De term mediawijsheid duidt op het geheel van kennis, vaardigheden en attitudes waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie. Het behoeft geen betoog dat mediawijsheid ook voor de cultureel-erfgoedsector een zeer belangrijk aandachtpunt is.
Al enkele jaren organiseert Mediawijs samen met enkele partners met succes de opleiding Mediacoachspecifiek voor professionals die werken met kinderen en jongeren en mediawijsheid willen integreren in hun eigen praktijk en organisatie.
FARO wil de doelgroep van de Mediacoach-opleiding uitbreiden naar de cultureel-erfgoedsector. Daarom ontwikkelden we samen met Mediawijs de aangepaste opleiding Mediacoach Erfgoed. Bij wijze van piloot leggen we in de eerste editie van 2019 de focus op archieven en erfgoedbibliotheken. De inhoud van enkele opleidingsonderdelen zijn op maat van archieven en erfgoedbibliotheken die mediawijsheid binnen de organisatie en de publiekswerking willen implementeren.
Het opleidingstraject Mediacoach Erfgoed biedt een theoretisch kader om te starten met mediawijsheid binnen de eigen werking. Maar de focus ligt ook op het realiseren van activiteiten en praktijken rond mediawijsheid. We tonen inspirerende praktijkvoorbeelden binnen de cultureel-erfgoedsector én concrete tools die aan de deelnemers inspiratie bieden om zelfstandig een project binnen de eigen organisatie op te zetten.
Een mediacoach zal na de opleiding ook fungeren als aanspreekpunt binnen de eigen werking voor de aanpak van het thema media(wijsheid). Hij/Zij/X neemt een coachende rol op binnen zijn/haar/x team.
Doelpubliek
De opleiding is voor professionals en vrijwilligers werkzaam in archieven en erfgoedbibliotheken of die werken met documentair erfgoed. Ook pas afgestudeerden met een passie voor erfgoed en (digitale) media zijn welkom.
Deelnemers hebben geen specifieke voorkennis nodig maar moeten wel ons enthousiasme over de mogelijkheden van digitale media delen. Dit vereist enkele basisnoties m.b.t. sociale media.
Opbouw traject
De opleiding Mediacoach Erfgoed bestaat uit:
- Sessies: tijdens de sessies staat praktijk en uitwisseling rond mediawijsheid centraal. We verwerken ook het theoretisch luik van de MOOC Mediacoach. De contactmomenten bestaan enerzijds uit een vast inhoudelijk luik en een aantal workshops. Tijdens de sessies is er ook ruimte voor projectbegeleiding (zie het project).
- Een online traject (MOOC Mediacoach): de theoretische kennis rond mediawijsheid wordt grotendeels behandeld in een online traject (MOOC of Massive Open Online Course). We verwerken en verdiepen deze via het flip in the classroom-principe en toelichting van experts tijdens de sessies.
- Het project: elke mediacoach realiseert een project rond mediawijsheid dat tegemoet komt aan de noden van zijn organisatie. De mediacoach bekijkt samen met zijn begeleider wat haalbaar en gewenst is in zijn context. De bedoeling van het project is om tijdens en na de opleiding een tastbaar resultaat en verandering in de organisatie teweeg te brengen. Elke mediacoach krijgt een persoonlijke begeleider die waar nodig online en offline ondersteuning biedt. Deze geven een beeld van wat een project kan inhouden. Voor dit project moet de deelnemer rekenen op een tijdsbesteding van 40 uur verspreid over het volledige traject dat een jaar duurt. Het project wordt voorgesteld tijdens de laatste projectsessie.
Een competentiedocument
Deelnemers die alle inhoudelijke sessies bijwonen, de MOOC verwerken en een project realiseren ontvangen op het einde van het traject het competentiedocument ‘Mediacoach Erfgoed. Archieven en Erfgoedbibliotheken’.
Sessies
1. Inleiding Mediawijsheid en Mediacoach | Dinsdag 22/01/2019, FARO, Priemstraat 51, Brussel
In de eerste inleidende sessie ontleden we het concept ‘mediawijsheid’. Aan de hand van het competentiemodel mediawijsheid belichten we de verschillende aspecten van mediawijsheid. Erfgoedprofessionals die de opleiding Mediacoach hebben gevolgd stellen inspirerende praktijkvoorbeelden aan u voor, waarna u samen met hen nadenkt over een mogelijk mediawijs project op maat van uw organisatie.
2. Mediagebruik | Dinsdag 26/02/2019, locatie nog te bepalen
We bekijken de rol van (digitale) media aan de hand van een aantal onderzoeksresultaten en concrete praktijken. U maakt kennis met een aantal algemene digitale tools die mediawijsheid in de organisatie kunnen stimuleren. In de namiddag krijgt u een workshop digital storytelling met documentair erfgoed.
3. Media en communicatie: impact sociale media | Dinsdag 26/03/2019, FARO
Deze sessie gaat dieper in op de maatschappelijke impact van digitale media. We reiken de bouwstenen aan voor het uittekenen en implementeren van een socialemediaprotocol in de organisatie. We reiken de nodige tools aan om hierover een gesprek aan te gaan met uw doelgroep en uw collega's. In de namiddag bespreken we het coachaspect van de Mediacoach.
4. Mediaproductie en de coach in de mediacoach | Dinsdag 30/04/2019, locatie nog te bepalen
Deze sessie benadert het concept mediawijsheid vanuit zijn creatieve component. Het gaat dan concreet over de opkomst en impact van de ‘social influencer’. Wat maakt YouTubers tot de nieuwe helden die ze vandaag zijn? We presenteren het wettelijk kader rond copyright, beeldrecht, GDPR versus de cultuur van actief delen en we bekijken wat dit betekent voor uw organisatie. In de namiddag krijgt u input over uw rol als mediacoach en bieden we de nodige handvatten om verandering te bewerkstelligen in uw praktijk en organisatie aan de hand van een aantal coachingsprincipes.
5. Media, informatie en burgerschap | Dinsdag 28/05/2019, FARO
Tijdens deze sessie staat de ‘civic literacy’ van archieven en erfgoedbibliotheken centraal. We maken dit concreet aan de hand van thema’s zoals vrijemeningsuiting, maatschappelijke opdracht, internetfenomenen, digitale bewaring (social media …) en het contextualiseren van tweets. Daarna gaan we dieper in op de duurzame toegankelijkheid van digitaal erfgoed voor een zo breed mogelijke doelgroep. Daarbij hebben we het onder meer over de digital humanities en beeldbanken.
Na de lunch gaan we verder met het thema beeldgeletterdheid. U krijgt inzicht in de kennis, vaardigheden en attitudes om visuele voorstellingen of afbeeldingen te begrijpen, te gebruiken en er een betekenis aan te geven. Om af te sluiten gaan we opnieuw aan de slag rond het project. We bekijken hoe u de impact van uw projectidee kan versterken in uw organisatie en hoe u mensen kan aanspreken en motiveren. We toetsen de stand van zaken van uw project af met behulp van een intervisiemethodiek.
6. Media en diepere kennis | Dinsdag 25/06/2019, locatie nog te bepalen
We bekijken de impact van digitale media op informatie zoals het fenomeen filter bubble, en bespreken de randvoorwaarden om informatiewijsheid mogelijk te maken. We gaan in op de impact van digitale media op nieuwsmedia en journalistiek en focussen op het onderwerp ‘fake news’. Daarna verkennen we hands-on de mogelijkheden van Wikipedia en Wikimedia. Er is ook aandacht voor propaganda, in het bijzonder voor hoe u historische propagandadocumenten kan koppelen aan hedendaagse voorbeelden. We sluiten af met het belang van online erfgoedcollecties bij het ontwikkelen van diepere onderzoekscompetenties in de erfgoedwerking van archieven en erfgoedbibliotheken.
7. Media en storytelling | Dinsdag 24/09/2019, FARO
In deze sessie gaan we in op de verschillende aspecten van games en gaming. We belichten de invloed van games op het vlak van (beeld)taal, sociale en analytische vaardigheden. Daarna hebben we het over het gebruik van media bij storytelling in erfgoedaanbod: scenografie, educatie … waarbij we focussen op documentair erfgoed. In de namiddag toetsen we de stand van zaken van uw project af met behulp van een intervisiemethodiek. We sluiten af met een workshop augmented reality en mixed reality.
8. Projectsessie | Dinsdag 26/11/2019, locatie nog te bepalen
Tijdens de laatste sessie presenteren de deelnemers hun persoonlijk project aan de jury. Alle mediacoaches die het traject volledig hebben gevolgd en hun project goed beëindigden, ontvangen het competentiedocument ‘Mediacoach Erfgoed. Archieven en Erfgoedbibliotheken’.
We hebben tijdens de sessies ook regelmatig projectmomenten, waar u de stand van zaken van uw project bespreekt met uw begeleider.
Sommige sessies zullen doorgaan in een erfgoedinstelling waar u kan kennismaken met goede praktijkvoorbeelden.
Tijdens de projectsessie stelt u uw project voor en worden deze projecten door een jury geanalyseerd. De deelnemers ontvangen na de presentatie ook concrete feedback over hun project. Het project beantwoordt aan concrete noden van uw organisatie en zet een veranderingsproces binnen de organisatie rond het thema mediawijsheid in gang. Tijdens deze dag ontvangen alle mediacoaches, die het traject volledig hebben gevolgd en hun project goed beëindigden, het competentiedocument ‘Mediacoach Erfgoed. Archieven en Erfgoedbibliotheken’.