Zullen er in 2030 nog boeken gelezen worden? En maakt het uit of dat digitaal of in print zal zijn? Volgens mij is een boek pas een boek als het een boek is. De onverwoestbare materialiteit van het papier dat je kunt vastpakken, ruiken, doorbladeren. Na al die jaren voel ik mij nog steeds thuis tussen de eindeloze schappen boeken, van aardwetenschappen tot zoölogie. Nu we van bibliotheek naar kenniscentrum transformeren, komen er opleidingsruimtes en vergaderzalen op een mezzanine boven onze leeszaal.

Vroeger was het bibliotheekwerk toch eenvoudiger. Lezen en studeren in stilte, wat is daar mis mee? Soms schrik ik van mijn eigen oubollige ideeën. Dat krijg je als je al bijna twintig jaar bibliothecaris bent van een natuurhistorisch museum. In mijn beginjaren was digitalisering als een inslaande komeet. De Iguanodons van Bernissart keken verbouwereerd toe. Nu is het een essentieel onderdeel van onze strategische programma’s en dienstverlening geworden. Als bewaarbibliotheek met ruim twaalf kilometer aan boeken en tijdschriften zullen aan het huidige tempo in 2030 nog steeds niet alle werken gedigitaliseerd zijn.

Ervaring is een kostbaar goed, besef ik nu. Het mooiste is dat je goed bedoelde adviezen rustig in de wind kunt slaan. Eigenwijsheid of selectieve waarneming, of hoe je het ook wil noemen. Het inzicht ook dat alles steeds terugkomt. Soms vermomd in een ander jargon, maar in wezen hetzelfde. Evaluatiecycli voor het personeel worden ontwikkelcirkels — bijscholing met een passer — en de prikklok heet nu primetime. In het Engels klinkt het zoveel professioneler.

De kunst is om ver weg te blijven van cynisme en te blijven genieten van kleine dingen. Zo was ik blij als een kind toen ik Man met ervaring (van Oorschot, 1973) van Lodewijk Henri Wiener op de kop kon tikken bij een antiquair in het boekendorp Damme. In goede staat en voor een zacht prijsje. Enige tijd later vond ik op het internet ook nog Bomen die te mooi zijn moeten worden omgezaagd, een andere prille verhalenbundel van Wiener. Enkele muisklikken later lag het in mijn virtuele winkelkarretje. Voor een boekenliefhebber pur sang is dat vloeken in de kerk. Maar af en toe een flits van pragmatisme kan geen kwaad. Ook dat is ervaring. De verzendingskosten moet je er dan wel bijnemen.