Met de slogan Passie voor je buur(t) trekt het Rodenbachfonds, een van de vijf Vlaamse cultuurfondsen, de kaart van een actieve samenwerking met lokaal verankerde partners. In samenwerking met de afdelingen, de ruggengraat van de vereniging, worden allerhande projecten en activiteiten op poten gezet.

Wanneer werd het Rodenbachfonds opgericht?

Het Rodenbachfonds is sinds 1984 erkend als sociaal-culturele vereniging. Van bij de start werd belang gehecht aan de autonomie van de lokale afdelingen. Zo konden de reeds bestaande verenigingen, die toen aansloten, hun eigen naamgeving behouden. Dat is tot op vandaag zo. Daarom dragen heel wat lokale afdelingen niet de naam ‘Rodenbachfonds’, maar bijvoorbeeld ‘Vlaamse Kring x’ of ‘Kulturele Kring y’.

Wat is jullie opdracht en hoe vullen jullie die in?

We worden door de Vlaamse Gemeen­schap gesubsidieerd op basis van het decreet sociaal-cultureel volwassenen­werk. Centraal staat de aanpak van maatschappelijke thema’s en uitdagingen, levenslang leren, de creatie van engagement en verbinding en het bouwen van bruggen naar anderen. We werken rond vier functies: naast — uiteraard — cultureel, werken we ook educatief, gemeenschapsvormend en maatschappelijk activerend.

We vullen onze opdracht in via volgende invalshoek: “We streven naar een open beleving van de Vlaamse identiteit.” In onze werking belichten en delen we, met een gezond zelfvertrouwen en een kritische blik, de heel diverse en rijke Vlaamse cultuur. We geven vorm aan een interculturele dialoog met iedereen die in Vlaanderen woont. We staan open voor de vele culturen die lokaal aanwezig zijn en voor reflecties van/met de internationale gemeenschap. Immers, het is maar door de ander dat we onszelf leren kennen. En omgekeerd.

Onze vereniging is genoemd naar Albrecht Rodenbach, dichter en grondlegger van de Vlaamse studentenbeweging. Samen met het Davidsfonds, Masereelfonds, Vermeylenfonds en Willemsfonds, speelt het Rodenbachfonds een prominente rol in het uitdragen van cultuur in Vlaanderen.

Wat hebben jullie al kunnen verwezenlijken?

Onze vereniging valt of staat met de werking van onze lokale afdelingen. We ondersteunen hen zo goed mogelijk bij de uitwerking van hun activiteiten. Daarnaast bieden we activiteiten aan die het nationaal secretariaat in samenwerking met de lokale afdelingen uitwerkt. Wat jaarlijks terugkeert: onze voorjaarsontmoeting, de ledendag in het najaar en enkele uitstappen, verspreid over Vlaanderen én eentje over de taalgrens.

We hebben projecten die voor een bepaalde duur lopen, momenteel bijvoorbeeld Geraakt door de oorlog, tijdens de herdenkingsperiode van de Eerste Wereldoorlog (2014-2018). We staan stil bij wat oorlog met de mens doet. Niet alleen WOI, maar alle oorlogen roepen emoties op. Het zijn net die gevoelens die we gedurende vier jaar registreren.

Zo reizen we door Vlaanderen met het kunstwerk In Flanders Fields, dat bestaat uit 30 kistjes. In ieder kistje ligt een oorlogsslachtoffer of een voorwerp dat te maken heeft met oorlog. Het geheel vormt een aangrijpend beeld dat niemand onberoerd laat. Op de website www.geraaktdoordeoorlog.eu staat het kunstwerk In Flanders Fields centraal. Men vindt er foto’s van de 30 kistjes. Elk kistje staat voor een pakkend verhaal.

Het kunstwerk krijgt meestal een plaats, samen met onze tentoonstelling De Eerste Wereldoorlog in beeld door August Campe. Hij was soldaat tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar maakte toen tekeningen over de Eerste Wereldoorlog.

Welke ambities willen jullie nog graag verwezenlijken? Welke issues houden jullie bezig?

We zetten momenteel volop in op de uitrol van ons project Bingotaalspel. Dat brachten we sinds begin 2017 al op heel wat plaatsen, meestal in samenwerking met organisaties die conversatieklassen met anderstaligen organiseren of met OCMW’s.

Zowel in de stad als op het platteland kennen we een toenemende diversiteit. Contacten leggen met nieuwe buurtbewoners is niet altijd evident. Het Bingotaalspel is een middel om elkaar beter te leren kennen. Bovendien geeft het aan anderstalige nieuwkomers de kans om Nederlands te oefenen vanuit een andere, nieuwe insteek, namelijk de culturele.

Het Bingotaalspel is een variante op het Bingospel. De huidige versie kan gespeeld worden door mensen met een basiskennis Nederlands. We werken momenteel aan een versie voor deelnemers met een hoger niveau.

De kaart met cijfers vervangen we door een kaart met woorden. Bij het Bingospel met cijfers zijn de kaarten niet allemaal gelijk en is de winnaar diegene die als eerste een volle kaart heeft.

Bij het Bingotaalspel heeft iedereen een kaart met dezelfde woorden, maar staan de woorden niet op dezelfde plaats en spreken we niet over een winnaar.

Iedere deelnemer heeft kleurpotloden en een blad waarop woorden staan.

De begeleider toont het levensverhaal van de kunstenaar Salvador Dali of Frida Kahlo aan de hand van een powerpointpresentatie. Bij iedere dia hoort een zin. In sommige zinnen staat één woord in kleur. Dat woord wordt aangeleerd, hierover praten de deelnemers. De deelnemer zoekt dat woord op zijn blad en kleurt het in dezelfde kleur als op het scherm.

Een voorbeeld: Dali wordt beroemd. Het woord beroemd staat in kleur. Samen het woord uitspreken. Wat betekent ‘beroemd’? Ken jij iemand die beroemd is, of wie is beroemd in jouw land?

Waarom vinden jullie de campagne #bibvooriedereen zo belangrijk?

Naast ‘Bewegen’ en ‘Verbinden’ is ‘Woorden’ een van de drie pijlers van onze Passie voor je buur(t)-werking. Samen met onze afdelingen werken we aan projecten die te maken hebben met taal. Taal laat ons toe om elkaar te begrijpen. Tegelijk brengt taal ook diversiteit. Tot op welke hoogte begrijpen we elkaar nog in onze multiculturele samenleving? Welke rol is weggelegd voor dialecten? Wat is de status van de jongerentaal? Van een tweede taal? Voor het gebruik van Engelse woorden binnen de Nederlandse taal? ‘Woorden’ gaat ook over poëzie, over lichaamstaal. Binnen het thema ‘Woorden’ laten we taal spreken.

Een van de acties, die we in het kader daarvan organiseren, is het uitdelen van boeken tijdens Wereldboekendag. Elk jaar is het op 23 april in meer dan 100 landen Wereldboekendag, uitgeroepen door UNESCO om het lezen, publiceren en beschermen van intellectueel eigendom te stimuleren. Van 2012 t.e.m. 2015 verdeelden we op die dag, in samenwerking met lokale afdelingen, boeken in een straat waarvan de naam een literaire verbondenheid had. Sinds 2016 geven we onze actie nog meer zichtbaarheid door boeken uit te delen op een aantal openbare plaatsen in Vlaanderen.

We schenken aandacht aan het lezen van boeken, in een tijd waarin informatie meer en meer gedeeld wordt via het internet en waarin de rol van bibliotheken onderwerp van discussie is. Daarenboven zetten we vooral Nederlandstalige auteurs in de kijker om hen op die manier een hart onder de riem te steken. Op die manier willen we ook een stukje Vlaams erfgoed in de kijker plaatsen.

Met die achtergrond is het niet verwonderlijk dat het Rodenbachfonds de campagne #bibvooriedereen voor de volle 100% ondersteunt!