Zijn er naast infrastructurele problemen ook andere opmerkingen gemaakt?
In de kwantitatieve bevraging is een vraag gesteld naar de tevredenheid over onze openingsuren. Bijna 30 procent van de bevraagden wil dat de bib op zondagnamiddag open is, en 22 procent wil dat de bibliotheek ’s avonds langer open blijft. De vraag om zondagnamiddag open te zijn verbaast me niet, want we merken dat het op zondag erg moeilijk is om iedereen om twee uur buiten te krijgen. Die vraag naar ruimere openingsuren is iets dat we meenemen in het strategisch bibliotheekplan, omdat deze klantbehoefte geldt voor al onze bibliotheken. Als we voor ruimere openingsuren kiezen, heeft dat impact op de inzet van ons personeel. Of moeten we opteren voor ruimere openingsuren zonder dienstverlening zoals in sommige Scandinavische landen? Vanaf maart 2020 starten we met een proefproject van onbemande openingsuren in bibliotheek Bist in Wilrijk.
Denk je dat dat mogelijk zou zijn, een Permeke zonder dienstverlening?
Ik denk dat het een combinatie zal worden van enerzijds vertrouwen in onze gebruikers en een goed controle- of beveiligingssysteem. Op de dagen dat er activiteiten plaatsvinden, kunnen bezoekers nu ook al binnen terwijl er weinig personeel is en dat gaat prima. Ook in de Nacht van Permeke zouden mensen stiekem collectie kunnen meenemen of beschadigen en toch gebeurt dat niet. Dat wil toch zeggen dat er een zekere vorm van respect en gemeenschapszin bestaat. Het valt niet te ontkennen dat er soms misbruik is, maar dat gebeurt vaak overdag terwijl er dan een ruime dienstverlening is. Naast vertrouwen zal het echter ook een investering vragen op het vlak van beveiliging of controle. Het idee klinkt heel aantrekkelijk, maar we moeten bekijken wat haalbaar is. Ik vind het in elk geval interessant om te weten dat mensen, vooral hooggeschoolden en jongeren, daar voorstander van zijn. Het zou misschien een manier zijn om jongeren te motiveren om naar de bibliotheek te komen, want we zien nu een uitval vanaf achttien jaar.
Waren de pijnpunten die uit de onderzoeken naar boven kwamen ook de zaken waarvan jullie dachten dat ze belangrijk zouden zijn?
Van de akoestiek en het meubilair en te weinig soorten zitplaatsen wisten we dat dit pijnpunten waren. Maar dat er zoveel opmerkingen over de collectie zouden komen, hadden we niet onmiddellijk verwacht. Gebruikers verwachten bijvoorbeeld dat we de nodige apparatuur hebben om muziek te beluisteren. Er is ook vraag naar uitbreiding van onze collectie. De gebruikers hebben heel wat suggesties gegeven, zoals bijvoorbeeld gezelschapsspelen, schoolboeken, speelgoed, kinderfietsen, enz. Deze suggesties kunnen zinvol zijn als ze passen in de contextuele programmering van Permeke, maar de antwoorden maakten vooral de individuele problemen duidelijk. Groot speelgoed is niet evident als je klein woont, schoolboeken zijn erg duur, kinderfietsen zijn snel aan vervanging toe, enz. Het is misschien interessant om eventuele verbindingen te leggen met organisaties die daarop antwoorden formuleren.
Hoe zijn jullie van plan om in te spelen op de resultaten van de al uitgevoerde onderzoeken?
We hebben onze studie met de resultaten van de twee uitgevoerde gebruikersonderzoeken nu gepresenteerd aan de beleidsmakers en we hebben een planning gemaakt. Uit de bevraging blijkt dat er een spanningsveld zit op het gedifferentieerd gebruik van de bibliotheek. De gebruikers willen dat het stil is, maar willen ook kunnen ontmoeten en samenwerken, willen lezen en willen beleven, willen dat kinderen kunnen spelen en anderen rustig kunnen werken. Er is dus behoefte aan beter ingerichte zones die tegemoet komen aan de behoeften van de verschillende gebruikersgroepen. Op korte termijn is er nood aan akoestische ingrepen en een aanpassing van de inrichting, die dringend gemoderniseerd moet worden. Op langere termijn moeten er infrastructurele ingrepen gebeuren om tegemoet te komen aan nieuwe vragen van gebruikers en tendensen van een moderne bibliotheek. We moeten Permeke modulair inrichten zodat we sneller kunnen inspelen op veranderingen.
Willen jullie de bibliotheek ook qua ruimte uitbreiden?
Gezien de groei van het aantal bezoekers, het anders gaan gebruiken van de bibliotheek, de nieuwe toepassingen, de groei van de scholenwerking en de bevolkingstoename zou het geen overbodige luxe zijn om uit te breiden, al is het maar om tegemoet te komen aan de noden die er vandaag zijn. Er is meestal echter een verschil tussen de noden en de budgettaire ruimte. We zullen zien wat de toekomst brengt. Als we Permeke vergelijken met andere Vlaamse steden, is het een kleine bibliotheek. Maar er liggen mogelijkheden op onze site die het onderzoeken waard zijn. Of heeft Antwerpen een nieuw vlaggenschip nodig?
Ben je er blij mee dat deze onderzoeken gevoerd zijn?
Omdat ze elkaar aanvullen doordat het ene kwantitatief is en het andere kwalitatief, zijn ze erg nuttig. Het is heel interessant om te zien dat er verschillen zijn tussen de twee onderzoeken, maar dat er ook veel gelijklopende vaststellingen zijn. Dat wil zeggen dat iedereen toch een beetje met dezelfde knelpunten bezig is. De gemeenschappelijke pijnpunten in beide onderzoeken moeten prioriteit krijgen bij de uitvoering van het masterplan Permeke.
Plannen jullie nog verdere onderzoeken, bijvoorbeeld om te zien of de mensen tevreden zijn als er eenmaal zaken aangepast zijn?
Samen met Michelle gaan we nog een gelijkaardige bevraging bij kinderen doen. Michelle is momenteel een onderzoeksmethodiek aan het uitwerken om kinderen hierin te bevragen en te betrekken. Daarnaast gaan we met modulaire testmeubels aan de slag om te onderzoeken wat de reacties van de gebruikers daarop zijn. Verder komt er een testproject samen met Maxlab, een multidisciplinair onderzoekslaboratorium, dat samen met ons een project rond virtuele geletterdheid uitwerkt waarbij niet alleen lezen maar vooral verhalen centraal staan, die we via hun immersive cube tot leven brengen. Het zal een innovatief en participatief traject met en voor kinderen worden waar ook ruimtelijke geletterdheid een belangrijke rol speelt. Dat lab zou een extra dimensie in de onderzoeksmethodiek voor Michelle kunnen zijn. Het project is echter nog in een prille fase en de aanvraag voor ondersteunende subsidies is nog lopende.
Het klinkt alsof er interessante conclusies uit de onderzoeken zijn gekomen en er een mooi traject op volgt. Zijn er tips die je wilt delen met andere bibliotheken die een onderzoek willen beginnen?
Een van de belangrijkste dingen die we geleerd hebben, is dat de manier waarop je je vragen stelt van groot belang is wanneer je een onderzoek afneemt. Wat mij opviel is dat mensen steeds teruggrijpen naar de formats die ze kennen wanneer hun gevraagd wordt om tips te geven voor de verbetering. Ze lijken er niet bij stil te staan dat er nog zoveel meer mogelijk is. We zijn de afgelopen jaren begonnen met workshops die verdiepend werken op onze collectie. Bij de vraag naar tips ter verbetering, zeggen mensen dat er meer workshops mogen komen. Het komt niet vaak voor dat bevraagden out of the box denken. Daar moet je je van bewust zijn als je een gebruikersonderzoek doet, want anders kan dat een ontgoocheling zijn.
Zijn er algemene tips uit het onderzoek gekomen die andere bibliotheken kunnen gebruiken?
De vraagstelling ging specifiek over Permeke. Maar wat wel een tip is voor alle bibliotheken: betrek je gebruikers bij veranderingen in de bibliotheek. Want uiteindelijk valt of staat de kwaliteit van je bibliotheek met de bezoekers die je hebt. Daarom deed het me heel veel plezier dat er uit de bevraging naar voren kwam dat zo’n groot deel van de bezoekers nog altijd voor onze collectie komt. Dat benadrukt nog maar eens dat de collectie nog altijd de basis is van onze werking. Maar een belangrijke nuance is dat onze bezoekers de programmering even belangrijk vinden vandaag. Dus dat het hand in hand gaat, is echt wel een feit.
Een andere tip is om eraan te denken dat de gebruikers van vandaag, die eventueel hebben meegedaan aan de gebruikersonderzoeken, misschien niet meer de gebruikers van morgen zijn. Het is dus belangrijk om je jonge gebruikers mee te bevragen, maar het is ook belangrijk om een beeld te proberen vormen van wat de toekomst kan brengen, op basis van de informatie die je hebt verkregen. Dat is niet evident, maar er zijn wel een aantal prognoses die je daaruit kunt halen. Op dit moment ben ik nog benieuwd naar wat we uit het traject service design zullen halen. Eenmaal dat afgerond is, hebben we een redelijk goede en objectieve kijk en hoop ik dat we klaar zijn om met die informatie aan de slag te gaan zodat we een groter verhaal kunnen schrijven voor Permeke.