De interne staatshervorming zal de verhoudingen tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen grondig wijzigen. Vlaanderen wil minder dirigerend optreden en alleen nog doelstellingen opleggen. Dat vraagt een aanpassing van de sectorale decreten, zoals het decreet Lokaal Cultuurbeleid.

Het Cultureel-erfgoeddecreet wordt in het Witboek aangehaald als een na te volgen voorbeeld. De taakverdeling in het decreet over de verschillende bestuursniveaus is goed geregeld. Kan een gelijkaardige verdeling ook toegepast worden op het decreet Lokaal Cultuurbeleid?

Het inrichten van een openbare bibliotheek is een opdracht voor lokale besturen. De laatste jaren zien we een evolutie waarbij zij keuzes maken in functie van lokale situaties. De grootte van de gemeente, de bevolkingssamenstelling, de aanwezigheid van verenigingen, de prioriteiten van een bestuur zijn enkele factoren die bepalen welke accenten een lokale openbare bibliotheek meekrijgt.

Tegelijkertijd functioneren bibliotheken steeds meer als een sterk en breed netwerk om hun dienstverlening te verbeteren en de vele bovenlokale uitdagingen het hoofd te bieden. Het provinciale niveau speelt hierbij een rol. De provinciale bibliotheeksystemen en de ondersteuning van de regionale samenwerkingsverbanden zijn er de meest uitgesproken voorbeelden van.

Maar ook Vlaanderen heeft nood aan een goed functionerend netwerk van bibliotheken. Vooral de digitale diensten worden meer en meer bovenlokaal georganiseerd. Denk maar aan Open Vlacc en bibliotheekportalen. Digileen, toegang tot Mediargus, het lenen van fundels moeten op Vlaams niveau geregeld worden. De imagocampagne met het nieuwe logo voor de openbare bibliotheken en initiatieven zoals de Bibliotheekweek stellen het netwerk in de kijker. Interbibliothecair leenverkeer wordt bovenlokaal georganiseerd. Centrumsteden nemen extra taken op binnen een regio.

Maar bovenal moet Vlaanderen zorgen dat de burger op een uniforme manier toegang krijgt tot de basisdiensten die het netwerk levert. Het mag niet afhangen van zijn woonplaats of iemand toegang krijgt tot het gehele netwerk. ‘Postcodeloterij' moet vermeden worden.

Het is dus perfect mogelijk dat Vlaanderen zich tot doel stelt een netwerk van openbare bibliotheken te ontwikkelen om burgers op een uniforme manier toegang te bieden tot informatie- en cultuurproducten, ongeacht de drager. Het lokale bestuur dat deze basisdoelstelling mee realiseert door zijn openbare bibliotheek in te schakelen in het netwerk, kan op financiële middelen vanuit Vlaanderen rekenen. De bibliotheek zal dan wel aan minimale kwaliteitseisen moeten voldoen: beschikken over voldoende competent personeel bijvoorbeeld.

De instelling is lokaal, de ondersteuning van het netwerk wordt dan bovenlokaal.