In februari 2019 kon DIVA uitpakken met een nieuwe leeszaal voor zijn bibliotheek, acht maanden na de opening van DIVA, het nieuwe museum voor edelsmeedkunst, juwelen en diamant in Antwerpen. Na de sluiting van het Zilvermuseum Sterckshof in 2014 lag de bibliotheekwerking voor externen gedurende vier jaar de facto stil. De noodzaak om de bibliotheek toegankelijk te houden voor de museummedewerkers, tijdens de voorbereidingen voor het nieuwe museum, zorgde ervoor dat de collectie enkele keren verhuisd moest worden. Naast die verhuisoperaties, de conservatie en herverpakking van ca. 1.500 kostbare werken, deelname aan STCV en Flandrica, de aanbesteding en migratie naar een nieuw bibliotheekbeheersysteem, werd ook een nieuwe leeszaal voorbereid.
Leeszaal en functie
De leeszaal moet meerdere functies kunnen faciliteren. Naast de klassieke functie van de bibliotheek als bron voor studie en onderzoek is er de ambitie om in de leeszaal andere publieksgerichte activiteiten te ontplooien, bijvoorbeeld workshops, lezingen en mini-exposities. Een toegankelijke ruimte met uitnodiging tot reflectie, studie, samenwerking, ontmoeting, creativiteit en experiment, was het uitgangspunt. Dit vertaalde zich in een schets van een eerste functioneel ontwerp, waarin de ruimte zo open mogelijk bleef en zo flexibel mogelijk ingetekend werd op basis van een open plan space met verschillende zones, die aan verschillende functies tegemoetkwam.
Planning en budget
In de initiële planning maakte de leeszaalinrichting deel uit van de totaalinrichting van het museum. Om een realistisch budget te kunnen vastleggen deed DIVA in 2017 een marktonderzoek bij bibliotheekinrichters op basis van het functioneel ontwerp. Begin 2018 — enkele maanden voor de opening van DIVA — werd beslist om de leeszaalinrichting toch uit het totaalproject te halen en dit afzonderlijk aan te pakken. Ook het budget werd aangepast en was niet meer toereikend om de ruimte in te richten zoals voorzien. Het dossier werd on hold gezet tot de inhuizing van de bibliotheekcollectie midden april 2018 achter de rug was en het museum begin mei 2018 openging.
NIeuwe aanpak
Stand van zaken mei 2018: een prachtige casco-ruimte, de druk om de bibliotheekwerking binnen een redelijke termijn terug op te starten, en een beperkt budget. Een totaalinrichting op maat met een interieurdesigner of aankoop van bibliotheekmeubilair via een gespecialiseerde leverancier was geen optie meer. Een alternatieve oplossing drong zich op. Door de budgettaire realiteit moesten we out of the box denken.
Alternatieven
Een bezoek aan een interieurzaak bracht ons op het idee om informeel te polsen naar de mogelijke interesse voor een samenwerking. Het concept van het museum als ‘DIVA’s huis’ met verschillende kamers en het gegeven van gezelligheid en huiselijkheid sloten perfect aan bij deze nieuwe denkpiste. De toenmalige directeur zag er geen graten in en gaf toestemming om de piste verder uit te werken.
Er werd een sponsordossier opgesteld, waarin de verwachtingen en ambities van DIVA voor zijn bibliotheek en de mogelijkheden tot return voor de interieurpartner uitgeschreven werden. Tegelijkertijd werd er ook een shortlist gemaakt van interieurzaken in het Antwerpse, die zowel qua stijl als qua functionele invulling een antwoord op onze vraag leken te kunnen bieden. Het dossier werd naar drie mogelijke partners gestuurd. Na het eerste gesprek met de zaakvoerder van Scandinavische conceptstore MOOSE in the CITY bleek snel dat de interesse wederzijds was om een win-win tot stand te brengen.
Een sponsorovereenkomst werd officieel bekrachtigd. De winkel stelde zijn interieurdesigners ter beschikking voor het ontwerp, gaf ons een behoorlijke korting op de aankoopprijzen en onderhandelde met een aantal interieurmerken om extra kortingen voor ons te bedingen, wat ook deels lukte. De eerste 3D-visualisatie was erg veelbelovend. Meerdere werksessies later, waarbij DIVA de functionaliteit van de ruimte bewaakte en het beschikbare budget zo optimaal trachtte te benutten in overleg met de designers, werd een definitief ontwerp vastgelegd. Een aantal ideeën, bijvoorbeeld sfeerverlichting, sneuvelden helaas omwille van de technische meerkosten die dit met zich mee zou brengen. Het compromis tussen budget en functionaliteit enerzijds, en look and feel en gezelligheid anderzijds bleef gelukkig overtuigend overeind.
Resultaat
Na de zomer ging alles in bestelling. Met een tijdelijke minimale invulling van de ruimte met tafels en stoelen konden we de levertermijnen overbruggen en de bibliotheekwerking langzaam opstarten. Acht maanden heeft het totale project voor de inrichting van de leeszaal van DIVA geduurd sinds de beslissing (en noodzaak) voor deze alternatieve piste. DIVA is er nu helemaal klaar voor om zijn bibliotheek naar buiten te brengen en aan de volgende uitdaging te beginnen: de bibliotheekwerking volop te stimuleren als onderdeel van het kenniscentrum en de leeszaal ook voor andere events te benutten.