Noël Geirnaert is hoofdarchivaris van het Brugse Stadsarchief. Noël is al jarenlang actief in de VVBAD, als bestuurslid van de sectie AHD, als lid van de Raad van Bestuur, en last but not least als lid van de redactie van META, tijdschrift voor bibliotheek & archief. Eerder bewees hij zijn kunnen al bij Bibliotheek- & archiefgids.

Noël Geirnaert Beste lezer, bekijk eens aandachtig de foto die — veel te groot — bij deze column is afgedrukt, en blader vervolgens in dit nummer van META. De kans is groot dat de foto bij deze column de enige foto is van een zestigplusser in uw vaktijdschrift. Zestigplussers zijn niet fotogeniek en voor een illustratieredacteur is dat een probleem. Dat was duidelijk in nummer 6 van deze jaargang. Op blz. 22 is een foto afgedrukt van een niet onaardige mevrouw, ik schat haar zowat veertig, die de krant leest in een leeszaal van een openbare bibliotheek (dat het om een openbare bibliotheek gaat, blijkt duidelijk uit de opvallende aanwezigheid van een brandblusapparaat). Deze foto is merkwaardig want hij moet een stelling illustreren van de auteur van het artikel ‘Het Publieksonderzoek Archieven 2011’. De stelling, meteen het onderschrift van de foto, luidt: “Het klantenbestand van archieven bestaat grotendeels uit mannen op leeftijd”. En niemand kan het ontkennen: de meeste bezoekers van de leeszalen van onze archieven zijn oudere mannen, van wie een aanzienlijk deel gepensioneerd is. Toch willen we deze werkelijkheid wel eens verbloemen: de foto’s in onze brochures en folders en op onze websites zijn genomen op een moment dat er in onze leeszaal ook studentes en ander jong volk te ontwaren zijn. Geen enkel fotobestand beschikt dan ook over een foto met de werkelijke situatie, een leeszaal gevuld met oudere mannen, want dat is niet hip. Een leeszaal met mannen op leeftijd is niet aantrekkelijk voor jongeren, we constateren het ook in de blok periode. De leeszaal van elke bibliotheek zit dan overvol met studerende jongelui. In mijn stad, en ook elders, constateren we dan zelfs een capaciteitsprobleem. Maar, heel opmerkelijk, de leeszalen van onze archieven blijven overwegend het terrein van mannen op leeftijd. Blokkende studenten mijden onze leeszalen, en als ze er een enkele keer toch neerstrijken om te studeren, vertrekken ze naar de openbare bibliotheek zodra die de deuren opent, om halftien. Een collega van me had de euvele moed in de pers aan te kondigen dat er in zijn archiefdepot ook ruimte was voor blokkende studenten. Hij oogstte verbazing en onbegrip. Zijn aanbod werd niet erg ernstig genomen. Had hij misschien een dubbele agenda? Slechts een tiental studenten kwam een kijkje nemen. In mijn eigen Stadsarchief komt wel eens een (verdwaalde?) student zijn examens voorbereiden, maar dat is zeer uitzonderlijk. Ook geschiedenisstudenten die voor hun scriptie onze leeszaal bezoeken blijven weg tijdens de blokperiode. De reden? De leeszaal van een archief is niet hip, want ze wordt bevolkt door mannen op leeftijd. Die zijn wel heel tevreden over de dienstverlening, zo vernamen we in het hierboven al vermelde artikel. Maar als onze leeszaal voor jongeren geen aantrekkelijke plaats is om te vertoeven, hoelang zullen studenten dan nog aan archief onderzoek willen doen? Of moeten we er ons gewoon bij neerleggen dat archiefonderzoek en belangstelling voor het verleden is wat het waarschijnlijk altijd al was: een geliefkoosd aandachtspunt voor oudere mannen? De vergrijzing van onze samenleving zal er in elk geval voor zorgen dat ons bezoekersaantal niet zal verminderen.