Online publiekswerking via Facebook

Steeds vaker vinden bibliotheken, archieven en documentatiecentra de weg naar sociale netwerken zoals Facebook. De populariteit ervan neemt steeds toe, ook bij niet-jongeren, zodat het voor bedrijven en organisaties een must is geworden ook daar aanwezig te zijn, om huidige en potentiële ‘klanten’ te informeren en aan zich te binden. Deze immense community biedt een culturele organisatie meteen ook een schaalvoordeel. Communiceren via Facebook gaat bovendien eenvoudig en snel, en laat ook toe om activiteiten op andere (sociale) webtools, zoals foto’s op Flickr of video’s op YouTube, automatisch te linken en zichtbaar te maken. En interactie met gebruikers wordt erg laagdrempelig.

Op Facebook heb je als individuele gebruiker een ‘profiel’, als het ware de virtuele tegenhanger van de echte persoon. Op de profielpagina kan je informatie over jezelf plaatsen, ‘statusberichten’ posten op het ‘prikbord’ (wat je doet, hoe je je voelt, …), foto’s en video’s opladen, linken naar interessante en/of leuke webpagina’s, en nog veel meer. Door het eigen profiel te verbinden met dat van anderen, je ‘vrienden’, vorm je een sociaal netwerk. Zodra je ‘vriendschapsverzoek’ door de andere persoon aanvaard wordt, kan je de informatie op zijn/haar profielpagina bekijken en omgekeerd. Daarnaast laat Facebook toe dat individuele gebruikers lid worden van een ‘groep’, of fan van een ‘pagina’.

Standaard opent Facebook het zogenaamde ‘nieuwsoverzicht’, waarin je alle berichten en activiteiten van je vrienden en de pagina’s waar je fan van bent, ziet verschijnen. Zodra een vriend een statusbericht post, of vriend wordt met iemand anders, verschijnen die activiteiten ook in jouw nieuwsoverzicht. Hetzelfde geldt voor pagina’s waar je fan van bent. Bij sommige berichten staat ook een knopje waarmee je hetzelfde bericht op je eigen prikbord kan plaatsen, waardoor al jouw vrienden het ook weer zien. Dit wordt wel eens de Facebook ‘loop’ genoemd. Op deze manier kan een bericht zich snel verspreiden, een vorm van wat men ‘virale marketing’ noemt. 

Over profielen, groepen en pagina’s

Zowel een profiel, groep als pagina hebben hun eigen karakteristieken en vooren nadelen voor een culturele organisatie. Een pagina biedt echter de beste mogelijkheden voor een bibliotheek, archief of documentatiecentrum.

Profielen zijn bedoeld voor individuen, niet voor bedrijven, organisaties of groepen van personen. In principe overtreed je dus bij het aanmaken van een profiel voor je organisatie al meteen de gebruiksvoorwaarden van Facebook. Het grootste nadeel van het gebruik van een profiel is het feit dat anderen slechts de berichten op jouw profiel kunnen zien door ‘vriend’ te worden. Dat vraagt telkens een actieve bevestiging, waardoor er steeds enige vertraging zit tussen de aanvraag en het zichtbaar worden van de profielpagina. Bovendien krijg je als organisatie dan ook standaard toegang tot het profiel van de andere gebruiker, waardoor je alle berichten en activiteiten van hem/haar kan bekijken. Dit kan gebruikers eventueel afremmen om ‘vriend’ te worden van je organisatie.

Een Facebookgroep is bedoeld om gebruikers rond een bepaalde interesse te verzamelen en te laten discussiëren, of om lid te worden van een groep van mensen met een bepaalde mening of stelling. Binnen een groep kunnen ‘beheerders’ de communicatie in goede banen leiden. Een groep is niet aan te raden als algemeen platform voor organisaties, eerder voor persoonlijke of specifieke projecten, waar men de persoonlijke profielpagina of de algemene pagina van de organisatie niet wil belasten. Ook voor korte discussies rond een topic is een groep ideaal. Groepen hebben enkele interessante eigenschappen, zoals de mogelijkheid tot afschermen, maar in het algemeen wegen de voordelen niet op tegen de nadelen, en kan een culturele instelling beter kiezen voor een pagina dan een groep. Het grootste nadeel van een groep is dat de berichten die je als beheerder post in de groep, onder je eigen naam verschijnen, en ook niet zichtbaar worden in het nieuwsoverzicht van je leden, waardoor de kans klein is dat je leden het bericht ook echt gaan oppikken. Bovendien kan men binnen groepen geen gebruik maken van applicaties, zoals de automatische koppeling tussen Facebook en andere webtools, en heeft men ook geen toegang tot statistieken over het gebruik van de groep.

Facebookpagina’s, ook fanpagina’s genoemd, zijn specifiek bedoeld voor organisaties, bedrijven en beroemdheden die informatie willen verspreiden naar Facebookgebruikers die hen ‘leuk’ vinden (ook ‘fans’ genoemd). Een pagina staat ook open voor wie geen lid is van Facebook, en wordt getoond in de zoekresultaten van Google. Bovendien hoeft men als beheerder van de pagina geen enkele actie te ondernemen om nieuwe ‘fans’ toegang te geven. Iedereen die de pagina via een link op een website, via de zoekfunctie in Facebook, via Google of via een link op het prikbord van een andere gebruiker vindt, kan via de ‘Vind ik leuk’-knop automatisch fan worden. Bij een pagina heb je ook toegang tot honderden applicaties die de inhoud kunnen verrijken, en tot de statistiekenmodule, waarmee je het gebruik van de pagina kan opvolgen. Zodra je 25 ‘fans’ hebt, kan je een verkort webadres aanvragen (bijv. http://www.facebook.com/bibliotheekgent), wat de verspreiding van de Facebookpagina in andere (gedrukte) media vergemakkelijkt.

Van groep/profiel naar pagina

Je kunt een groep of profiel niet automatisch omzetten naar een pagina. Werkte je tot nu toe met een profiel of groep, en wil je overstappen naar een pagina, dan kan je via volgende tips je vrienden of leden attent maken van de veranderingen:

• Zet belangrijke informatie van je profiel/groep over naar de pagina, en vul deze al met enkele relevante berichten, foto’s en video’s, vooraleer je de overstap maakt.
• Had je voorheen een groep, sluit deze dan af, zodat er geen extra leden meer kunnen bijkomen. Had je een profiel en krijg je ondertussen aanvragen om ‘vriend’ te worden, contacteer dan deze personen en verwijs hen door naar de nieuwe pagina.
• Probeer in je organisatie en vriendenkring reeds 25 mensen te vinden die fan worden van de nieuwe pagina, zodat je een verkort webadres kan aanvragen.
• Post een laatste bericht op je profiel/ groep met de mededeling dat je vanaf nu een pagina zal gebruiken. Vergeet de (verkorte) link naar de pagina niet mee te geven.
• Stuur een bericht naar alle vrienden of leden, met dezelfde boodschap.

Bibnet stelde een Facebookinspiratiegids samen, met nuttige weetjes en interessante praktijkvoorbeelden van Vlaamse openbare bibliotheken op Facebook. Deze publicatie, gratis downloadbaar op de Bibnetwebsite, is ook bruikbaar voor archieven en andere culturele organisaties. Meer tips over Facebook kan je ook vinden op de Facebookpagina van Bibnet.