlaanderen
> vgtc.be