Wanneer werd de werkgroep AAT opgericht?
We startten in mei 2014 toen het wetenschappelijk bibliotheeknetwerk Anet ervoor koos om met een nieuwe standaard te werken: AAT als referentie of ‘autoriteit’ voor trefwoorden. Werkgroepen met een focus op trefwoorden zijn belangrijk binnen het netwerk voor het vastleggen van het gemeenschappelijk gebruik ervan.
Wat is jullie opdracht en hoe vullen jullie die in?
De eerste taak was het uitvoeren van conversies van lokaal gecreëerde trefwoordenlijsten naar AAT-trefwoorden. Intussen buigen we ons over vraagstukken met betrekking tot het gebruik van trefwoorden. Hoe worden publicaties in het domein van kunst en erfgoed inhoudelijk best ontsloten? Daarnaast besteden we een groot deel van onze tijd samen aan trefwoordenredactie. We engageren ons om het authoritysysteem binnen het bibliotheeknetwerk van Anet voor de onderwerpsontsluiting van de kunst- en erfgoedbibliotheekcollecties te optimaliseren. Concreet bouwen we aan een duurzaam systeem (Anet-AAT) met als basis de trefwoorden van het Getty Research Institute: Art & Architecture Thesaurus™. Deze thesaurus wordt voortdurend bijgewerkt. De aanpassingen die wij doen, bezorgen we via RKD (Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis) aan Getty, zodat zij hun standaard kunnen verbeteren. Wij lenen onze kennis over bepaalde onderwerpen dus uit aan Getty en zetten ze in om duurzame data te creëren. Die duurzame data worden dan weer in Anet geïmporteerd en de cirkel is rond.
Wat hebben jullie al verwezenlijkt?
We deden al honderden aanpassingen van records in de Art & Architecture Thesaurus. We willen bijvoorbeeld een trefwoord gebruiken maar merken dan dat de officiële definitie daarvan eigenlijk niet of niet helemaal klopt. De melding daarover bij Getty moeten we altijd stevig onderbouwen met bronmateriaal. Andere zaken die we aanpakken zijn spelfouten of het ontbreken van vertalingen, definities en extra synoniemen. Soms vinden we ook twee trefwoorden die naar hetzelfde begrip verwijzen of moet er een onderscheid gemaakt worden dat er nog niet in zit. De volgende stap zal het toevoegen van een grote set nieuwe trefwoorden aan AAT zijn.
Welke ambities hebben jullie nog als team?
Voor het opzoeken van boeken en artikelen over kunst en erfgoed voelen we nog steeds de nood om te kunnen zoeken op onderwerp, maar hoe krijg je daar grip op? We willen zoveel mogelijk eigen trefwoorden vervangen door de gestandaardiseerde. Een zo logisch en consequent mogelijke onderwerpsontsluiting toepassen, die het zoeken in de diepte mogelijk maakt. Inspirerend werken voor andere bibliotheken zodat zij hopelijk in de toekomst dezelfde standaard gebruiken. Dan worden linkeddata-toepassingen bijvoorbeeld veel interessanter. Je kunt immers moeilijk kwalitatieve links maken als er geen kwalitatieve data aan de basis liggen.
Hoe meet je de impact van jullie werk?
Die vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Er zijn allerlei aspecten die impact kunnen ondervinden. De impact op de rechtstreekse bezoekers van de catalogi van Anet is voorlopig nog niet gemeten. Wel hebben we invloed op het erfgoedveld door onze voortdurende verbeteringen en verrijkingen. Trefwoorden die voorheen onbruikbaar waren, zijn dat nu wel. De standaard is internationaal, en de trefwoorden worden naar heel wat talen vertaald zoals het Duits, Zweeds, Spaans, Chinees, enz. Dat nodigt uiteraard meer en meer instellingen uit om de standaard te gebruiken. Maar ons werk is ook intern inspirerend: het beïnvloedt hoe Anet nadenkt over authority controle binnen het databeheersysteem. Het zet aan om nieuwe gedeelde toepassingen te bedenken. Dat laatste wordt trouwens heel concreet: we werken aan een tool die andere bibliotheken helpt publicaties te verrijken met AAT-trefwoorden.
Welke achtergrond hebben de teamleden?
De teamleden werken allemaal bij de bibliotheken aangesloten bij het Anet bibliotheeknetwerk. De meesten zijn bibliothecaris of catalograaf van een speciale bibliotheek met focus op kunst, architectuur, erfgoed, boekgeschiedenis, ontwerpwetenschappen, enz. Sowieso mensen die ervaring hebben met catalografie.
Welke eigenschappen/vaardigheden/interesses zijn cruciaal om in dit team te functioneren?
Je moet een zekere zin voor detail hebben. Het ene trefwoord is het andere niet, daar gaat het net om. Nieuwsgierig zijn om uit te vissen hoe het nu eigenlijk zit. En dat betekent ook regelmatig zelf in de boeken duiken om opzoekingswerk te doen. Om enkele voorbeelden te noemen: is er een verschil tussen ‘schilderachtig’ en ‘pittoresk’? Wat wordt er onderzocht als men onderzoek doet naar ‘leescultuur’? Wat is het verschil tussen ‘restitutie’, ‘repatriëring’ en ‘teruggave’? Zijn ‘glasramen’ en ‘glas-in-loodramen’ hetzelfde? Onze groep heeft een hybride achtergrond, we vullen elkaar aan met kennis over specifieke kunst- en erfgoeddomeinen. Die kunsthistorische expertise blijkt belangrijk om de finesses in betekenissen te kunnen formuleren. We weten ook allemaal goed waar we onze informatie moeten gaan zoeken. Maar naast deze vaardigheden zijn een kritische blik, volharding en soms een portie geduld absoluut noodzakelijk!