Onlangs kregen we bij PACKED vzw deze e-mail: “Alle Skynetblogs ([…] nu Proximus) worden definitief vernietigd, dus ook mijn literaire blog, hoochiekoochie. Dertien jaar van leven en werk in één klik weg! […] Het betekent dat niet alleen al mijn teksten verdwijnen […], maar ook alle lay-out, waar ik zovele jaren hard en nauwgezet aan heb gewerkt, alle foto’s, alle links, alle commentaren en mijn soms uitgebreide commentaren daarop […]. Al mijn collega-bloggers bij Skynetblogs zitten in hetzelfde schuitje. […] Ik had er nooit bij stilgestaan dat hoochiekoochie op een dag zou verdwijnen. Naast minder geslaagde want tijdgebonden teksten staat daar het beste wat ik ooit heb geschreven (en nog zal schrijven). […] Ik ben nu op zoek naar een mogelijkheid om dit hele stuk verleden nog te redden en opnieuw toegankelijk te maken […]. Eerlijk gezegd zie ik op dit ogenblik helemaal geen oplossing.”
Het is een ‘mooi’ voorbeeld van een digitale catastrofe in aantocht: het resultaat van dertien jaar leven en werken van een noeste blogger dat onverwacht dreigt te verdwijnen. De oorzaak was geen natuurlijk onheil, maar een onvoorziene menselijke beslissing: de stopzetting van een commerciële dienstverlening door een serviceprovider. Door snel in te grijpen is de schade beperkt gebleven. Een PACKED-medewerker archiveerde tijdig alle blogpagina’s in het Internet Archive zodat de blog in originele vorm leesbaar blijft in de toekomst. Tegelijkertijd importeerden anderen hem in WordPress. Ondertussen staat de blog online op een nieuw adres en lijkt hij gered, met uitzondering van de commentaren en noodgedwongen in een gewijzigde stijl.
We denken altijd dat enkel anderen getroffen kunnen worden door rampen. Dat geldt ook voor digitale rampen. De blogger had er niet bij stilgestaan dat zijn blog ooit zou kunnen verdwijnen. Niet enkel kleine bloggers worden getroffen door digitale catastrofes, het kan iedereen overkomen. Het gerenommeerde filmproductiebedrijf Pixar verloor tijdens het maken van de animatiefilm Toy Story 2 in 1998 een zeer grote hoeveelheid werkbestanden door een manke back-up. Vorig jaar werden duizenden bedrijven getroffen door het Petya-virus. Met die gijzelsoftware namen hackers hun computersystemen over en gaven ze pas vrij na betaling van losgeld. De cyberaanval berokkende het Deense transport- en energiebedrijf Maersk voor 170 tot 255 miljoen euro schade. Zelfs grote leveranciers van digitale diensten ontsnappen niet aan rampen. In 2015 werd het datacenter van Google in Wallonië vier keer door bliksem getroffen. Dat resulteerde in foutmeldingen bij ongeveer vijf procent van de harde schijven. Het cijfer daalde de volgende dagen, maar bij een klein deel van de schijven (0,000001 %) bleef er permanent dataverlies.
Zoals de voorbeelden illustreren zijn de oorzaken van digitale catastrofes zeer divers, en dat geldt ook voor de omvang van de uiteindelijke schade. Voor organisaties zoals bibliotheken, archieven en documentatiecentra wiens missie bestaat uit het bewaren van (digitale) content kunnen ze echter zware gevolgen hebben. “Het is waar dat digitale rampen niet vaak voorkomen. Maar gezien de schaal waarop instellingen digitale content verzamelen en de duur waarvoor ze die willen bewaren, is het risico op een ramp geen triviaal gegeven,” stond er enkele jaren geleden in een blog van de Library of Congress. “Beheerders van digitale content moeten, zoals beheerders van analoge content, voorzien zijn op catastrofes om het verlies zo klein mogelijk te houden en het snel te herstellen.” Dat is des te belangrijker omdat veel catastrofes die digitale content bedreigen minder zichtbaar gebeuren dan de rampen die analoge content bedreigen. Digitale catastrofes, zoals bitrot of het geleidelijke verval van digitale data door slijtage of verval van de drager, kan men vaak enkel met speciale tools detecteren en voorkomen.
Ook in de digitale wereld blijft een gewaarschuwd mens er twee waard.