“Alweer een?” zo luidde het commentaar op Facebook toen de VVBAD daar melding maakte van het nieuwe cultureelerfgoeddecreet dat in de maak is. Inderdaad: 2008, 2012, 2016: de decreten volgen elkaar op in een mooie cyclus. Zeg maar: een vierjaarlijks onderhoud. Gaan we erop vooruit, of is het zoals bij een auto, een hopeloze strijd tegen onvermijdelijke aftakeling?
Dat hangt allicht af het standpunt dat je inneemt. De boodschap dat de erfgoedbibliotheken als een volwaardige sector behandeld zouden worden, werd alvast glunderend gebracht. Inderdaad een antwoord op een vraag van de sector. Het nieuwe decreet creëert een basisinfrastructuur van instellingen ‘waarvan het bestaan niet meer in vraag wordt gesteld’. Als de drie deelsectoren inderdaad gelijk behandeld worden, maken niet alleen musea, maar ook archiefinstellingen en erfgoedbibliotheken deel uit van die basisinfrastructuur.
Maar tijdens de uiteenzetting werd ook uitdrukkelijk gesteld dat het decreet focust op de ondersteuning van organisaties die cultureel-erfgoedwerking als kerntaak hebben. Een gelijkaardige keuze zien we in andere beleidsdomeinen. Bibliotheken uit het hoger onderwijs lijden onder besparingen en plooien zich noodgedwongen terug op hun kerntaak: ondersteuning van het onderwijs. Publiekrechtelijke archieven moeten zich concentreren op hun administratieve opdracht. De cultureel-erfgoedwerking komt onder druk, ook al beheren deze instellingen belangrijke erfgoedcollecties. H
eel wat cultureel erfgoed dreigt zo tussen twee stoelen te belanden. De conceptnota die de Vlaamse regering eerder al goedkeurde, stemt op dat vlak weinig hoopvol. “Het is belangrijk dat andere domeinen zich van die aanwezigheid bewust zijn en hun verantwoordelijkheid inzake erfgoedwerking opnemen”, stelt minister Gatz daarin. Jammer genoeg maakt hij niet duidelijk hoe hij zijn collega’s binnen de regering zal sensibiliseren.
Het nieuwe decreet zelf hanteert een zeer generieke benadering. Er zal geen ruimte meer zijn voor specifieke paragrafen over een Archiefbank Vlaanderen of een Vlaamse Erfgoedbibliotheek. Bovendien sprak Luc Delrue, de nieuwe secretaris-generaal van het departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, de hoop uit om de decreten voor erfgoed, kunsten en sociaal-cultureel werk op termijn op dezelfde leest te kunnen schoeien. Worden binnen Cultuur de schotten neergehaald, tussen de beleidsdomeinen onderling blijven ze blijkbaar stevig overeind.
Misschien liggen er voor hybride organisaties kansen in de ‘dynamische ruimte’. Het nieuwe decreet voorziet in een ruime waaier aan projectsubsidies, al blijft het afwachten hoeveel geld daarvoor beschikbaar zal zijn en tegen welke voorwaarden. De minister leek er alvast van overtuigd dat hij nog deze beleidsperiode extra middelen zou vinden voor het cultureel erfgoed.
Aan het decreet wordt nog volop geschreven. Ondertussen voorziet de minister al overlegmomenten met de sector. Laat ons hopen dat die twee stoelen toch nog een zetel worden.