Bruno Vermeeren, coördinator Ruim een jaar geleden bracht LOCUS een beeldengroep samen. Geen marmer, maar mensen van vlees en bloed die drie dagen lang discussieerden over de bibliotheek van de toekomst. Er werd gepraat over de bibliotheek als ontmoetingsplek, als knooppunt binnen een netwerk van lokale organisaties, over de gebruikers als mede-eigenaars, maar het duurde lang, ergerlijk lang voor de collectie in beeld kwam. Nochtans, zonder collectie hebben we misschien een theater, een café, een jeugdhuis of een cultureel centrum, maar geen bibliotheek. Ook al stellen we vandaag — gelukkig — de gebruiker centraal, over die collectie valt wel een en ander te zeggen. Wat betekent het bijvoorbeeld als niet de bibliothecaris maar de auteur of de uitgever bepaalt wat er op het rek mag staan? En wat als onze basisdienst waar elke burger terecht kan, systematisch leengeld gaat vragen op boeken? Vijf euro bijvoorbeeld voor drie titels? Waar ligt dan de grens tussen uitlenen en verhuren? De vragen zijn actueel nu Bibnet — onder meer met een uitgebreide sessie op Informatie aan Zee — een model voor het uitlenen van e-boeken in Vlaanderen lanceert. Dat model is een verdienstelijke eerste stap, maar we zijn nog veraf van de principes voor het e-lenen die IFLA deze zomer in Singapore presenteerde. Bibliotheken en hun gebruikers verwachten, zo stelt IFLA in de preambule, om een e-boek te kunnen verwerven en gebruiken zoals ze een gedrukt boek kunnen verwerven en gebruiken. Dat houdt onder meer in, stelt het eerste principe, dat bibliotheken om het even welk commercieel beschikbaar e-boek moeten kunnen verwerven, via licentie of via aankoop. Daar zijn we dus nog lang niet. Het is niet de enige discussie rond collecties. De VVBAD lanceerde de voorbije maand haar besparingsmonitor. Deze barometer staat op zwaar weer. Er wordt in vele gemeenten stevig bezuinigd: op personeel, werking en collectie. Bibliotheken zullen zich moeten bewijzen en de uitleencijfers zijn daarin een voor de hand liggend element. Gaan we met geslonken budgetten volop voor de commerciële aanpak? Voeren we het retailconcept in en vullen de rekken met de top-60? Of zien we de opdracht van de bibliotheek toch breder, zoals de Vlaamse Auteursvereniging en het Fonds voor de Letteren graag zouden zien? Geven we een gezamenlijk antwoord op deze principiële vragen, of is het elk voor zich, zoals we al zo lang gewoon zijn? Hier en daar wordt schuchter aan afstemming en coördinatie gewerkt, bij openbare bibliotheken, maar ook bij erfgoedbibliotheken en bij wetenschappelijke instellingen. Bij die laatste groep leidde duidelijke afspraken rond aankopen en bewaren tot meetbare besparingen. Een voorbeeld dat navolging verdient? De gebruiker staat centraal, maar over de collectie zijn we nog lang niet uitgepraat, ook niet met dit themanummer van META.