Letterlijk in de wandelgangen was er veel belangstelling voor de Espresso Book Machine. Deze machine produceert in ongeveer zeven minuten een netjes afgewerkte paperback. En op de beurs zelfs per uitzondering een boek met harde kaft. De machine is een ‘uitvinding’ van Jason Epstein en eigendom van het American Book Centre (ABC), een Amerikaanse boekhandel uit Amsterdam.
De Espresso Book Machine is een vreemde mengeling van digitaal en papier. Je stopt er een e-boek in en er komt een ‘echt’ boek uit. Voor het American Book Centre zijn de voordelen evident: de stock is in één klap uitgebreid van een kleine honderdduizend naar anderhalf miljoen titels. Ook de planeet wint erbij, want tot nu toe werden de meeste boeken aangevoerd per luchtpost. Al blijkt dat in het ABC ook heel wat klanten een boek laten maken van hun eigen manuscripten.
Maar waarom zou een lezer een e-boek nog op papier willen? Volgens het ABC omdat via het papier de emoties van de lezer terugstromen naar de auteur, een uitleg die mij toch niet echt kon overtuigen. Omdat lezers nog niet vertrouwd zijn met e-readers en niet iedereen een iPad heeft, lijkt meer van toepassing. Dat bleek ook uit de ruime belangstelling, in diezelfde wandelgangen, voor het innovatielab van Boek.be. De naam roept beelden op van een ruimtestation, maar in de praktijk was het niet meer dan een tafel met een reeks e-readers die je mocht uitproberen. De toestellen bieden een goede leeskwaliteit, maar, met uitzondering van de iPad, missen ze het 0-1-2-3-principe van trendwatcher Herman Konings: 0 handleiding, 1 toegangsknop, 2 functietoetsen en in 3 seconden klaar. Zo eenvoudig is het helaas nog niet.
Laatste stuiptrekking?
Is de Espresso Book Machine een laatste stuiptrekking van het papieren boek? Tijdens de debatten was iedereen ervan overtuigd dat er altijd wel plaats zal blijven voor gedrukte boeken. Het was ook duidelijk dat de rol van de uitgever drastisch zal veranderen. Epstein ziet op termijn alleen nog een editorial function voor de uitgevers. Een soort literair agent die de markt kent, weet om te gaan met auteurs en naar gelang de behoefte allerlei externe leveranciers aan het werk zet: marketeers, hostingbedrijven, drukkers enzovoort. Productkennis, daar moet de boekhandel dan het verschil maken. En voor de bibliotheek verdedigde Geert Joris van Boek.be, nota bene, in een gesprek met Erik Vlaminck en Marc Reynebeau de rol van de bibliotheek als laagdrempelige toegang tot digitale boeken. Boek.be en Bibnet bouwen immers samen een e-boekplatform.
Datzelfde gesprek eindigde dan wel met een valse noot. Erik Vlaminck, voorzitter van de Vlaamse Auteursvereniging, vond het immers ongepast dat boeken zomaar gratis ontleend kunnen worden en dat auteurs daarvoor geen vergoeding ontvangen. Als voorzitter van het BoekenOverleg weet hij zeer goed dat de Vlaamse overheid jaarlijks aan Reprobel een leenvergoeding uitbetaalt. Jammer dat ik hem daar vanuit de zaal aan moest herinneren.