Oodi, een ode aan de bibliotheken van de toekomst

META Nummer 2019/1

Oodi, een ode aan de bibliotheken van de toekomst

Geschreven door Stieve Van der Bruggen
Gepubliceerd op 20.01.2019
IMPORTANT
Foto's: © Tuomas Uusheimo.

“The public library of the future won’t be a library anymore”. Deze uitspraak bleef me bij uit een werkoverleg met een Fins collega-bibliothecaris aan de universiteit van Helsinki. Verre toekomstmuziek? Neen, want in Helsinki opende de nieuwe openbare bibliotheek, Oodi genaamd, aan de vooravond van de honderdste verjaardag van de Finse onafhankelijkheid op 5 december 2018.

Een publieksproject

Oodi is dé nieuwe werk- en ontmoetingsplaats voor inwoners en bezoekers van Helsinki. Er is een hele weg afgelegd sinds de bouwstart in januari 2015.

Uiteindelijk combineert Oodi in een moderne architecturale parel een waaier aan services voor haar bezoekers: culturele evenementen, tentoonstellingen, boekenrekken met de populairste literatuur en ontspanningsruimtes om U tegen te zeggen.

Het idee van een nieuwe en moderne centrale openbare bibliotheek in de grootstad leefde al decennia bij inwoners en medewerkers van de andere bibliotheken. Het inwonersaantal van Helsinki steeg, evenals de verwachtingen en noden van de bibliotheekgebruikers.

Omdat de nieuwe bibliotheek een open ruimte moest worden voor iedereen, was het dan ook niet meer dan logisch voor de stad om de verschillende stakeholders zoveel mogelijk te betrekken.

Er werden meerdere stemmingen, bevragingen en publieke vergaderingen georganiseerd om er zeker van te zijn dat alle geïnteresseerden hun input konden geven.

Een eerste voorbeeld van dergelijke cocreaties is de campagne Unel-moi! in 2012. Daarbij werden meer dan 2.300 ideeën, wensen en voorstellen verzameld om de verdere ontwikkeling van de bibliotheek vorm te geven.

Daarnaast was dit bibliotheekproject pionier in het uitwerken van publiekscontrole op een deel van de financiering. Via vrijwilligers in werkgroepen werd een budget van 100.000 euro verdeeld over vier vernieuwende pilootprojecten binnen de bibliotheek.

Ten slotte is de naam Oodi het resultaat van een wedstrijd uit 2016 waarvoor meer dan 2.600 voorstellen werden ingediend. Uit al deze voorstellen kwamen 1.600 verschillende namen.

Uiteindelijk werd de officiële benaming door een jury gekozen. Deze Finse vertaling van ‘ode’ zou een tijdloze naam zijn voor een gebouw dat democratie en levenslang leren promoot.

Een architecturale parel

Oodi werd ontworpen door het Finse architectenbureau ALA Architects. Deze internationaal opererende groep architecten, met hun hoofdzetel in Helsinki, ontwerpt vooral inspirerende gebouwen voor de culturele sector.

Voor de nieuwe bibliotheek werd een internationale architectenwedstrijd georganiseerd, die ALA Architects uiteindelijk won in 2013.

IMPORTANT

Het idee bij het uitschrijven van het ontwerp was dat de bibliotheek een centrale, publieke, veilige, open en gratis plek moest kunnen zijn voor elke geïnteresseerde.

Oodi moet vrijheid in al zijn aspecten promoten en stimuleren tot levenslang leren, zegt Antti Nousjoki van ALA Architects: “Oodi will be one of the freest buildings in Helsinki, or even the Nordic Countries, where the visitor can do many things and take initiative in what they want to do. It is a constantly learning and developing tool for those living in or visiting Helsinki.”

Dit is dan ook duidelijk zichtbaar in het uitzicht en de concrete inrichting van het gebouw zelf, die we even kort bespreken.

Het gebouw oogt heel modern en bestaat uit drie verdiepingen. Elke etage heeft zijn eigen atmosfeer, karakter en uitzicht. Het levendige gelijkvloers interageert mooi met het straatleven en legt de nadruk op flexibiliteit en aanpassing.

Er is een informatiepunt aanwezig in een mooie open agora met cinemazaal die gebruikt kan worden voor evenementen en tentoonstellingen. Daarnaast vind je er ook een café.

Op de eerste verdieping zijn er dan weer veel verschillende ruimtes die gebruikt worden om leren te ondersteunen: gaming zones, werk-, ontmoetings- en vergaderruimtes.

De tweede verdieping focust zich dan weer op ontspanning en het traditionele bibliotheekaspect: een oase van rust met moderne Italiaanse boekenrekken, verschillende leeszones en bars om een drankje te nuttigen.

Als kers op de taart is er op deze verdieping ook een balkon van waaruit je het parlement en het Töölönlahtipark kunt bezichtigen.

Het gebouw slaagt er goed in om bezoekers uit te nodigen en gebruik te laten maken van alle verschillende werk- en ontspanningsruimtes.

Daarnaast komen veel traditionele Finse materialen aan bod. Het duidelijkste voorbeeld daarvan is het overvloedig gebruik van hout op de façade van het gebouw.

“Oodi is what you want it to be”. Services onder de loep.

De gebruiker gaf de bibliotheek vorm vanaf het prille begin, maar zal de bibliotheek ook blijvend moeten innoveren tijdens het bezoeken ervan: “Oodi is what you want it to be. See your friends, create art, read and relax. Visit Oodi with your family, book a meeting room or spend a work day in a calm environment. You can even hold your own event at Oodi!”

Het hele idee achter Oodi is namelijk dat ze een verlengstuk moet zijn van het dagelijkse stadsleven. Gebruikers van alle leeftijden moeten er leven, leren en ontdekken.

IMPORTANT

Elke gebruiker moet zich thuis kunnen voelen in Oodi. Naast collectie moet de bibliotheek volgens de makers vooral inzetten op de expressie van creativiteit.

Je kunt in Oodi dan ook deelnemen aan workshops allerhande of gebruikmaken van verschillende makerspaces en gaming zones: kleren naaien, een 3D-printer of lasercutter gebruiken, deelnemen aan nuttige workshops of games spelen in Virtual Reality.

Zelf muziek maken in de muziekstudio of creatief zijn in de grafische ontwerp­ruimtes. Vervolgens kun je gebruik­maken van verschillende lokalen en een cinema om professioneel te werken, te ontmoeten of om zelf een event te organiseren.

En ten slotte kun je ook genieten van een broodje met koffie in het restaurant of in een van de twee cafés van Oodi.

De services zijn uniek, net als de competenties van de personeelsleden. De nadruk bij de werving lag op ervaring in de sector, maar ook op ruimdenkendheid. De meesten zijn afkomstig uit een van de andere openbare bibliotheken van de grootstad, waardoor ze de behoeftes van de Helsinkians al kennen.

Door de uiteenlopende services van Oodi moeten alle personeelsleden zich bijscholen in digitale competenties en de werking van zelfsturende teams, stelt Anna-Maria Soininvaara, directeur van Oodi. De gebruikers mogen zich de ruimte toe-eigenen en zelf evenementen of workshops organiseren.

Toch is het ook de bedoeling dat de medewerkers en partners van de bibliotheek inzetten op een sterke activiteitenkalender. De ruimtes mogen nooit ongebruikt zijn.

Besluit

Oodi inspireert en is een toonbeeld van waar we als bibliotheek naartoe moeten. De gebruiker staat er meer dan ooit centraal, inspireert en is de motor achter elke vernieuwende realisatie. Een Oodi is het onmisbare verlengstuk van het dagdagelijkse leven in een stad, overal.

Wil je zelf deze bibliotheek eens bezoeken? Dat kan! Tijdens onze studiereis naar Helsinki van 21 tot 24 oktober 2020, zullen we ook Oodi bezoeken. Bekijk het volledige programma en schrijf je zeker in.

Waarom lid van de VVBAD worden?

  • Deel zijn van het netwerk van experten en collega's
  • Mee de belangen van de informatiesector behartigen
  • Korting krijgen op de activiteiten van de VVBAD
  • Toegang krijgen tot vakinformatie
  • Participeren in de verenigingsbesturen
Word lid
© Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie vzw
Statiestraat 179 | B-2600 Berchem (Antwerpen)
Tel: (+32) 03 281 44 57 | email: vvbad@vvbad.be