Met de lokale verkiezingen in zicht, stelden ongetwijfeld enkele bibliotheek- en archiefmedewerkers zich verkiesbaar. Maar mag dit wel, en bestaat hier een bepaalde deontologie voor? VVBAD ging te rade bij de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).
Een gemeente- of OCMW-bestuur kan niet verbieden dat een medewerker zich kandidaat stelt bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het is immers de bedoeling dat zoveel mogelijk mensen kunnen deelnemen aan verkiezingen, als kiezer en/of als kandidaat.
Maar uiteraard gelden er ten aanzien van personeelsleden ook regels die te maken hebben met deontologie en integriteit. Die liggen vervat in artikel 107-112 van het Gemeentedecreet en artikel 106-111 van het OCMW-decreet (deze bepalingen gelden nog tot eind 2018, pas nadien worden ze vervangen door het decreet lokaal bestuur). Deze regels zeggen onder andere dat:
• personeelsleden hun ambt loyaal en correct moeten uitoefenen;
• personeelsleden zich constructief moeten inzetten voor de doelstellingen van het bestuur;
• personeelsleden de persoonlijke waardigheid van iedereen moeten respecteren;
• personeelsleden geen feiten mogen bekend maken als dit een inbreuk kan vormen op de rechten en vrijheden van de burger en het privéleven;
• personeelsleden gebruikers van hun dienst welwillend en zonder enige discriminatie moeten behandelen;
• de hoedanigheid van personeelslid onverenigbaar is met elke activiteit waardoor de ambtsverplichtingen niet vervuld kunnen worden, de waardigheid van het ambt in gevaar komt, de eigen onafhankelijkheid aangetast wordt of een belangenconflict ontstaat.
Daarnaast kunnen de deontologische codes die de gemeente- en de OCMW-raad elk voor de eigen organisatie vaststellen voor het personeel aanvullende bepalingen bevatten.
Vanuit de bovenstaande elementen is het aan de hiërarchische overste en uiteindelijk de secretaris/algemeen directeur als hoofd van het personeel om de nodige maatregelen te nemen waardoor het bovenstaande gewaarborgd is. De regelgeving bevat geen opsomming van maatregelen die in dat geval wel en niet kunnen.
Nog dit: voor iemand die kandideert bij de gemeenteraadsverkiezingen zou het aangewezen kunnen zijn om in de slotfase van de campagne vakantie te nemen, waardoor (1) er voldoende tijd is om campagne te voeren (dat mag uiteraard niet tijdens de werkuren of op de werkplaats gebeuren) en (2) de schijn van partijdigheid al een stuk minder wordt gewekt.
Verder geven we nog mee dat een en ander ook afhangt van de functie die een kandidaat vervult: komt hij/zij veel in contact met burgers en de buitenwereld of niet? Heeft hij/zij een beslissende rol in belangrijke beleidsdossiers van de gemeente/het OCMW? Enz.
Vanaf 2019 gelden de bepalingen uit het decreet lokaal bestuur. De link naar dit decreet vind je in het online artikel.