Dig It Up is een jaarlijks terugkerend inspiratiefestival over digitale kunst- en cultuurbeleving en lokaal cultuurbeleid van Cultuurconnect, Stad Antwerpen, JEF Jeugdfilm Festival en Vitamine C met steun van M HKA, Zuiderpershuis, De Ambrassade en Faro. Je krijgt een waaier aan mogelijkheden voor digitale creativiteit en visieontwikkeling met een ruim aanbod aan netwerkmomenten met experts en pioniers, boekbare artistieke installaties, hands-on workshops, inspiratiesessies, uitstappen en nog veel meer.

Dig It Up, het inspiratiefestival van Cultuurconnect, vond dit jaar plaats op 26 februari en stond volledig in het teken van de toekomst in digitale tijden. Thierry Geerts, CEO van Google Belgium en auteur van Digitalis, nam ons mee naar een futuristische plek waar digitale technologie veel van de hedendaagse uitdagingen oplost. Trendacademy Rozenbrood opende de blik voor wat leeft bij cultuurconsumenten en trends in de cultuursector. Futurologe Maya Van Leemput gaf methodieken om de bibliotheek van de toekomst te verbeelden. We focussen niet enkel op wat er op ons afkomt, maar bepalen vooral onze rol en onderzoeken hoe we vanuit onze kernwaarden stapsgewijs richting de meest wenselijke toekomst kunnen evolueren.

Digitale technologie verrijkt de cultuurervaring

We maken vandaag deel uit van een ervaringseconomie. De cultuurgebruiker in Vlaanderen wordt continu geprikkeld door digitale media en beleeft ervaringen steeds meer on the go en on demand, waar en wanneer hij of zij dat zelf wil. In de evolutie van doelgroep naar individu is alles op maat van de gebruiker. Interactiviteit en participatie zijn het nieuwe normaal in alle sectoren die met ervaringen te maken hebben, de kunst- en cultuursector bij uitstek. Hoe kunnen bibliotheken in de toekomst met digitale technologie ervaringen versterken en interactief maken? Creativiteit is troef. Veel bibliotheken nemen de handschoen op. Zo zien we boeiende experimenten met Bibster, verschijnen er gamecorners en fungeren bibliotheekmedewerkers her en der als reisgidsen in de wondere wereld van podcasts, spotify en andere streamingdiensten. Een aantal bibliotheken creëert virtuele ervaringen met hun eigen VR-lounge. De collectie reisboeken was nog nooit zo aantrekkelijk.

Artistieke games en audiovisuele installaties in jouw bibliotheek?
Deze inspiratiedag bood de kans om heel wat boekbare artistieke games en audiovisuele installaties te leren kennen. Zo tekenden enkele heel boeiende artiesten en experten present. Werktank, een productieplatform voor mediakunst, heeft als belangrijkste missie de realisatie en distributie van installatiekunst die de relatie tussen technologie en onze perceptie onderzoekt. Een opdracht die naadloos aansluit bij cultuurhuizen anno 2020. We ontdekten beeldend werk van Wim Janssen, Katinka De Jonghe en Mats Dekock en hun nieuwe beeldtaal.

Traditioneel toverden we het Zuiderpershuis om tot een artistiek en creatief belevingspaleis. Dit jaar cureerde Zuraida Buter, organisator van het Playful Arts Festival, de gameroom. We presenteerden zo een interessante selectie van indie- en artistieke games die het publiek meenemen op een kunstzinnige ontdekkingstocht of een spiegel voor de toekomst aanbieden, recht uit de serie Black Mirror gegrepen.
Ook onze partner JEF (Jeugdfilmfestival) werpt zich op als een partner voor cultuurorganisaties die hun plek willen omvormen tot een futuristische belevingsplek. Samen met gamedesigners van o.a. Howest (Devine) ontwikkelen ze nieuwe artistieke en culturele evaringen. Ze helpen bibliotheken ook op weg in deze wondere wereld.

En dit is nog maar het topje van de ijsberg. Zoals hierboven geschreven ontwikkelen bibliotheken ook zelf interessante nieuwe formats rond kunst- en cultuurbeleving. Cultuurconnect wil graag een aanjager, vliegwiel en katalysator zijn om deze levensverrijkende ervaringen zoveel mogelijk ingang en verspreiding te laten vinden in de sector en bij het publiek.

Creatie, leren en maken

Naast beleven zien we hernieuwde aandacht voor het maken. Creatie is misschien wel de motor van kunst en cultuur. Meer en meer cultuurconsumenten kunnen onder andere dankzij de democratisering van digitale tools zelf maken, zelf creëren. En ook bibliotheekprofessionals willen — in de geest van David Lankes’ Atlas of New Librarianship — bezoekers op weg helpen van passieve cultuurparticipanten naar actieve, bewuste, creatieve en kritische burgers en gemeenschappen.
De makersbeweging kan hier een cruciale rol in spelen. En bibliotheken blijken zich elders in de wereld al te ontpoppen tot het kloppend hart van de makerscultuur. Ook kleine spelers nemen een belangrijke rol op in de zoektocht naar nieuwe en zinvolle modellen binnen de cultuursector. De getuigenissen van de Bibliotheek van Bree, Quindo, het community medialab in Kortrijk en Spacemakers van het jeugdhuis Krak in Avelgem bewijzen dat je met weinig middelen — vaak zelfs nog geen drie VTE aan personeelsinzet — maar vanuit een duidelijke visie en door het maken van heldere keuzes ook innovatie kunt aanzwengelen. Daarnaast zien we dat bovenlokale en regionale samenwerkingsverbanden hun inspanningen op elkaar afstemmen. Via deze modellen kunnen veel kleine organisaties hun innovatiekracht en impact vergroten. Cultuurconnect wil samen met bibliotheken onderzoeken welke relevante projecten opgeschaald kunnen worden om de hele sector te versterken.

Niet alleen beleving, ook reflectie staat centraal

Organisaties als Dear Tech, Digisaurus en Open Time | Applied Futures Research van de Erasmus Hogeschool filosoferen over en experimenteren met de vraag hoe je technologie op een maatschappelijk zinvolle manier inzet. Op Dig It Up introduceerden we de vierdaagse workshopreeks Toekomstonderzoek Uncovered, waar we op een creatieve en methodische manier nadenken over cultuurbeleving in de toekomst. Hoe ontwikkel je een langetermijnvisie over technologie in een lokaal cultuurhuis? Wat heb je nodig om verandering in gang te zetten? Maya Van Leemput, senior onderzoeker bij het kenniscentrum Open Time | Applied Futures Research van de Erasmus Hogeschool Brussel, en haar collega’s begeleiden deze workshopreeks. We willen los van tech-optimisme of -pessimisme en vanuit de kracht van bibliotheken en lokale cultuurhuizen nadenken over een zinvolle rol binnen de digitale transformatie en de veranderlijke tijden waarin we leven. We blijven ervan overtuigd dat lokale cultuurhuizen en bibliotheken de plekken bij uitstek vormen om in deze complexe wereld in transitie na te denken over en vorm te geven aan de toekomstscenario’s voor mens en maatschappij. Dat klinkt hoogdravend, maar in essentie is dat wat kunst, cultuur en literatuur telkens weer doen. Alternatieve toekomstbeelden verkennen, uitproberen, vorm geven. En vooral fysieke en mentale ruimte creëren voor actieve, bewuste, creatieve en kritische burgers en gemeenschappen. Of hoe in tijden van Amazon, Facebook, Google, Netflix en Spotify bibliotheken en cultuurhuizen misschien wel de meest interessante gidsen zijn richting een — hopelijk betere — toekomst.

Deze zoektocht zetten we samen met de bibliotheeksector verder op:
•    One2Play Gamefestival Uncovered, 10 mei 2019
•    Makerspaces Uncovered, vierdaagse opleiding tussen 7 mei en 4 juni
•    Toekomstonderzoek Unco-vered, gratis workshopreeks in maart, april, oktober of november 2019

>    www.cultuurconnect.be/events