IFLA’s World Library and Information Congress (WLIC) blijft de internationale hoogmis voor de informatieprofessional. Een week lang strijken 4.000 bibliothecarissen uit alle hoeken van de wereld en alle hoeken van het vakgebied neer op één locatie. Als community building kan dat tellen. En daar zet IFLA sterk op in, de laatste jaren. Het IFLA Global Vision Project verzamelde al input van meer dan 20.000 professionals uit alle zeven continenten. En de Library Map of the World moet de tool worden om de sector wereldwijd, jawel, op de kaart te zetten. Maar tijdens die ene week gebeurt er dus zoveel, dat niemand het overzicht kan behouden. We presenteren hier dan ook graag de impressies van enkele Belgische deelnemers.
Empowerment
Transform Libraries – Transform Societies, was het thema van het IFLA-WLIC 2018 in Kuala Lumpur. Ik hoorde heel wat aparte invalshoeken over hoe die transformatie in de bibliotheken moet plaatsvinden: door ze toegankelijker te maken (bv. via Universal Design bij elke nieuwbouw of verbouwing), door nieuwe technologieën te omarmen (bv. Blockchain voor IBL-toepassingen), door nieuwe vormen van dienstverlening aan te bieden (bv. gaming, virtual reality en augmented reality), door collecties naar mensen toe te brengen (bv. een project op Borneo waar de boeken tot bij de bewoners worden gebracht in moeilijk bereikbare gebieden), door culturele activiteiten te organiseren (bv. lezingen of concertreeksen). Toegegeven, het zijn niet altijd nieuwe ideeën die de revue passeren maar de drive en goesting en het besef dat bibliotheken moeten evolueren, is onder de deelnemers zeer groot.
Persoonlijk bleven de ideeën rond empowerment van de gebruiker het meeste bij: Klaus Ulrich Werner van de Freie Universitaet Berlin vergelijkt de gebruiker met een curator die bv. het aankoopbeleid mee vorm geeft via Patron Driven Acquisition of die de catalograaf ondersteunt bij het toekennen van metadata. Maar nooit tevoren hoorde ik over gebruikers die zelf bepalen hoe de collectie opgesteld staat: de Sitterwerk Art Library in Sankt Gallen (Zwitserland) werkt op deze manier. Overdag plaatsen gebruikers de publicaties naar eigen kennis en inzicht. Elke nacht loopt een RFID-lezer doorheen de collectie van ca. 25.000 publicaties en synchroniseert de bibliotheekcatalogus zodat die de volgende dag terug overeenkomt met de nieuw gekozen opstelling.
Wat afwijkend van het hoofdthema, maar zeer memorabel was de sessie over library fashion met voorbeelden van traditionele bibliotheekkostuums uit bv. Indonesië en India. Een inspiratiebron voor de Vlaamse bibliothecarissen? De sessie werd afgerond met een spontane en uitgebreide catwalk van de deelnemers op de tonen van I’m too sexy van Right Said Fred.
Ook onvergetelijk waren de bibliotheekbezoeken onder politiebegeleiding, waarbij zelfs het verkeer op de autoweg werd lamgelegd om de bibliothecarissen voor te laten: in Maleisië kan het nog.
Dirk Desaever, Artesis Plantijn Hogeschool
Engagement
Mijn eerste WLIC-deelname dateert van 2005 in Oslo, ik werkte nog voor de Vlaamse overheid. Toen zocht ik de voor mij interessante lezingen uit en bezocht ik zoveel mogelijk bibliotheken. De bibliotheekbezoeken vind ik trouwens nog altijd leuk en leerrijk. Ik werk nu bij Luisterpunt, een heel specifieke bibliotheek, maar mijn interesse voor alle soorten bibliotheken is gebleven. Dus ja, ook dit jaar schreef ik me in voor een van de bibtoers.
Een WLIC-deelname kreeg de laatste jaren een heel andere invulling voor mij. Luisterpunt — eerst met Geert Ruebens en nu met mij — engageert zich al jaren binnen de IFLA-sectie Libraries Serving Persons with Print Disabilities (LPD). De conferentie betekent voor mij nu in de eerste plaats samenkomen met collega’s uit vele landen. Wat voor Vlaamse bibliothecarissen een collegagroep in een regionaal samenwerkingsverband is, is voor mij de collegagroep binnen LPD. Wij vergaderen minimaal twee keer, vullen zelf een sessie in, bezoeken samen de plaatselijke bibliotheek voor personen met een leesbeperking en hebben vele informele contacten met collega’s uit diverse landen. Ook de bijeenkomsten van de sectie Library Services to People with Special Needs (LSN) probeer ik bij te wonen. Onder hun vleugels schreef ik mee aan de IFLA Guidelines for Library Services to Persons with Dyslexia (IFLA 2014 – vertaald in het NL).
Ook dit jaar heb ik me geëngageerd. Was het de hitte in Kuala Lumpur of een acute aanval van werkijver, dat laat ik in het midden, maar ik ga meeschrijven aan nieuwe richtlijnen voor bibliotheekwerk voor personen met een leesbeperking (binnen LPD) én aan richtlijnen voor bibliotheekwerk voor vluchtelingen (binnen LSN).
Aan de eerste richtlijnen wil ik meeschrijven om de ambitie te bewaken. Een aantal van onze collega’s is nogal conservatief in de doelgroepenbenadering. Kwestie van de collega’s wakker te houden, iemand moet de luis in de pels zijn.
De tweede richtlijnen zijn mijns inziens super belangrijk in onze veranderende wereld, en ik denk dat ik er zelf veel kan van opsteken. En deze doelgroep wil ik graag toegang verschaffen tot onze bibliotheek voor personen met een leesbeperking. Of hebben nieuwkomers geen leesbeperking in hun nieuwe thuistaal?
Saskia Boets, Luisterpuntbibliotheek
Ambitie
Sinds drie jaar neemt de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR) opnieuw deel aan IFLA. Wij focussen op twee specifieke sessies die direct interessant zijn voor de KBR.
De sectie National Libraries organiseert jaarlijks twee sessies van presentaties en twee werkvergaderingen. De KBR is momenteel geen officieel lid van deze afdeling, maar wil graag lid worden bij de volgende interne verkiezing. De afdeling organiseert verschillende enquêtes en werkgroepen die betrekking hebben op specifieke onderwerpen voor de nationale bibliotheken. Het gaat onder andere om een enquête over de praktijken inzake digitaal wettelijk depot in andere nationale bibliotheken. De resultaten hiervan zullen volgend jaar voorgesteld worden. De KBR vulde de enquête in, maar als gevolg van de uitbreiding van de wet over het wettelijk depot tot de digitale publicaties moet ze een update aan de enquête toevoegen. De vertegenwoordiger van de werkgroep Digital Unification, i.e. Isabelle Nyffenegger van de Bibliothèque Nationale de France, gaf een presentatie met een stand van zaken van de werkgroep. Deze werkgroep wil de uitvoering ondersteunen van de UNESCO-aanbevelingen van 2015 inzake de preservering van de toegang tot documentair erfgoed, ook in zijn digitale vorm. De transformatie van bestaande nationale bibliotheken, de noodzaak om extra ruimte te vinden, de rol van de bibliotheekruimte en de manier waarop nieuwe nationale bibliotheken ontworpen worden zijn zeer interessante thema’s die volgend jaar aan bod zullen komen.
Jaarlijks wordt er ook een Conference of Directors of National Libraries (CDNL) georganiseerd met alle directeurs van de nationale bibliotheken. Deze vergadering behandelt onderwerpen die van strategisch belang zijn voor nationale bibliotheken. Lily Knibbeler, directrice van de Koninklijke bibliotheek van Nederland (KB), nam vorig jaar de leiding van deze conferentie over. De conferentie start nu met een zeer vernieuwende weg om met de collega’s van de andere nationale bibliotheken van gedachten te wisselen over strategische thema’s voor de nationale bibliotheken. Tijdens de voormiddag werden de directeurs die deelnamen aan de speed dating uitgenodigd om over onderwerpen te spreken die inspirerend voor de collega’s kunnen zijn en over hun dromen voor hun bibliotheken. In de namiddag vonden er workshops plaats in verband met de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling voor nationale bibliotheken. De resultaten van de workshops zullen tijdens de volgende IFLA-conferentie voorgesteld worden. Deze nieuwe manier van werken bevordert de uitwisselingen van ideeën en de contacten tussen de deelnemers.
Sophie Vandepontseele, Koninklijke bibliotheek van België – Directeur van de Hedendaagse verzamelingen