Vergeet Trappist-I, de nieuwe ster aan het firmament heet de Krook en fonkelt boven de Arteveldstad. De nieuwe openbare bibliotheek van Gent als kloppend hart van de stad. Al lijkt de bibliotheek van de toekomst op het eerste zicht verrassend veel op die van het verleden. Een architecturaal hoogstandje is het zeker, maar de indeling oogt traditioneel met nog altijd veel plaats voor papieren boeken en cd’s. In een bibliotheek moet je je vooral thuis kunnen voelen. Het is naast een kenniscentrum ook een ontmoetingsruimte geworden. De metafoor die Jorge Luis Borges bedacht voor het heelal was de bibliotheek, onbegrensd en zichzelf herhalend. En uiteraard met gratis wifi.
Toen ik zelf nog in een openbare bibliotheek werkte, deed ik regelmatig klasrondleidingen. Terwijl de meester of uf rustig een krant of tijdschrift doorbladerde, nam ik de schoolkinderen op sleeptouw langs de boekenrekken. Ondertussen deden ze allerlei onthullingen over hun leraars of ouders. “Weet je, mijn papa heeft eens een boek veel te laat teruggebracht en hij moest een boete betalen!” Als er één iets is waar bibliothecarissen niet tegen kunnen, zijn het mensen die hun boeken te laat binnenbrengen! Kinderen uit het lager onderwijs waren een enthousiast en dankbaar publiek. Heel anders ging het er bij de leerlingen uit het middelbaar aan toe. Ze waren moeilijk warm te krijgen voor literatuur en hadden bij boekbesprekingen een voorliefde voor de dunste boeken. Maar soms kwamen ze wel terug in het weekend om alsnog boeken te ontlenen. Zonder klasgenoten in de buurt ging dat zoveel makkelijker.
De liefde voor het geschreven woord doorgeven en het patrimonium voor het nageslacht bewaren, is dat nog steeds de hoofdopdracht van een bibliothecaris? Harry Mulisch is schrijver geworden om te kunnen slapen wanneer hij dat wilde. Vergaderingen om half tien ‘s ochtends waren aan hem niet besteed. Zouden er ook mensen bibliothecaris zijn geworden om te kunnen lezen wanneer zij dat willen? Het blijkt in ieder geval bij de mythes van het beroep te horen. Als ik ‘s ochtends de post ophaal en met een verse lading tijdschriften en boeken naar mijn bureau terugkeer, zijn er altijd wel collega’s die schertsend opmerken dat ik weer veel te lezen zal hebben. Als ik hen daar een plezier mee kan doen, dan graag. Een leeslamp werkt beter als je de stekker erin steekt.